29/10/2025 09:44 GMT+7

Bắt bệnh thô tục ngôn từ

Ngôn từ nhạy cảm, nội dung hài hước thô tục từ các nội dung trên mạng xã hội làm xấu chính chủ nhân sử dụng chúng. Nhưng không chấn chỉnh kịp thời sẽ ảnh hưởng đến cộng đồng, nhất là trẻ em, thanh thiếu niên...

thô tục - Ảnh 1.

Ngôn từ và hình ảnh thô tục trên mạng nếu không chấn chỉnh sẽ ảnh hưởng đến cộng đồng, nhất là thanh thiếu niên Ảnh minh họa sử dụng công nghệ AI - Thực hiện: TẤN ĐẠT

Lướt các nền tảng giải trí với video clip ngắn hiện nay, nhiều người có thể bất ngờ và bất bình với các video có nội dung quá tào lao, hình ảnh khiếm nhã.

Những video clip phản cảm lên mạng

Một clip quay cảnh người đàn ông đứng kéo giãn cạp quần ra, mắt liếc nhìn xuống phần thân bên dưới. Hình ảnh khó coi được lồng hiệu ứng tiếng cười và lời bài nhạc "trộm nhìn nhau". Ý tưởng thô thiển, bôi bác dễ dàng được người xem dễ tính bỏ qua.

Gần đây hơn người xem mạng cũng dễ lướt trúng các video lồng nhạc câu hát "Đưa tay, đưa tay. Anh ngắt cái cọng ngò..." (Bài hát Phải duyên hay nợ). Phản cảm là cảnh "bàn tay hư" của các chủ nhân thể hiện hành vi thân mật quá đáng với người khác và trưng ra trên video. Các nội dung video clip được tạo ra chỉ để chọc cười bất chấp trên mạng lại có những người lớn mang trẻ em, thanh thiếu niên cùng tham gia quay video.

Và tệ hại hơn nếu cha mẹ, ông bà cho con em nhỏ tuổi dùng chung điện thoại, xem những nội dung giải trí này. Một người quen của tôi từng giật mình khi đứa con nhỏ nói một từ thô tục khi cháu làm rơi một món đồ xuống đất. Gia đình nhớ ngay cháu vừa xem video trên mạng và đang "học" theo.

Nhiều video kiểu này được tạo ra vẫn có đông người xem cũng phải trách sự dễ dãi của người xem. Trẻ em, thanh thiếu niên có thể sao chép nội dung là câu nói, hành động trên mạng ra ngoài đời thực. 

Gia đình có con nhỏ cẩn thận hơn khi lướt mạng cùng trẻ. Để lướt mạng phần nào an toàn, người dùng mạng cũng nhắc nhở nhau mang tai nghe, vặn nhỏ âm thanh khi ra quán xá, nơi công cộng. Tránh phải "độn thổ" vì lướt trúng các video chứa cụm từ đùa bỡn quá bậy bạ, nhạy cảm phát ra...

Thích biệt danh với kiểu nói lái nhạy cảm

Nói lái là cách nhiều người vẫn hay dùng ngoài đời và cả trên mạng. Nhưng nhiều lúc thấy phản cảm vô cùng. Việc dùng biệt danh nói lái thô tục diễn ra nhiều trong thanh thiếu niên. Các học sinh không nhận thức được sự không phù hợp hay vì quá quen hay cố tình?

Vụ việc vừa xảy ra tại một trường trung học phổ thông ở miền Tây khiến ai biết đến phải lắc đầu ngao ngán. Học sinh của một lớp đặt in áo thun tập thể lớp. Một số em đã chọn những biệt hiệu rất nhạy cảm để in sau lưng áo, những chữ này thành rất thô tục khi nói lái. 

Ngày trước, khi bị ai đó đặt cho biệt không thích hợp, học sinh đã thấy rất khó chịu, phản ứng. Ngày nay lại có những học sinh tự chọn cho mình biệt danh thô tục, nhạy cảm, thiếu lành mạnh và còn khoe cho mọi người thấy. 

Người lớn không khỏi băn khoăn nghĩ đến cảnh các em vô tư mặc chiếc áo có biệt danh khó đỡ đó từ nhà đến trường. May mà nhà trường đã nhanh chóng phát hiện và có biện pháp xử lý, ngăn rủi ro từ việc các em tự ý in áo có chữ nhạy cảm. 

Trrên mạng hiện nay dễ dàng thấy các thông tin "bày vẽ" việc sử dụng biệt danh, dòng chữ in trên áo quần thể thao. Trong đó không ít ngôn từ bậy bạ, nhạy cảm, không phù hợp với học sinh.

Gần đây một người nổi tiếng bị cơ quan chức năng "sờ gáy" vì vi phạm về kinh tế. Người ta phát hiện thêm tên công ty liên quan đến cô này gắn với ngôn từ nhạy cảm, thiếu nghiêm túc. Một nam nghệ sĩ tạo tai tiếng với sản phẩm âm nhạc có những kiểu nói lái thô tục. 

