Số liệu được công bố tại Hội thảo khoa học cập nhật chẩn đoán và điều trị một số bệnh lý huyết học do Bệnh viện Bạch Mai tổ chức ngày 9-8.

Nguyên nhân bệnh lý ung thư huyết học gia tăng

Theo số liệu GLOBOCAN, năm 2022 tại Việt Nam ghi nhận khoảng 10.525 ca mắc mới ung thư thuộc nhóm huyết học, chiếm khoảng 5,8% tổng số ca ung thư mới. Trong đó nhóm ung thư máu ước tính gây ra khoảng 7.331 ca tử vong, chiếm 6,1% tổng số ca tử vong do ung thư.

Bác sĩ Nguyễn Tuấn Tùng - giám đốc Trung tâm Huyết học và Truyền máu, Bệnh viện Bạch Mai - cho hay các bệnh lý huyết học, từ lành tính đến ác tính, có biểu hiện lâm sàng đa dạng, dễ trùng lặp với triệu chứng của nhiều chuyên khoa khác, khiến việc chẩn đoán và điều trị trở nên phức tạp.

Nhiều trường hợp được phát hiện ở giai đoạn muộn, dẫn đến khó khăn trong tiên lượng và quản lý lâu dài. Nhiều bệnh huyết học như đau tủy xương, ulympho, xơ tủy… cũng có xu hướng gia tăng, đặc biệt ở nhóm tuổi trung niên và người cao tuổi.

Bác sĩ Tùng lý giải tình trạng ung thư huyết học ở Việt Nam hiện nay không hẳn "bùng phát" theo nghĩa bệnh xuất hiện nhiều hơn so với trước đây, mà phần lớn do chúng ta đang chẩn đoán tốt hơn.

"Trước kia, năng lực phát hiện bệnh còn hạn chế nên nhiều ca bệnh chưa được ghi nhận hoặc xác định chính xác. Những năm gần đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học thế giới, nhiều công nghệ tiên tiến đã được đưa vào Việt Nam.

Đặc biệt các phương pháp xét nghiệm ở mức độ phân tử, phân tích gene và phát hiện đột biến. Nhờ vậy, bác sĩ có thể xác định bệnh ở giai đoạn rất sớm, thậm chí khi người bệnh chưa có triệu chứng rõ ràng.

Điều này tạo cảm giác số ca mắc tăng nhanh, trong khi thực tế, bệnh vốn đã tồn tại từ lâu với tỉ lệ không hề thấp", bác sĩ Tùng nêu rõ.

Nhiều tiến bộ trong điều trị ung thư huyết học

Cũng theo chuyên gia này, nếu trước kia bệnh nhân ung thư huyết học có tiên lượng khá dè dặt, thì những năm gần đây đã đạt nhiều bước tiến trong chẩn đoán và điều trị. Các kỹ thuật xét nghiệm sinh học phân tử, di truyền học được áp dụng để xác định chính xác thể bệnh, phân tầng nguy cơ và lựa chọn phương pháp điều trị tối ưu.

"Nhiều phương pháp tiên tiến như thuốc nhắm trúng đích, liệu pháp miễn dịch, ghép tế bào gốc tạo máu đã mang lại kết quả khả quan. Đến nay bệnh viện đã thực hiện thành công 142 ca ghép tế bào gốc, giúp nhiều người bệnh hồi phục và kéo dài sự sống", bác sĩ Tùng chia sẻ.

Ông Đào Xuân Cơ - giám đốc Bệnh viện Bạch Mai - cũng chia sẻ thời gian tới, bệnh viện sẽ tập trung nguồn lực để nghiên cứu triển khai liệu pháp tế bào trị liệu, gene trị liệu, thuốc nhắm đích thế hệ mới, mở rộng ghép tế bào gốc.

Đồng thời phát triển kỹ thuật xét nghiệm di truyền, sinh học phân tử và ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn trong chẩn đoán, điều trị và quản lý bệnh lý huyết học.

Bác sĩ Tùng cho biết thêm Bệnh viện Bạch Mai đang từng bước chuẩn bị để đưa liệu pháp tế bào CAR-T. Theo đó liệu pháp tế bào CAR-T (chimeric antigen receptor T-cell therapy) là một phương pháp mới trong điều trị ung thư, được sử dụng để điều trị một số loại ung thư khác nhau.

Phương pháp này sử dụng tế bào T của bệnh nhân được thu thập từ máu, được sửa đổi gene để có khả năng nhận diện và tấn công tế bào ung thư.

"Chúng tôi đang phối hợp các bệnh viện lớn trên thế giới từng bước triển khai trong nước. Dự kiến 2 - 3 năm tới, khi hoàn thiện quy trình, kỹ thuật sẽ được thử nghiệm lâm sàng, tiến tới áp dụng trong điều trị ung thư tại Bệnh viện Bạch Mai", bác sĩ Tùng cho biết.

Xét nghiệm máu phát hiện ADN ung thư từ 3 năm trước khi chẩn đoán

Một nghiên cứu mới của Đại học Johns Hopkins (Mỹ) vừa công bố kết quả gây chú ý: dấu hiệu di truyền của ung thư có thể được phát hiện trong máu từ 3 năm trước khi bệnh nhân chính thức được chẩn đoán.