Đây là chia sẻ của GS.TS Nguyễn Đình Cử, nguyên Viện trưởng Viện Dân số và Các vấn đề xã hội, Đại học Kinh tế quốc dân, tại cuộc họp hoàn thiện dự án Luật Dân số, do Cục Dân số phối hợp với Quỹ Dân số Liên hợp quốc tổ chức ngày 13-11 ở Phú Thọ.

Cần nhìn nhận rõ tầm quan trọng của duy trì mức sinh thay thế

Chia sẻ tại cuộc họp, Phó cục trưởng Cục Dân số, Bộ Y tế Phạm Vũ Hoàng cho biết dự án Luật Dân số đã được Chính phủ trình Quốc hội. Dự án Luật Dân số tập trung vào 4 nhóm chính sách lớn, cụ thể là duy trì mức sinh thay thế; giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh; thích ứng với già hóa dân số; nâng cao chất lượng dân số.

Ông Hoàng cho hay sau khi lắng nghe các ý kiến của đại biểu Quốc hội trong phiên thảo luận, ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến một cách cẩn trọng để hoàn thiện dự thảo luật bám sát chủ trương của Đảng, thống nhất và đồng bộ trong hệ thống pháp luật, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn của đất nước và tham khảo kinh nghiệm quốc tế.

Đóng góp ý kiến tại cuộc họp, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh: "Việc sinh con trong thế kỷ 21 quyết định vận mệnh quốc gia".

Theo ông Nhân, Việt Nam chỉ còn 20 năm để thực hiện bởi từ bài học của Nhật Bản họ đã bỏ lỡ 20 năm thì hiện tại không thể khắc phục được.

Năm 1975 dân số Việt Nam khoảng 50 triệu người và 50 năm sau Việt Nam đã đạt hơn 100 triệu người.

Ông Nhân lo ngại nếu với mức sinh giảm, mức sinh thay thế không giữ được như hiện nay, trong tương lai đất nước sẽ không có lao động, không có nhân lực và không phát triển.

"Cần phải nhìn nhận rõ mức độ cấp thiết của vấn đề mức sinh giảm sẽ tác động đến xã hội, kinh tế, đất nước như thế nào thì mới có thể đưa ra những giải pháp, hành động", ông Nhân nói.

Đề xuất hỗ trợ phụ nữ sinh đủ 2 con sau 35 tuổi

Góp ý cho dự thảo, PGS.TS Nguyễn Đình Cử cho rằng trong bối cảnh tỉ lệ sinh đang ở mức thấp, câu chuyện "sinh bao nhiêu con" không chỉ là vấn đề của mỗi gia đình, mà còn là bài toán kinh tế, xã hội mà Nhà nước và cộng đồng phải cùng chia sẻ.

Theo ông Cử, hiện nay nhiều cặp vợ chồng cân nhắc việc sinh con theo lý thuyết "chi phí - lợi ích". Khi chi phí nuôi và dạy con vượt quá lợi ích cảm nhận được cả về kinh tế, sức khỏe lẫn tinh thần thì họ sẽ ngại sinh hoặc không sinh.

"Trước đây chuyện lập gia đình, sinh con là điều tự nhiên. Nhưng bây giờ nhiều người trẻ tính toán kỹ lưỡng. Nếu họ thấy sinh con đồng nghĩa với gánh nặng tài chính, mất cơ hội phát triển, họ sẽ chọn dừng lại", ông nói.

Ông cho rằng Việt Nam cần có chính sách rõ ràng hơn về hỗ trợ người nuôi con, nhất là trong giai đoạn trẻ từ mầm non đến hết phổ thông.

Theo dự thảo, ba nhóm phụ nữ được Nhà nước hỗ trợ tài chính nhằm bảo đảm mức sinh tối thiểu, trong đó có phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi và phụ nữ ở địa phương có mức sinh thay thế thấp.

Ông Cử cho rằng không nên giới hạn độ tuổi phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi mới được hưởng hỗ trợ.

Ông đề xuất nên hỗ trợ cho cả phụ nữ sinh đủ hai con sau 35 tuổi, để người dân thấy rằng xã hội cùng chia sẻ gánh nặng với họ. Họ phải thấy yên tâm về tương lai, thấy việc nuôi con là có ích, được chia sẻ và được tôn trọng. Khi chi phí được giảm, lợi ích được tăng, thì tự nhiên họ sẽ muốn sinh và dám sinh.

Thực tế phần lớn phụ nữ sinh muộn đều do hoàn cảnh - áp lực công việc, điều kiện kinh tế, sự nghiệp, hoặc lập gia đình muộn, chứ không phải do chủ đích. Vì vậy việc mở rộng hỗ trợ cho phụ nữ sinh muộn sau 35 tuổi cũng được kỳ vọng sẽ giúp khuyến khích chị em sinh con.

Ông Nguyễn Thiện Nhân: Nhà nước phải công bố mức lương đủ sống để 2 người đi làm nuôi được 2 con

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân (đoàn TP.HCM) đề nghị Nhà nước phải công bố mức lương đủ sống, một người đi làm nuôi được một người con; hai người đi làm phải nuôi được hai con.