Tuổi Trẻ đã có cuộc trao đổi với TS NGUYỄN VIẾT CHỨC - nguyên phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội (nay là Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội) - xung quanh sự kiện diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9.

Qua đây cũng chính là sự nhắc nhở, khơi dậy trong mỗi người dân Việt Nam một cảm hứng, hào khí mới, trách nhiệm để bước vào kỷ nguyên mới - xây dựng Việt Nam hùng cường, hạnh phúc.

Tinh thần đoàn kết, ngưỡng mộ thành quả phát triển của đất nước

* Nhìn vào sự kiện diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 với không khí đón nhận rất đặc biệt của người dân, ông có cảm xúc thế nào?

- Phải khẳng định không có một dân tộc nào như dân tộc Việt Nam, không có một đất nước nào đặc biệt như đất nước ta. 

Cho nên không khó để có thể giải thích sự quan tâm, không khí đặc biệt của người dân theo dõi lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh. 

Nhiều người nước ngoài đã rất ngạc nhiên khi chứng kiến không khí đặc biệt của người dân Việt Nam và đặt câu hỏi tại sao lại như vậy. Rồi có những người hỏi tại sao phải diễu binh, diễu hành, đưa khí tài quân sự ra làm gì...

Nhưng họ không hiểu được 80 năm đó với một dân tộc, nhất là dân tộc Việt Nam, không phải dài song là một trang sử đặc biệt đánh dấu một kỷ nguyên mới, độc lập, tự do của dân tộc. Trang sử đó cũng góp phần vào thay đổi cục diện trên trường quốc tế cũng như thay đổi trang sử của nhiều dân tộc trên thế giới. Đó là dứt khoát phải tự do độc lập, phải đánh đổ chủ nghĩa thực dân cũ và mới.

Có thể thấy rõ năm 1945 Việt Nam giành độc lập khi người dân chịu hai tròng thực dân - phát xít và một tròng phong kiến. Cũng khi đó hơn 2 triệu người dân chết đói và toàn dân đang đói, hơn 95% dân số mù chữ. Cuộc Cách mạng Tháng Tám và bản Tuyên ngôn độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tại quảng trường Ba Đình ngày 2-9 đã mở ra trang sử hoàn toàn mới: độc lập - tự do cho dân tộc, cho nhân dân.

Tiếp đó, 9 năm kháng chiến trường kỳ dưới sự lãnh đạo của Đảng, toàn quân và toàn dân đã làm lên một Điện Biên Phủ chấn động địa cầu. Chiến thắng này là một tiếng chuông cáo chung, báo tử của chủ nghĩa thực dân cũ. Đến giờ này, các nước châu Phi, châu Mỹ - Latin vẫn tung hô Việt Nam - Hồ Chí Minh bởi Việt Nam chính là ngọn cờ mở ra trang sử, tác động chung trên toàn thế giới.

Cũng chính dân tộc Việt Nam đã tiếp tục gan góc, không ngại gian khổ, hy sinh "xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước" chiến đấu với chủ nghĩa thực dân mới xâm lược, giành độc lập tự do và thống nhất đất nước vào năm 1975. Rõ ràng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 có ý nghĩa vô cùng to lớn với dân tộc, đất nước ta. 

Sự quan tâm, không khí đặc biệt theo dõi của nhân dân chính là thể hiện tinh thần yêu nước, đại đoàn kết của toàn dân tộc. Đặc biệt, trong giai đoạn này, lễ kỷ niệm 80 năm Quốc khánh tiếp tục tạo thế và lực để đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển hùng cường, như Tổng Bí thư Tô Lâm nhiều lần nhấn mạnh.

Diễu hành, diễu binh 80 năm không phải chỉ ở diễu hành, diễu binh mà đây là cuộc tổng duyệt, tổng kiểm kê sức mạnh dân tộc, tạo cảm hứng cho dân tộc bước vào kỷ nguyên mới. Có thể thấy rõ khắp từ Bắc chí Nam, từ nông thôn đến thành thị đã thể hiện không khí không thể tưởng tượng được. 

Người dân sẵn sàng đội nắng, đội mưa, ngủ đêm chờ nhiều ngày không phải để xem, chiêm ngưỡng mà thể hiện tinh thần yêu nước, đoàn kết dân tộc, tấm lòng ngưỡng mộ các thành quả phát triển của đất nước sau 80 năm. Đây là tài nguyên, hành trang vô giá bước vào kỷ nguyên mới của đất nước được đánh giá qua lăng kính khách quan của chính lòng dân.

