CÔng tác chấm thi diễn ra hết sức chặt chẽ tại hội đồng chấm thi tỉnh Long An - Ảnh: Sơn Lâm

Việc chấm thi và tính điểm thi năm nay có gì khác so với các năm trước? Đến thời điểm này, Bộ GD-ĐT đã nhận được những phản hồi gì về công tác chấm thi từ các sở GD-ĐT?

Trao đổi với Tuổi Trẻ, PGS.TS Trần Văn Nghĩa, phó cục trưởng Cục Quản lý chất lượng - Bộ GD-ĐT, cho biết:

- Năm nay, với bài thi trắc nghiệm, việc chấm thi được các sở GD-ĐT thực hiện bằng phần mềm chung thống nhất, do Bộ GD-ĐT cung cấp. Phần mềm này đã được chuyển đến các sở từ tháng 4 để chạy thử.

Trước kỳ thi, mỗi sở đều đã in tối thiểu 500 phiếu trả lời trắc nghiệm, tự tô đáp án trên phiếu, hoặc tổ chức kiểm tra cho học sinh làm quen với bài thi tổ hợp và trả lời trên mẫu phiếu này, để chạy thử phần mềm chấm thi.

Không rọc phách bài trắc nghiệm: có dễ can thiệp sửa bài?

* Theo quy định, bài thi trắc nghiệm không cần rọc phách như bài tự luận, việc chấm thi được thực hiện trực tiếp trên bài thi đã được scan. Bộ sẽ quản lý bài thi gốc ra sao để tránh gian lận, tiêu cực?

- Năm nay, để đảm bảo việc chấm thi (tự luận và trắc nghiệm) diễn ra nghiêm túc, đúng quy chế, bộ đã cử tới mỗi hội đồng thi một đoàn thanh tra cắm chốt.

Do bài thi trắc nghiệm không rọc phách, nên để đảm bảo không xảy ra các tiêu cực khi chấm thi, Bộ GD-ĐT đã có quy định rất cụ thể về quy trình chấm bài thi trắc nghiệm.

Theo đó, tất cả các bài thi trắc nghiệm được chấm bằng máy, với cùng một phần mềm chuyên dụng, do Bộ GD-ĐT cung cấp. Trước khi quét bài thi (từ phiếu trả lời trắc nghiệm), các hội đồng phải lập biên bản mở niêm phong, rồi sau khi quét cũng tiếp tục phải lập biên bản niêm phong các bài thi.

Các thành viên tham gia xử lý phiếu trả lời trắc nghiệm tuyệt đối không được mang theo bút chì, tẩy vào phòng chấm thi; và không được sửa chữa, thêm bớt vào phiếu trả lời trắc nghiệm của thí sinh với bất kỳ lý do gì.

Các sở đều phải bố trí bộ phận giám sát trực tiếp và liên tục (gồm có công an và thanh tra), từ khi mở niêm phong túi đựng phiếu trả lời trắc nghiệm đến khi kết thúc chấm thi.

Trước khi chấm thi, các tệp kết quả quét bài thi gốc (kèm theo số báo danh, chưa kiểm dò, chưa sửa chữa, chưa chấm thi) sẽ được ghi vào hai đĩa CD giống nhau, dán niêm phong. Trong đó, một đĩa giao cho chủ tịch hội đồng thi lưu giữ, một đĩa gửi chuyển phát nhanh về Bộ GD-ĐT.

Sau khi chấm thi, tất cả phiếu trả lời trắc nghiệm và phiếu thu bài thi được niêm phong, lưu giữ và bảo mật tại đơn vị.

PGS. TS Trần Văn Nghĩa - Ảnh: T.L.

* Nhiều sở đã bắt tay vào chấm thi, bộ có nhận được phản hồi, thắc mắc gì về công tác chấm thi? Tiến độ chấm thi chung của các sở GD-ĐT, bộ có nắm được?

- Theo kế hoạch, các sở hoàn thành chấm thi phải chuyển kết quả chấm thi vào hai đĩa CD theo chế độ mật. Một đĩa lưu tại sở GD-ĐT, một đĩa được gửi về Cục Quản lý chất lượng, để cập nhật kết quả thi vào phần mềm quản lý thi. Tiến độ thực hiện phải đảm bảo đúng ngày 7-7 sẽ công bố kết quả thi trên toàn quốc.

Hiện nay, sau khi kết thúc môn thi cuối cùng của kỳ thi THPT quốc gia 2017, nhiều sở đã bắt tay vào công tác chấm thi. Với bài thi tự luận môn ngữ văn, sau khi rọc phách, thảo luận đáp án, chấm thử, nhiều hội đồng đã chính thức chấm thi. Ngoài ra, phần lớn các sở đã bắt đầu tổ chức quét bài thi trắc nghiệm. Các sở căn cứ vào số lượng bài thi để bố trí số cán bộ chấm môn ngữ văn, và chuẩn bị đủ máy móc, nhân lực phục vụ cho việc chấm bài thi trắc nghiệm, đáp ứng tiến độ chấm đã đề ra.

