Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert O. Work, người khởi xướng công trình nghiên cứu “chết người” và chết yểu - Ảnh: Washington Post

Theo điều tra của báo Washington Post, Lầu Năm Góc sau khi phát hiện ra số tiền lãng phí khổng lồ đã quyết định “ém nhẹm” vì lo sợ Nhà Trắng và Quốc hội Mỹ mạnh tay cắt giảm ngân sách quốc phòng.

Vốn dĩ ý định ban đầu của giới lãnh đạo quân sự chỉ là cải tổ bộ máy hành chính nhằm tiết kiệm “chút nào hay chút ấy” nhưng kết quả cuối cùng quá choáng ngợp khiến họ phải nhanh chóng “thủ tiêu” kế hoạch này.

Kế hoạch chết yểu

Theo nội dung bản nghiên cứu công bố tháng 1-2015 bởi Hội đồng Kinh doanh quốc phòng, Lầu Năm Góc có thể tiết kiệm đến 125 tỉ USD trong 5 năm mà không cần giảm biên chế một nhân viên nào.

Thay vào đó, họ chỉ cần tinh chỉnh hoạt động hành chính theo hướng giảm lãng phí, cho nhân viên về hưu sớm, tận dụng tiến bộ kỹ thuật và hạn chế thuê các nhà thầu đắt đỏ.

Có một số liệu đáng ngạc nhiên là trong khi số lượng quân nhân của quân đội Mỹ hiện là 1,3 triệu người - ít nhất kể từ năm 1940 - thì Bộ Quốc phòng nước này phải trả lương mỗi tháng cho 1.014.000 nhân viên hợp đồng, dân sự và hành chính.

“Tất cả bọn họ cứ than phiền là không có tiền trong khi chúng tôi chỉ cho họ cách tiết kiệm một số tiền lớn. Chúng ta sẽ sớm tiêu tùng vì cứ xài đôla như thể giấy lộn” - ông Robert L. Stein, chủ tịch Hội đồng Kinh doanh quốc phòng Mỹ, than phiền.

Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Mỹ có thể sẽ sớm “trả giá” sau khi bỏ qua cơ hội cải tổ bộ máy hành chính của họ.

Theo Luật kiểm soát ngân sách 2011, ngân sách quốc phòng dành cho Lầu Năm Góc sẽ tự động bị cắt 113 tỉ USD trong 4 năm trừ khi Quốc hội Mỹ và tổng thống đắc cử Donald Trump có thể đi đến một thỏa thuận khác trước tháng 10-2017.

Người giữ vai trò quan trọng trong vấn đề này có lẽ là ông James Mattis - người được ông Trump chọn làm bộ trưởng quốc phòng trong nội các mới.

Tổng thống Donald Trump sẽ ra tay?

Tổng thống đắc cử Donald Trump, người xuất thân là một doanh nhân, có thể sẽ rất quan tâm đến phát hiện này. Ông Trump từng hứa sẽ tăng cường năng lực quân đội Mỹ và chi trả cho việc này bằng cách “triệt tiêu sự lãng phí và các mánh lới ngân sách trong chính phủ”.

Trở lại với xìcăngđan lãng phí của Lầu Năm Góc, Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert O. Work là người đã đặt hàng Hội đồng Kinh doanh quốc phòng thực hiện bản nghiên cứu “chết yểu” nói trên.

Tờ Washington Post cho biết ông Work ban đầu khá nhiệt thành với ý tưởng này nhưng thay đổi quan điểm “đột ngột” sau khi kết quả được công bố.

Ông này cho rằng khoản cắt giảm 125 tỉ USD là “phi thực tế” và chê ngược nhóm cố vấn kinh doanh không hiểu rõ những khó khăn của việc cải tổ bộ máy hành chính công.

“Chúng ta sẽ không bao giờ (hoạt động) hiệu quả như một tổ chức thương mại. Chúng ta là cỗ máy hành chính lớn nhất thế giới. Chắc chắn sẽ có một chút không hiệu quả trong đó” - ông Work giải thích.

Tuy nhiên, các nhân chứng kể lại ông thứ trưởng quốc phòng Mỹ thừa nhận (không công khai) là ông sợ Quốc hội sẽ nhân dịp cắt nốt 125 tỉ USD ngân sách của họ nếu bản báo cáo gây nhiều sự chú ý.

Một số kiến nghị, tuy vậy, cũng được Bộ Quốc phòng Mỹ áp dụng với ước tính sẽ tiết kiệm được 30 tỉ USD đến năm 2020.

Chưa rõ chính sách “chi bạo” của giới lãnh đạo quân sự Mỹ có sống sót được dưới thời tổng thống Donald Trump hay không. Bởi lẽ, một trong những cam kết tranh cử của ông Trump là mang việc làm về cho nước Mỹ và cắt chi tiêu chính phủ để tiết kiệm tiền thuế của dân.