* Lịch sử cách mạng ấy có thể giúp gì cho đất nước, ở ngưỡng cửa mà chúng ta hy vọng là kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc?

- Những bài học lịch sử đã kiểm chứng năng lực thật, thần kỳ của dân tộc Việt Nam. Có thể nói không ai có thể hình dung năm 1945, với một lực lượng rất khiêm tốn như vậy, chỉ khoảng 5.000 đảng viên trên cả nước và thông tin vô cùng lạc hậu, nhưng đã cùng với Hà Nội và rất nhiều địa phương trên cả nước đứng lên khởi nghĩa giành chính quyền. 

Điều này cho thấy sự điều hành tài tình của Đảng và nắm bắt sự mong ước của nhân dân - lực lượng vô địch trong cuộc cách mạng. Đến 9 năm kháng chiến trường kỳ cũng vậy. Chúng ta đã làm được những điều thần kỳ mà rất nhiều nhà quân sự của Pháp, thế giới lúc bấy giờ cũng không thể tính toán, hình dung được. 

Những chiếc xe đạp tưởng chừng chỉ để chở người, hàng hóa ít ỏi nhưng có thể chở đến 2 - 3 tạ hàng, hay việc kéo pháo vào và ra ở Điện Biên Phủ... Hay trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã có hàng triệu tấn bom đạn, vũ khí, thậm chí các loại tệ hại nhất, chất độc hóa học... được giội xuống Việt Nam nhưng đều không khuất phục được ý chí của người Việt Nam.

Tiếp đó, khi dân tộc vừa thoát khỏi chiến tranh lại phải chịu cảnh cấm vận kinh tế rồi cơ chế tập trung bao cấp phù hợp với thời chiến nhưng trở thành quan liêu, cản trở sự phát triển đất nước trong thời bình, dẫn đến khó khăn trăm bề... 

Tuy nhiên, chúng ta không hề cam chịu mà đã tự cởi trói vượt qua những cũ kỹ lạc hậu, quyết tâm đổi mới để hôm nay Việt Nam từng bước phát triển, trở thành hình mẫu về nhiều mặt như công cuộc xóa đói giảm nghèo được thế giới thừa nhận. Vị thế, uy tín quốc tế của Việt Nam ngày càng cao.

Có thể nói lòng dân, ý chí nhất quyết không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ là kinh nghiệm rất quý để chúng ta cần vận dụng trong thời đại hiện nay. Dựa vào sức dân, sự đồng lòng của nhân dân, tự lực, tự chủ, tự cường chính là bài học rất lớn.

Như chính trong bài diễn văn kỷ niệm, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh dưới ngọn cờ vinh quang của Đảng, với ánh sáng Hồ Chí Minh soi đường, dựa vào sức mạnh nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc, không có khó khăn thử thách nào mà nhân dân ta không vượt qua; không có mục tiêu cao đẹp nào mà dân tộc ta không đạt tới. 

Chính vì vậy không có lực cản nào, không có lý do gì có thể ngăn bước chúng ta vươn tới hòa bình, thịnh vượng, dân tộc ta trường tồn và phát triển.

Một bài học lớn mang tính lịch sử khác chính là việc tranh thủ tối đa, có hiệu quả sự ủng hộ của các lực lượng hòa bình tiến bộ, các nước trên thế giới. Điều này thể hiện khi rất nhiều lực lượng tiến bộ, kể cả ở chính Pháp và Mỹ, đã ủng hộ chúng ta đấu tranh giành độc lập, thống nhất. 

Hiện nay Việt Nam đã thực sự trở thành bạn, đối tác đáng tin cậy của các nước trên thế giới, trong đó có các nước lớn, các nước phát triển, các nước thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc... Đây là cơ hội, thuận lợi rất lớn trong thời hiện đại, phát triển mà chúng ta cần phát huy để bước vào giai đoạn mới.

Chúng ta cần phát huy các bài học này để tạo điều kiện phát động cuộc "cách mạng" đổi mới mạnh mẽ, triệt để, quyết liệt, táo bạo, thần tốc hơn nữa để đưa đất nước vươn mình phát triển. Đồng thời phải đưa mục tiêu, chỉ tiêu hoàn thành của từng năm, từng giai đoạn, từng nhiệm kỳ phải đạt các chỉ tiêu đặt ra. 

