Các bác sĩ phẫu thuật Trung Quốc đã thực hiện thành công ca ghép gan heo chỉnh sửa gene đầu tiên trên một bệnh nhân sống, đánh dấu bước tiến lớn của y học trong nỗ lực giải quyết tình trạng thiếu hụt nguồn tạng hiến.

Theo tạp chí Journal of Hepatology, ca phẫu thuật do ê kíp Bệnh viện trực thuộc thứ nhất Đại học Y An Huy, với gan hiến được phát triển bởi các nhà khoa học Đại học Nông nghiệp Vân Nam. 

Con heo hiến tạng đã được sàng lọc kỹ mầm bệnh và chỉnh sửa 10 gene - trong đó 3 gene gây phản ứng đào thải nhanh bị loại bỏ, còn 7 gene người được thêm vào nhằm cải thiện khả năng tương thích miễn dịch và ngăn ngừa đông máu.

Ca mổ được tiến hành ngày 17-5-2024 cho một bệnh nhân 71 tuổi có khối u gan lớn không thể phẫu thuật. Gan heo được ghép theo hình thức "bổ trợ", tức là hoạt động song song với gan thật của bệnh nhân.

Trong 31 ngày đầu sau phẫu thuật, bệnh nhân không xuất hiện dấu hiệu đào thải cấp và gan heo hoạt động hiệu quả. Tuy nhiên, đến ngày thứ 38, bệnh nhân gặp biến chứng đông máu vi mạch trong gan ghép, buộc các bác sĩ phải cắt bỏ phần gan heo. Sau đó, bệnh nhân bị xuất huyết tiêu hóa và qua đời vào ngày thứ 171 sau phẫu thuật.

Dù bệnh nhân không qua khỏi, các chuyên gia đánh giá ca ghép đã chứng minh tính khả thi của việc sử dụng gan heo chỉnh sửa gene hỗ trợ người bệnh trong thời gian dài, mở ra triển vọng phát triển cấy ghép dị loài (xenotransplantation) như một liệu pháp "cầu nối" trước khi tìm được tạng người phù hợp.

Bài viết trên Journal of Hepatology nhận định, dù thành công này chưa thể ứng dụng rộng rãi, nhưng đã thiết lập bằng chứng lâm sàng quan trọng rằng gan heo có thể hoạt động trong cơ thể người.

Lần đầu ghép thành công phổi heo cho người chết não

Phổi heo biến đổi gene hoạt động được trong chín ngày, tạo nên bước tiến mới nhất trong cấy ghép khác loài nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng thiếu tạng hiện nay.