Bộ đã tập huấn kỹ cho các sở về công tác chấm thi. Cho đến thời điểm này, theo thông tin từ các đoàn kiểm tra của ban chỉ đạo thi và các đoàn thanh tra của bộ, mọi việc đang triển khai đúng tiến độ và yêu cầu của bộ.

Bài tô mờ, bài lỡ tay “đánh dấu”: chấm thế nào?

* Theo quy chế, bài làm nhàu nát hoặc nghi vấn có đánh dấu, cán bộ chấm thi sẽ giao những bài thi này cho trưởng môn chấm thi xử lý. Vậy thí sinh vô tình làm rơi, nhòe mực trên bài thi, đúng vào ô chấm điểm có bị xét vào diện “đánh dấu bài”?

- Theo quy chế thi THPT quốc gia và xét công nhận tốt nghiệp THPT, những bài có đánh dấu bị phát hiện trong khi chấm sẽ bị trừ 50% điểm toàn bài. Vì thế, ngay từ trước khi chấm, cán bộ chấm thi thứ nhất đã phải có trách nhiệm xem xét toàn bộ bài thi.

Trường hợp bài thi có các dấu hiệu đặc biệt, làm bằng hai loại mực, nhàu nát... cán bộ chấm thi sẽ báo cáo tổ trưởng chấm xử lý.

Trường hợp bài có các dấu hiệu đặc biệt, nếu chưa có đủ căn cứ để khẳng định thí sinh chủ ý đánh dấu bài, tổ trưởng tổ chấm phải lập biên bản và tổ chức chấm chung bài thi đó, để vừa ngăn ngừa tiêu cực có thể xảy ra, lại vừa đảm bảo quyền lợi của thí sinh.

Tổ trưởng có nhiệm vụ nhận bài thi cho từng buổi chấm tại Trường PTTH chuyên Huỳnh Mẫn Đạt, TP Rạch Giá (tỉnh Kiên Giang) - Ảnh: K.Nam

* Việc làm tròn điểm bài thi tổ hợp có gì khác trước? Giấy chứng nhận kết quả thi của thí sinh sẽ hiển thị cả điểm bài thi tổ hợp và từng môn thi thành phần cho thí sinh?

- Năm nay là năm đầu tiên xuất hiện bài thi tổ hợp, mỗi bài thi tổ hợp đều gồm ba môn thi thành phần. Vì vậy, cách tính điểm bài thi tổ hợp cũng khác với cách tính điểm bài thi chỉ gồm một môn thi thông thường.

Cụ thể, điểm của bài thi tổ hợp là trung bình cộng điểm của các môn thi thành phần, quy về thang điểm 10, làm tròn đến hai chữ số thập phân. Còn điểm của các bài thi độc lập và điểm của từng môn thi thành phần trong bài thi tổ hợp được quy về thang điểm 10, làm tròn đến hai chữ số thập phân.

Việc làm tròn đến hai chữ số thập phân cho từng bài thi trắc nghiệm được thực hiện từ năm 2016 đến nay. Điều này có nghĩa là hội đồng chấm thi có thể lấy đến 0,01 điểm. Như vậy năm nay, nếu thí sinh được 4,99 điểm cũng không được cộng tròn thành 5; chỉ khi đạt từ 4,995 đến 4,999 mới được cộng tròn thành 5 điểm.

Phiếu xác nhận kết quả thi của thí sinh sẽ cung cấp thông tin điểm từng môn thành phần và điểm của cả bài tổ hợp theo cách tính nói trên.

* Môn ngữ văn là môn duy nhất năm nay còn thi theo hình thức tự luận. Việc chấm thi có điểm gì cần lưu ý?

- Mỗi bài thi ngữ văn đều được hai cán bộ chấm thi chấm độc lập, và hai cán bộ chấm thi này sẽ phải ngồi ở hai phòng chấm khác nhau.

Trước khi giao bài đã chấm xong hai vòng độc lập cho hai cán bộ chấm thi thống nhất điểm, trưởng môn chấm thi phải đối chiếu điểm bài thi trên phiếu ghi điểm của cán bộ chấm thi lần thứ hai với điểm trên phiếu chấm cá nhân của cán bộ chấm thi lần thứ nhất; nếu phát hiện những trường hợp chênh lệch từ 0,5 điểm trở lên thì phải theo dõi, xác định nguyên nhân và kết quả xử lý thống nhất của hai cán bộ chấm thi, nhằm phòng ngừa các sai sót, vi phạm quy chế thi.

Đồng thời, trưởng môn chấm thi phải quán triệt cán bộ chấm thi không được sửa chữa điểm trên phiếu chấm, phiếu ghi điểm và trên bài thi trong quá trình thống nhất điểm.

Để kiểm tra độ chính xác của việc quản lý chấm thi bằng máy tính, tránh xảy ra sai sót trong khâu hồi phách và vào điểm thi, ban chấm thi tiến hành khớp phách ngẫu nhiên ít nhất 20% số bài thi ngữ văn.