Có như vậy mới hướng tới mục tiêu thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình và đến năm 2045, khi kỷ niệm 100 năm thành lập nước, Việt Nam là quốc gia hùng cường, hưng thịnh, hạnh phúc.

Tạo cảm hứng, hào khí xã hội, đưa đất nước vươn mình

* Qua sự kiện diễu binh, diễu hành và thực tế phát triển đất nước thời gian qua, có thể thấy chúng ta hoàn toàn có quyền được mơ ước và có trách nhiệm xây dựng một Việt Nam hùng cường?

- Tôi muốn nói làm cách mạng phải có những giấc mơ, nhưng giấc mơ đó không phải viển vông mà phải trên thực tế. Có thể khẳng định, sau 80 năm, hiện nay, từ một nước nghèo nàn, lạc hậu, chịu tàn phá nặng nề của các cuộc chiến tranh, chúng ta đã vươn lên tự tin bước ra trường quốc tế. 

Chính trị ổn định, nền kinh tế năng động bậc nhất khu vực, quốc phòng an ninh được tăng cường và giữ vững, đối ngoại ngày càng mở rộng, uy tín quốc tế được nâng cao. Chưa kể, sau cuộc cách mạng tinh gọn về tổ chức bộ máy, chúng ta đang tập trung đẩy mạnh phát triển kinh tế với tốc độ tăng trưởng trên 8% vào năm nay và hai con số vào các năm tiếp theo. 

Với thực tế tăng trưởng, cộng với thế và lực, sự quyết tâm đều cho phép chúng ta quyền mơ về một Việt Nam hùng cường. Việc Việt Nam có thể vào tốp các nước có thu nhập trung bình cao và đạt được hai mục tiêu 100 năm thành lập Đảng (2030), 100 năm thành lập nước (2045), trở thành nước có thu nhập cao hoàn toàn khả thi.

Muốn mơ ước này thành hiện thực, điều quan trọng nhất chính là trách nhiệm của mỗi chúng ta. Trách nhiệm đó thể hiện ở chỗ phải hành động quyết liệt, mạnh mẽ. Thời kỳ này một năm phát triển có thể bằng 5 - 10 năm trước đây, nên nếu không biết tiết kiệm thời gian, nắm bắt cơ hội để lãng phí thì nguy cơ tụt hậu, bị bỏ lại phía sau sẽ rất cao. 

Như Tổng Bí thư đã nói chúng ta không thể "đi muộn, về sau", mà phải "đi cùng thời đại", thậm chí "đi tắt đón đầu", "đi trước mở đường" ở những lĩnh vực đặc thù. Trong đó phải chọn con đường thông minh nhất, khôn ngoan nhất, ngắn nhất để đi chứ không phải đi "làng nhàng". 

Phải biết đón đầu xu hướng phát triển của thế giới, lấy khoa học công nghệ, tinh thần, trí tuệ Việt Nam làm nền tảng, làm "đột phá khẩu" thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu về kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng. 

Đồng thời mỗi cán bộ, đảng viên phải thực sự nêu gương và đi đầu, cả xã hội cần đồng tâm đồng lòng, bỏ thói địa phương cục bộ, cá nhân chủ nghĩa, tranh công - đổ lỗi và giữ được cảm hứng, hào khí xã hội trong phát triển để phấn đấu vì một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

* Theo ông, cần làm gì để tuổi trẻ có thể tham gia xây dựng một Việt Nam hùng cường?

- Chúng tôi là những người sinh ra trong chiến tranh, từng phải nghỉ học đại học để cầm súng lên đường ra trận. Nên khi đó ai cũng mong muốn có hòa bình, độc lập. Giờ đây đất nước đã hòa bình, phát triển, thế hệ trẻ được chăm lo đào tạo, học hành bài bản. Do vậy, để có thể xây dựng Việt Nam hùng cường, điều đầu tiên là hãy có niềm tin với giới trẻ. 

Họ đang sống trong một thế giới mở, nơi mà chỉ với một chiếc điện thoại thông minh có thể giúp tiếp cận tri thức nhân loại, học tập ở bất kỳ đâu, sáng tạo và khởi nghiệp chỉ với vài cú click chuột. Hiện nay với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, công nghệ số, dữ liệu lớn... không chỉ thay đổi cách làm việc mà còn tái định nghĩa cả cách con người sống và kết nối. 

Với thế mạnh về sự năng động, khả năng thích ứng nhanh và tinh thần cầu tiến, rõ ràng giới trẻ hoàn toàn có thể trở thành người kiến tạo tương lai chứ không chỉ là người tiếp nhận.