Và còn rất nhiều chuyện về những biệt danh khó đỡ hay ngôn từ nghệ thuật hóa thô tục qua hành vi người dùng trên mạng... chẳng phải phần nào cho thấy thực trạng của việc sử dụng ngôn ngữ hiện nay?

Cần có biện pháp hiệu quả nâng cao ý thức người dân, người dùng mạng. Không chỉ là giữ gìn văn hóa, sự trong sáng của tiếng Việt mà cần bảo vệ, uốn nắn con em trước những văn hóa, ứng xử xấu xí, chưa phù hợp.

Giữ sạch đời sống văn hóa, giữ sạch tâm hồn

Việc Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM gửi công văn chấn chỉnh hoạt động âm nhạc có biểu hiện lệch chuẩn văn hóa đã khơi dậy một cuộc tranh luận cần thiết: ranh giới nào giữa tự do sáng tạo và trách nhiệm văn hóa?

Âm nhạc, như mọi hình thái nghệ thuật, phản ánh đời sống. Nhưng phản ánh không đồng nghĩa với cổ xúy. Khi ca từ chứa ngôn ngữ dung tục, phản cảm, thậm chí cổ vũ lối sống buông thả, nó không còn là sáng tạo mà trở thành sự tha hóa. Sự "lệch chuẩn" ấy không thể được coi là "tự do" sáng tác, sự lệch lạc đang lẫn lộn với tự do chân chính.

Việc chấn chỉnh là đúng và cần bởi âm nhạc không chỉ là thứ để giải trí mà còn là "giáo trình cảm xúc" của con người. Một đứa trẻ lớn lên trong môi trường âm nhạc thô tục, thiếu nhân văn sẽ bị định hình thẩm mỹ méo mó và vô cảm trước cái đẹp.

Một xã hội tiến bộ luôn khuyến khích nghệ thuật phản ánh hiện thực, kể cả những góc khuất của đời sống. Nhưng cách phản ánh ấy phải văn minh, hướng thiện, không làm tổn thương hay kích động bản năng thấp kém của con người. Tự do không phải là nói bất cứ điều gì, hát bất cứ thứ gì mà là biết tự kềm chế, biết giới hạn giữa nghệ thuật và sự phản nghệ thuật.

Không ai phủ nhận vai trò của tự do sáng tạo. Nhưng tự do ấy không thể tách rời trách nhiệm. Giữa "tự do" và "vô trách nhiệm" là một lằn ranh mong manh. Khi ranh giới ấy bị xóa nhòa, hậu quả không chỉ rơi vào cá nhân nghệ sĩ mà lan ra toàn xã hội.

Văn hóa không có biên giới nhưng nó luôn có giới hạn đạo đức. Một xã hội văn minh không dung túng cho sự lệch chuẩn được ngụy trang bằng "cá tính nghệ thuật".

Điều đáng lo là sự dễ dãi trong thưởng thức của công chúng. Nếu người nghe vẫn nhấn "like", vẫn chia sẻ, vẫn cổ vũ những sản phẩm kém văn hóa thì mọi biện pháp hành chính chỉ là chữa phần ngọn.

Đã đến lúc chúng ta cần nhìn thẳng - văn hóa không thể tự giữ mình nếu xã hội chấp nhận sự tầm thường. Một bài hát phản cảm có thể qua đi nhưng hậu quả của nó - là thói quen thỏa hiệp với cái xấu - sẽ ở lại rất lâu.

Thiết nghĩ chấn chỉnh đời sống âm nhạc sâu xa chính là hành động giữ cho tâm hồn xã hội được trong sạch. Và văn hóa bắt đầu từ từng câu hát, từng lời nói, từng thái độ sống của mỗi con người trong xã hội ấy.

Giữ sạch đời sống âm nhạc không chỉ là việc của cơ quan quản lý mà còn là trách nhiệm của từng khán giả. Mỗi lượt nghe, mỗi lượt xem chính là một phiếu bầu cho tương lai văn hóa nước nhà.

Bắt bệnh thô tục ngôn từ - Ảnh 2.Soobin, Binz, Rhymastic xóa loạt bài 'ăn chơi', nổi loạn sau công văn chấn chỉnh ca từ lệch chuẩn

Nhiều sản phẩm âm nhạc có nội dung 'ăn chơi', nổi loạn của Binz, Soobin, Rhymastic đã biến mất sau khi Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy TP.HCM đề nghị chấn chỉnh âm nhạc lệch chuẩn.

Trở thành người đầu tiên tặng sao cho bài viết 0 0 0
Bình luận (0)
thông tin tài khoản
Được quan tâm nhất Mới nhất Tặng sao cho thành viên

    Tuổi Trẻ Online Newsletters

    Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

    Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất