 Phóng to |
| Như Anh (ảnh chụp năm 1972) |
30-4-1971
...Bốn năm nữa Như Anh “đã trở thành con người hoàn chỉnh”, đã có thể trả lời câu hỏi: “Hạnh phúc là gì?”.
Chao ôi, Như Anh, Như Anh bé bỏng của Thạc. Sao câu trả lời của Như Anh lại hay và đẹp đẽ thế. Ừ, phải rồi, khi nào “trở thành người lớn thực sự, khi nào đóng góp được cho Tổ quốc, khi đấy ta mới trả lời được, hạnh phúc là gì!”. Cám ơn thầy Nga văn ngộ nghĩnh của Như Anh đã giúp cho Thạc hiểu được khía cạnh đẹp đẽ ấy của tâm hồn bạn.
...Bốn năm nữa biết bao sự kiện sẽ xảy ra. 30-4-1975 thì Thạc và Như Anh đang ở trong tình trạng nào? Như Anh ơi, hứa với Thạc đi, 30-4-1975, dù chúng ta có thể giận, ghét nhau đến đâu đi nữa, dù thế nào cũng sẽ viết cho nhau những dòng chữ “hạnh phúc là thế nào” nhé! Thạc sẽ nhớ lời hứa này và sẽ chuẩn bị “ý tứ” cho bức thư ngày ấy bằng cuộc sống bốn năm sắp tới.
Phải, thời gian sẽ là người chứng kiến cuộc sống của chúng ta. Có thể nhiều biến cố và thử thách sẽ đến. Nhất định thế, vì Như Anh hãy nhớ rằng: đời Thạc, một cuộc đời đầy rẫy mâu thuẫn và đau khổ, đầy ước mơ và rạo rực, đầy những dằn vặt và thử thách lớn lao. Thạc sống không bình thường và không muốn sống bình thường.
Muốn có nhiều thử thách, nhiều “lang bạt”, muốn như cánh chim đại bàng đứng trên đỉnh núi cao, nhìn ra bốn phía, nơi nào có bão táp, có mưa, có gió là nơi Thạc sẽ đến. Thạc sẽ không chỉ đơn thuần là một sinh viên tổng hợp toán. Như Anh hãy nhớ thế. Đừng một lúc nào nghĩ Thạc là một “ngài sinh viên” nhé! Không, Thạc không chỉ tầm thường là một ngài sinh viên đâu. Thạc đã và sẽ sống hai, ba cuộc sống gian khổ, phức tạp. Cho đến khi nào Thạc không còn tồn tại, khi đó mới hết những cơn giông tố.
... Như Anh chưa thể hiểu được câu Thạc viết: “Như Anh là một điều đau buồn của Thạc... Như Anh là màu xanh da trời kỳ dị... Như Anh là trái mơ chua (!)...”.
Phải, Như Anh chính là vậy. Như Anh sẽ là điều đau buồn của tâm hồn Thạc, vì Như Anh sẽ chẳng ở lâu với Thạc. Như Anh sẽ xa và quên Thạc, sẽ để lại cho Thạc một khoảng trống mênh mông, sẽ lấy đi của Thạc một nguồn động viên an ủi, một âm thanh, không, cả thế giới âm thanh, cả một khu rừng muôn vàn cây lá, muôn vàn tiếng chim lích tích, lích tích, lảnh lót và ngân dài... Sẽ lấy của Thạc cả một dòng sữa và một dòng ánh sáng.
Màu xanh da trời kỳ dị kia. Ừ, cũng là Như Anh đấy, quen thuộc và gần gũi, thân yêu và trong sáng, giản dị nhưng vô cùng độc đáo và đẹp đẽ, nên thơ, rất cao và rất gần, rất rộng nhưng nó nằm trọn vẹn trong ánh mắt. Màu xanh da trời, chao ôi, không bao giờ người ta có thể nắm lấy nó, để bàn tay trên nó, chưa bao giờ được thực sự “gần gũi” nó cả. Cái màu xanh ấy, màu xanh da trời kỳ dị, nó ở xa, rất xa và ở trên rất cao. Lúc nào và hôm nào ta cũng thấy, cũng ngưỡng mộ. Nhưng nó là màu sắc của bầu trời...
Cám ơn Như Anh đã gửi Núi đồi - thảo nguyên cho Thạc, câu chuyện làm xao động tâm hồn Thạc nhiều. Và cái quạt nữa (chỉ tiếc, nếu dùng luôn thì một lúc nào đó sẽ rách). Như Anh tặng Thạc cái gì giữ được ấy, chứ quạt thì khó giữ lắm, mà rách thì rất tiếc.
