Theo Sở Xây dựng TP.HCM, sau sáp nhập, mạng lưới đường sắt đô thị TP.HCM có 27 tuyến với tổng chiều dài khoảng 1.012km. Trong đó, TP.HCM (cũ) gồm 12 tuyến metro dài 582km, Bình Dương (cũ) có 12 tuyến dài 305km và Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) có ba tuyến dài 125km.

Mạng lưới quy hoạch tổng thể đường sắt đô thị của thành phố hiện đang được rà soát theo mô hình, tầm nhìn mới, phù hợp với việc mở rộng địa giới hành chính.

Các dự án đường sắt, metro ưu tiên triển khai

Căn cứ nhu cầu thực tiễn phát triển của TP.HCM sau sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, Sở Xây dựng đã đề xuất danh mục và thứ tự ưu tiên đầu tư 10 tuyến đường sắt đô thị trong nhiệm kỳ 2025 - 2030 và đến năm 2035.

Cụ thể, khu vực TP.HCM (cũ) gồm các tuyến: metro số 2 (các đoạn Bến Thành - Tham Lương, Bến Thành - Thủ Thiêm, Tham Lương - Củ Chi) dài 48km; metro số 1 nối dài (Bến Thành - An Hạ); metro số 3 (Hiệp Bình Phước - An Hạ dài 45,8km).

Các tuyến tiếp theo gồm: metro số 4 (Đông Thạnh - sân bay Tân Sơn Nhất - Bến Thành - Hiệp Phước dài 47,3km), metro số 6 (vành đai trong dài 53,8km). Tuyến đường sắt kết nối trung tâm TP.HCM - Cần Giờ dài 48,7km hiện đang được nhà đầu tư đề xuất.

Các tuyến nằm ở khu vực Bình Dương (cũ) gồm metro số 1 (TP mới Bình Dương - Suối Tiên dài 29km), metro số 2 (Thủ Dầu Một - TP.HCM dài gần 22km). Còn ở khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), tuyến metro số 3 kết nối Vũng Tàu - Bà Rịa - Phú Mỹ sẽ nghiên cứu kéo dài đến sân bay Long Thành cũng được đề xuất ưu tiên đầu tư.

Tuyến còn lại nằm trong danh mục ưu tiên là đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành kết nối TP.HCM với sân bay Long Thành (trong trường hợp TP.HCM được Thủ tướng giao làm cơ quan chủ quản). Hiện Bộ Xây dựng đang được giao chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính cùng UBND TP.HCM, UBND tỉnh Đồng Nai rà soát, thực hiện các thủ tục để đề xuất, báo cáo Thủ tướng.

Áp dụng cơ chế mới, các dự án đầu tư metro, đường sắt rút ngắn đáng kể tiến độ triển khai

Từ thứ tự ưu tiên các dự án, Sở Xây dựng TP.HCM cũng đề xuất điều chỉnh lại danh mục nhằm được hưởng cơ chế, chính sách đặc thù trong nghị quyết 188 nhằm đẩy nhanh tiến độ triển khai đầu tư.

Kết quả bước đầu vận dụng cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt của nghị quyết 188 cho thấy đã phát huy hiệu quả, công việc triển khai nhanh hơn, rút ngắn đáng kể thời gian, giảm thủ tục triển khai dự án so với trước đây. 

Điển hình như khi áp dụng cơ chế từ nghị quyết 188 để điều chỉnh thời gian thực hiện dự án metro số 1 (không phải làm thủ tục thẩm định) đã giúp giảm thời gian từ 3-6 tháng so với trước.

Hay khi áp dụng cơ chế chỉ định thầu tư vấn metro số 2 đã rút ngắn thời gian khoảng 6-8 tháng so với phương án đấu thầu quốc tế. 

Còn việc bỏ qua bước lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư dự án sẽ giúp giảm ít nhất từ 3-5 năm so với trước.

TP.HCM đề xuất bổ sung chính sách vào nghị quyết 188 để làm nhanh metro, đường sắt sau sáp nhập

Theo UBND TP.HCM, trong bối cảnh các đô thị quy mô lớn hơn (sau chủ trương sáp nhập vừa qua), việc nghiên cứu các tuyến metro, đường sắt liên vùng kết nối đô thị vệ tinh có tốc độ cao hơn là tất yếu.