Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis (giữa) tại phòng hội nghị Đối thoại Shangri-La - Ảnh: REUTERS

Ông Mattis sáng 2-6 đã có bài phát biểu và hỏi đáp cùng các đại biểu tại Đối thoại Shangri-La 2018, tổ chức ở Singapore.

Trong phần trình bày về sự lãnh đạo của Mỹ trong vấn đề an ninh ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, khi được hỏi về việc liệu ASEAN cần phải làm gì trong khái niệm an ninh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, ông Mattis khẳng định ưu tiên phải là đoàn kết.

Theo Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, Washington nhìn nhận tính trung tâm của ASEAN là việc các nước thành viên phải đoàn kết, vì nếu tính riêng lẻ, họ có thể là những nước nhỏ hơn, không có quân đội quy mô lớn, kinh tế nhỏ hơn... nhưng tất cả đều có tiếng nói, và người dân trong khu vực này đều xứng đáng có tương lai.

Ông Mattis cho rằng từ góc độ ấy, ông hiểu ASEAN luôn muốn cân bằng vì mục tiêu chung, để san sẻ lợi ích cho mọi thành viên. "Hiện nay họ đã có cùng tiếng nói, họ trở nên mạnh mẽ hơn và đó là những gì chúng ta có thể học hỏi", ông Mattis nhấn mạnh.

Nhưng chỉ khi các quốc gia trở nên độc lập, không bị chi phối, trở nên vững mạnh thì mới giúp đỡ nước khác, hỗ trợ nước khác.

Ông nói thêm: "Hiện nay, phía Mỹ đang làm công tác "quảng bá" mạnh mẽ cho mô hình Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, sau khi Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của nước này đổi tên thành Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương".

Một số chuyên gia cho rằng ASEAN vẫn còn lo ngại về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, do có khả năng bị lọt khỏi tầm ưu tiên của một khu vực an ninh rộng lớn hơn trước đây.

Ông Mattis và trước đó là Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi trong bài phát biểu khai mạc ngày 1-6 đều ra sức "trấn an" ASEAN, khẳng định vai trò trung tâm của Hiệp hội này.

Sáng 2-6, ông Mattis khi trình bày về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương khẳng định các nước trong khu vực cần nâng cao năng lực, đẩy mạnh hợp tác, và với mục tiêu tự do - mở cửa, "Mỹ không bắt buộc bất kỳ nước nào phải chọn giữa Mỹ và Trung Quốc".