...Thư dài rồi mà chẳng nói được gì cả. Như Anh sẽ trả lời Thạc chứ! Không biết thư này đem đến cho Như Anh niềm vui hay sự phiền toái. Thạc chỉ muốn như Anđecxen, đem cho Như Anh quả thông và lá cỏ, đem đến cho Như Anh những câu chuyện có thực mà như một giấc mơ...
4-9-1971
Như Anh yêu dấu,
Sáng nay, buổi cuối cùng ở nhà. Bạn của L. (*) đang ngồi ngoài kia, song toàn bạn gần nhà nên L. “được phép” vào viết thư cho Như Anh. L.muốn viết, muốn tặng Như Anh những giây phút quí giá mà L. đang còn là “tuổi nhỏ”. Ngày mai, những con chim câu vĩnh viễn bay vào khoảng trời đầy nắng gió kia...
Thật đáng tiếc biết bao, những ngày này trăng rắc bụi vàng trên các nẻo đường Hà Nội. L. của Như Anh đi cô độc và bình thản dọc theo hướng gió, gió lướt thướt kéo qua L. những lời quyến rũ, không, chẳng có gì quyến rũ nơi L. đâu. Gió, gió ơi, gió biết chăng ở thủ đô của xứ Mônđavi mùa đông phủ đầy tuyết trắng, có một bông hoa xanh màu ngọc bích, có một tia nắng của bầu trời, một làn gió nhớ thương, có một bài thơ, một trang cổ tích...
Gió có biết câu chuyện về bà chúa tuyết? Và gió hãy tìm đến ngôi nhà mà ta đề ngoài phong bì ấy, tìm gặp người nào cao cao, thanh mảnh, tìm đến đôi mắt nào đẹp nhất, tìm đến cái tên nào đẹp nhất, cái tên mà ta hay nhắc nhở trong những giấc mơ buồn, trong những giấc mơ vui, cái tên đẹp như ánh sáng xanh mà Sôlôkhôp thường ca tụng...
Gió hãy thầm thì thay ta nhé, nói gì cũng được, miễn là gió đem đến cho người ta yêu dấu hương vị nồng nàn, thanh bạch của trăm loại hương hoa, miễn là gió đem đến cho tâm hồn tuyệt đẹp của ta màu đỏ của lá phong mùa thu, và cánh chim câu bay đi từ ga Hà Nội...
Ừ, rồi đây cuộc sống sẽ khác xa, L. chưa hình dung nổi cuộc đời bộ đội của mình. Gian khổ, khó khăn, vất vả, chết chóc, hi sinh, tàn phế... Ba từ đầu sẽ đến với L., còn từ sau, không biết sẽ chọn lấy từ nào? Bàn tay nào, bàn tay của kẻ nào bên kia đại dương sẽ nhằm vào L. của Như Anh?...
Ngày mai, nếu ta chẳng gặp nhau, Như Anh đi trên những nẻo đường của ký ức, Như Anh nhìn vào đôi mắt nào gần gũi hay xa lạ với L., hãy nhớ L. một chút. Hãy nhớ rằng, ừ, có một người tên là L. đấy, đã chết rồi. Nhưng trước khi chết, người ấy đã sống và đã ghép tên Như Anh với vô vàn tính từ âu yếm...
Ở đâu L. cũng không quên Như Anh. Nhưng Như Anh nhớ nhầm rồi, L. bảo ngày 30-4-1975 mới trả lời câu “Hạnh phúc là gì?” cơ mà, chứ có phải 11-4-1975 đâu?
L. bỗng nhớ câu thơ của Phạm Tiến Duật:
Dân tộc ấy có gì kỳ lạMột nước bao nhiêu là đá vọng phuNhững năm tháng đợi chờChỉ một là người, hai là hóa đáDân tộc ấy có gì kỳ lạ...
Hôm nay, 4-9-1971, buổi sáng cuối cùng trên quê hương, lúc này là 11g trưa, nắng đỏ hồi, đỏ lửa... Lát nữa, 2g L. tập trung, chẳng có ai ra tiễn cả, kể cả gia đình, L. đi như đi học, thanh thản và nhẹ nhàng... Ừ, L. đi học, trường đại học cộng sản Như Anh nhé, chờ L. nhé...
18-9-1971
... Lecmôntôp, với câu thơ nổi tiếng mà Như Anh chép cho Thạc bỗng dưng lại trở về bên Thạc: Thuyền cần gió táp mưa sa...
Bất kỳ một sự vinh quang nào cũng cần phải trả bằng một giá, và khó khăn gian khổ càng nhiều, và thử thách càng nhiều, sự vinh quang đó càng trở nên rực rỡ.