Từ nay đến 2045 chỉ còn 20 năm, thời gian còn lại không dài. Nếu chậm năm nào có thể khiến đất nước không đạt được mục tiêu đề ra. Bởi vậy, cùng với niềm tin, hãy tạo điều kiện thuận lợi nhất, tối đa, mạnh dạn giao cho tuổi trẻ được vào tham gia cuộc "cách mạng" đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

* Bạn TRẦN NGỌC HOÀNG KIM (công chức Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phường Tân Hưng, TP.HCM):

Không ngừng dấn thân và cống hiến nhiều hơn

Nhìn lại chặng đường 80 năm phát triển của đất nước, tôi cảm thấy vô cùng tự hào trước những đổi thay mạnh mẽ đang diễn ra từng ngày. Đặc biệt việc sắp xếp lại bộ máy nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu quả, cùng với việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, là những bước đi đột phá thể hiện rõ quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc đổi mới toàn diện để phục vụ nhân dân tốt hơn.

Là người trẻ, tôi thấy đây không chỉ là sự thay đổi về tổ chức mà còn là cơ hội lớn cho thế hệ thanh niên. Cơ hội được tiếp cận các chính sách hỗ trợ nghề nghiệp, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, hội nhập quốc tế đang trở nên gần gũi và thiết thực hơn bao giờ hết. Điều này truyền cảm hứng để chúng tôi học tập không ngừng, dấn thân và cống hiến nhiều hơn cho sự phát triển của đất nước.

Tôi mong Nhà nước sẽ tiếp tục đầu tư mạnh hơn vào hệ thống giáo dục hiện đại, tạo ra những môi trường học tập và làm việc văn minh và năng động, nơi tài năng được tôn trọng và năng lực cá nhân được ghi nhận. Một môi trường như vậy sẽ là động lực để người trẻ mạnh dạn thể hiện bản thân, vượt qua giới hạn và đóng góp sáng tạo cho đất nước.

* Anh TRẦN NGỌC KHÔI (tổng giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn công nghệ Hitek):

Khát vọng đổi mới

Nhìn lại chặng đường 80 năm dựng xây và phát triển của đất nước, tôi - một doanh nhân trẻ khởi nghiệp - cảm nhận sâu sắc sự chuyển mình mạnh mẽ của Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn đổi mới gần đây.

Những cải cách gần đây như sáp nhập tỉnh thành, hay định hướng cấm xe xăng để thúc đẩy kinh tế xanh, không chỉ thể hiện quyết tâm của Nhà nước mà còn tạo động lực lớn cho thế hệ trẻ dấn thân vào con đường khởi nghiệp.

Môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và khởi nghiệp, đang dần trở nên minh bạch và thuận lợi hơn. Thủ tục hành chính được cải thiện, tạo điều kiện tiếp cận dễ dàng hơn với các nguồn lực.

Dù vẫn còn những bất cập và chưa hoàn thiện trong ngắn hạn, nhưng tôi tin rằng đây là bước chuyển quan trọng mang lại lợi ích bền vững trong dài hạn. Cùng với đó, chính sách thúc đẩy chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và cải cách tổ chức bộ máy hành chính không chỉ mở ra cơ hội hội nhập quốc tế, mà còn góp phần tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp. Chúng tôi, những người trẻ, đang được trao cơ hội để tiếp cận vốn, đào tạo, công nghệ và cả những lĩnh vực mới như kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế chia sẻ.

Tôi kỳ vọng trong thời gian tới, Nhà nước sẽ tiếp tục hoàn thiện các chính sách khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo, phát triển hệ thống quỹ đầu tư mạo hiểm trong nước, cũng như mở rộng các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp trẻ.

Bên cạnh đó, việc đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng khoa học - công nghệ và xây dựng mạng lưới kết nối doanh nhân trẻ trong và ngoài nước sẽ là đòn bẩy để thế hệ doanh nhân Việt Nam vững bước ra thế giới. 80 năm nhìn lại là niềm tự hào, nhưng cũng là lời nhắc về trách nhiệm. Chúng tôi, thế hệ doanh nhân trẻ, mang theo khát vọng đổi mới để đóng góp vào tương lai thịnh vượng của dân tộc.

Lời thề danh dự trước lịch sử, trước nhân dân

Hôm qua (2-9), lễ diễu binh diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 đã được tổ chức trọng thể tại quảng trường Ba Đình (Hà Nội).