Cuộc chiến Gaza đã cướp đi sinh mạng hơn 62.000 người Palestine và chưa có dấu hiệu dừng lại. Ngay trước kỳ họp Đại hội đồng Liên hợp quốc vào tháng 9, câu hỏi về kế hoạch toàn diện cho Gaza đang nhận được sự quan tâm hơn bao giờ hết.

Kế hoạch toàn diện

Ngày 27-8, cựu Thủ tướng Anh Tony Blair và cựu cố vấn cấp cao Mỹ Jared Kushner đã tham dự cuộc họp tại Nhà Trắng, trình bày với ông Trump các ý tưởng cho kế hoạch hậu chiến. Cuộc họp kéo dài 90 phút tại Phòng Bầu dục cũng bàn về cách tăng cường viện trợ cho Dải Gaza - nơi đang đối mặt với nạn đói nghiêm trọng.

Đặc phái viên Steve Witkoff của tổng thống Mỹ khẳng định trên Đài Fox News: "Đây là một kế hoạch rất toàn diện mà chúng tôi sẽ xây dựng. Nhiều người sẽ thấy kế hoạch này mạnh mẽ và có ý nghĩa như thế nào. Kế hoạch phản ánh động cơ nhân đạo của Tổng thống Trump". Ông Trump tin rằng cuộc chiến Gaza có thể kết thúc vào cuối năm nay.

Theo các nguồn tin, ông Witkoff đã thảo luận về kế hoạch hậu chiến với ông Kushner và ông Blair trong vài tháng qua. Ông Blair từng gặp ông Witkoff tại Nhà Trắng hồi tháng 7, cùng ngày Thủ tướng Netanyahu gặp ông Trump. Vài ngày sau, ông Blair gặp Tổng thống chính quyền Palestine Mahmoud Abbas và chia sẻ thông tin về các đề xuất hậu chiến.

Ông Blair có mối quan hệ thân thiết với ông Netanyahu và cố vấn thân cận nhất Ron Dermer - người phụ trách kế hoạch hậu chiến của Tel Aviv. Các nguồn tin tiết lộ ông Dermer đã đến Washington D.C trước cuộc họp ngày 27-8 để gặp các quan chức cấp cao Nhà Trắng. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cũng đã gặp người đồng cấp Israel Gideon Saar cùng ngày để thảo luận về Gaza.

Ông Blair, ông Dermer và Ngoại trưởng UAE Abdullah bin Zayed từng cùng xây dựng kế hoạch hậu chiến cho Gaza dưới thời chính quyền Biden. Chính quyền Biden sau đó đã tích hợp một số phần trong kế hoạch này vào đề xuất mà Ngoại trưởng Antony Blinken công bố trước khi rời nhiệm sở.

Tuy nhiên, hiện vẫn ít thông tin về kế hoạch cụ thể của ông Trump, bao gồm chi tiết về tái thiết và ai sẽ quản lý Gaza. Mỹ và Israel đã tuyên bố Hamas không thể tiếp tục kiểm soát Gaza sau chiến tranh, để ngỏ câu hỏi về an ninh và các dịch vụ thiết yếu.

Các bên bất đồng

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đang chịu áp lực từ cả trong nước và quốc tế về việc chấp nhận thỏa thuận ngừng bắn thay vì mở rộng chiến dịch quân sự. Các cuộc thăm dò tại Israel cho thấy khoảng 80% công chúng ủng hộ chấm dứt cuộc chiến để đổi lấy các con tin. Hàng trăm ngàn người Israel đã xuống đường biểu tình kêu gọi kết thúc xung đột.

Theo báo Wall Street Journal, Israel muốn hoàn thiện kế hoạch hậu chiến trước kỳ họp Đại hội đồng Liên hợp quốc tháng 9, khi một số quốc gia như Pháp và Canada dự định công nhận nhà nước Palestine.

Trong tháng 8, nội các an ninh Israel đã thông qua các nguyên tắc kết thúc chiến tranh: phi quân sự hóa Gaza, Hamas phải giải giáp và từ bỏ quyền lực cho chính quyền dân sự thay thế, cùng với việc Israel tiếp tục kiểm soát an ninh. Hamas đã bác bỏ các điều kiện đó, còn các nhà trung gian Ả Rập và gia đình con tin thì cho rằng đây là điều kiện phi thực tế nhằm phá hoại thỏa thuận ngừng bắn.

Mỹ đã hợp tác chặt chẽ với các nước Ả Rập về thỏa thuận ngừng bắn và kế hoạch hậu chiến, trong đó các nước Ả Rập dẫn dắt đàm phán giữa Hamas và Israel. Tuy nhiên, các nhà trung gian cho biết Israel và Mỹ vẫn chưa đưa ra kế hoạch hay chi tiết mới nào về thỏa thuận toàn diện.

Hamas đã bác bỏ đề xuất của các nước Ả Rập về chuyển giao quyền kiểm soát Gaza cho lực lượng quốc tế. Thay vào đó, Hamas chấp nhận đề xuất ngừng bắn 60 ngày - gần giống kế hoạch của ông Witkoff mà Israel từng đồng ý trước khi đàm phán sụp đổ hồi tháng 7. Theo đề xuất này, 10 con tin sẽ được thả để đổi lấy tù nhân Palestine, và hai bên bắt đầu đàm phán thỏa thuận dài hạn.

Israel chưa phản hồi rõ ràng, nhưng các quan chức khẳng định các bước nhỏ lẻ không thể kết thúc cuộc chiến. "Cuộc chiến này sẽ không kết thúc cho đến khi toàn bộ con tin được thả. Cuộc chiến này sẽ không kết thúc cho đến khi Hamas bị đánh bại" - Đại sứ Israel tại Liên hợp quốc Danny Danon nói.

Ông Trump họp bàn chính sách về Gaza với ông Tony Blair và con rể Jared Kushner

Ngày 27-8, Tổng thống Trump chủ trì cuộc họp chính sách về cuộc chiến của Israel ở Gaza và kế hoạch hậu chiến dành cho dải đất này, với sự tham gia của cựu thủ tướng Anh Tony Blair và cựu đặc phái viên Trung Đông Jared Kushner - rể quý của ông.