Chúng ta đừng đi tìm những chân lý sâu xa đơn thuần qua những áng văn và những bài thơ, bài toán. 30-4-1975, Thạc sẽ trả lời cho Như Anh câu: Hạnh phúc là gì? Khi Như Anh chào cờ, khi điệu nhạc quốc ca hùng tráng trỗi lên, Như Anh chắc rất xúc động, nhưng khi tiễn ở trường, Thạc đã khóc và tất cả 300 con người sắp vào bộ đội đã khóc. Ôi chao, buổi đó thật là xúc động. Cả người run lên, rờn rợn. Thế là từ nay trong khúc nhạc này, có một phần mồ hôi, xương máu của đời mình.
Chống Mỹ cứu nước, thời đại bão táp đó không kéo dài đâu. Buổi bình minh của cách mạng, phải không Như Anh? Ai sẽ là người đi vào mờ sáng? Đó là Thạc và 300 con người ở Trường Tổng hợp này.
Ai sẽ là người chết lúc bình minh? Không biết, nhưng nếu được xung phong, chắc không ai là người chùn bước!
26-3-1972
Như Anh yêu dấu của Thạc,
...Như Anh biết không, khi được tin Thạc không còn trong danh sách lưu học sinh nữa, lúc ấy Thạc buồn không thể nào tưởng được. Từ trước vẫn ao ước được đi học nước ngoài, ở đó Thạc sẽ tiếp thu những kiến thức hiện đại nhất của khoa học. Thạc sẽ học thật chăm, thật giỏi... Nhưng Thạc phải ở nhà và chuẩn bị đi bộ đội. Lúc đó buồn và nản hết sức, không muốn gặp ai cả.
Ra ga tiễn các bạn đi, vừa tủi thân vừa có chút gì xấu hổ (ôi chao, cái thời vừa chập chững vào đời ấy, có gì đáng trách đâu Như Anh nhỉ?). Thế rồi, suốt cả vụ hè, thở ngắn than dài. Mùa hè ấy Thạc đã đọc rất nhiều tác phẩm văn học. Lần đầu tiên đọc trọn ba tập tiểu thuyết tự thuật của M.Gorki, Thạc hiểu rằng không thể nào làm được điều gì lớn lao nếu cuộc sống của mình không thực sự lớn lao.
Chẳng gì có thể ngăn cản được con người khi bản thân họ nung nấu trong lòng một nghị lực phi thường không gì dập tắt nổi. Khi bản thân họ đang nuôi một ước mơ chân chính: trở thành người có ích cho đất nước. 17-7-1970 thi đại học thì 15-7 Thạc mới đi vào ôn thi. Hai ngày thôi, chỉ có hai ngày mà Thạc của Như Anh ôn xong hoàn chỉnh cả toán, lý và hóa. Và với lòng tự ái ít nhiều, Thạc của Như Anh đã làm tốt nhất hai bài lý và hóa, với điểm toán thấp nhất là 7.
Bây giờ đây Thạc muốn nói với Như Anh điều mà Thạc còn e ngại mãi: chờ Thạc, Như Anh nhé! Chờ Thạc đi chiến đấu trở về. Chắc không còn lâu nữa chiến tranh sẽ kết thúc thôi. Thạc sẽ trở về và lại đi học tiếp. Thạc lại mặc chiếc áo xanh da trời xanh màu thương nhớ. Lại hò hẹn Như Anh, vì chúng ta gặp nhau ở cái cửa sổ sơn xanh của thư viện nhân dân.
Thôi nhé, bắt tay cô sinh viên nào. Vui và khỏe nhé. Học giỏi nhé, thỉnh thoảng nhớ Thạc chụp ảnh và viết thư gửi về cho Thạc nhé. Cứ nhé mãi thôi. Đừng “ghét Thạc” nhé!
Xiết chặt Như Anh. Thạc của Như Anh.
Thạc của Như Anh đã không trở về! Không về được, dù lời hẹn hò của đôi lứa yêu nhau đã như lời tiên tri cho ngày đoàn tụ của cả dân tộc...
Trong một trận đánh ác liệt bên thành cổ Quảng Trị, một loạt đạn pháo của kẻ thù đã rơi trúng chỗ chiến sĩ thông tin Nguyễn Văn Thạc... Hôm đó ngày 30-7-1972.
---------
(*) L.: tức Thạc, mật danh quy ước giữa hai người - Đ.V.H.
------------
* Kỳ cuối: Chuyện chưa kể trong nhật ký Mãi mãi tuổi hai mươi
-----------------
Tin, bài liên quan:
- Kỳ 4: Những ngày buồn- Kỳ 3: Nhớ Hà Nội, nhớ một người- Kỳ 2: Chuyện đau lòng- Kỳ 1: Vào bộ đội
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận