Nghiên cứu mới của chuyên gia từ Đại học Florida (UF) và Trung tâm Ung thư MD Anderson thuộc Đại học Texas (Mỹ) cho thấy bệnh nhân ung thư phổi và ung thư da giai đoạn tiến triển được điều trị bằng thuốc miễn dịch checkpoint inhibitors có thời gian sống kéo dài đáng kể nếu họ tiêm vắc xin COVID-19 mRNA trong vòng 100 ngày kể từ khi bắt đầu liệu trình.

Điều đáng nói, tác dụng này không liên quan gì đến việc phòng vắc xin COVID-19.

"Vắc xin mRNA hoạt động như một tiếng còi báo động, kích hoạt hệ miễn dịch toàn thân. Chúng tôi nhận thấy ngay cả những khối u từng 'kháng trị' với miễn dịch cũng trở nên nhạy cảm hơn", bác sĩ Adam Grippin, Trung tâm Ung thư MD Anderson (Mỹ), cho biết.

Công nghệ mRNA từng được giải Nobel Y học năm 2023, vốn mang nhiệm vụ dạy tế bào sản sinh protein chống lại vi rút SARS-CoV-2.

Tuy nhiên, với bệnh ung thư, cơ chế này có thể được "tái sử dụng": thay vì hướng dẫn tạo protein virus, mRNA có thể hướng dẫn cơ thể nhận diện và tấn công tế bào ung thư.

Theo bác sĩ Grippin, mRNA trong vắc xin COVID-19 dường như kích hoạt mạnh mẽ tế bào T, giúp thuốc miễn dịch checkpoint inhibitors phát huy hiệu quả cao hơn.

Nhờ đó, bệnh nhân ung thư phổi được tiêm vắc xin có tỉ lệ sống sau 3 năm, gần gấp đôi so với nhóm không tiêm.

Ở nhóm bệnh nhân u hắc tố (melanoma), thời gian sống trung bình cũng kéo dài hơn đáng kể.

Điều thú vị là chỉ vắc xin mRNA (như vắc xin do Pfizer, Moderna phát triển) mới tạo ra hiệu ứng này, còn các loại vắc xin truyền thống như cúm mùa thì không.

Giáo sư Jeff Coller, chuyên gia mRNA tại Đại học Johns Hopkins, nhận định rằng đây là bằng chứng rất có giá trị cho thấy công nghệ mRNA vẫn còn nhiều tiềm năng chưa được khai phá trong điều trị các bệnh phức tạp như ung thư.

Nhóm nghiên cứu hiện đang chuẩn bị một thử nghiệm lâm sàng mới, kết hợp vắc xin mRNA với thuốc miễn dịch, như một bước trung gian trước khi phát triển vắc xin mRNA điều trị ung thư cá nhân hóa, được thiết kế riêng cho từng bệnh nhân.

Tại Việt Nam, vắc xin mRNA đã được triển khai rộng rãi trong chiến dịch tiêm chủng COVID-19, góp phần quan trọng trong kiểm soát đại dịch.

Những nghiên cứu kiểu này mở ra hướng đi mới cho nền y học chính xác, nơi vắc xin không chỉ phòng bệnh mà còn có thể điều trị các bệnh nan y.

Dù vậy, chuyên gia khuyến cáo cần thận trọng, vì đây mới là dữ liệu ban đầu. Các thử nghiệm sâu hơn sẽ xác định rõ liệu mRNA có thể chính thức được ứng dụng song hành với điều trị ung thư trong tương lai gần hay không.

Nếu kết quả tiếp theo được xác nhận, vắc xin mRNA có thể trở thành công cụ kép, vừa ngăn vi rút, vừa kích hoạt khả năng tự chữa lành của cơ thể chống ung thư.

Một bước tiến nhỏ trong nghiên cứu hôm nay có thể là hy vọng lớn cho hàng triệu bệnh nhân trong tương lai.

Ăn thiếu rau củ - 'thủ phạm thầm lặng' gây bệnh tim mạch, đột quỵ, ung thư

Ăn thiếu rau củ tưởng chừng vô hại, nhưng lại là 'thủ phạm thầm lặng' gây ra hàng loạt bệnh lý nguy hiểm như tim mạch, đột quỵ hay ung thư, theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO).