Kể từ khi ChatGPT ra mắt vào cuối năm 2022, hàng triệu người đã bắt đầu sử dụng LLM để tiếp cận tri thức - Ảnh: FREEPIK
Theo Science Alert, Shiri Melumad - phó giáo sư ngành marketing, Đại học Pennsylvania (Mỹ) và đồng tác giả Jin Ho Yun báo cáo phát hiện về tác động của việc tìm kiếm thông tin bằng AI trong một bài báo dựa trên 7 nghiên cứu với hơn 10.000 người tham gia.
Tìm được thông tin nhanh nhưng không sâu
Người tham gia được yêu cầu tìm hiểu về một chủ đề, chẳng hạn như cách trồng vườn rau và được phân ngẫu nhiên để học bằng cách sử dụng một mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như ChatGPT hoặc cách truyền thống qua tìm kiếm trên Google.
Không hạn chế sử dụng các công cụ, họ muốn tìm trên Google bao lâu tùy thích và có thể dùng ChatGPT nếu thấy cần thêm thông tin. Hoàn tất quá trình tìm kiếm, họ được yêu cầu viết lời khuyên gửi cho một người bạn dựa trên những gì họ đã thu thập và học hỏi được.
Dữ liệu cho thấy những người học thông qua LLM thay vì tìm kiếm web cảm thấy mình học được ít hơn, bỏ ra ít nỗ lực hơn nên viết lời khuyên ngắn, ít thông tin thực tế và chung chung.
Lời khuyên này được đưa cho một nhóm độc lập gồm các độc giả không biết người viết đã sử dụng công cụ nào để học, nhóm độc giả nhận định lời khuyên kém thông tin, kém hữu ích hơn và ít có khả năng áp dụng.
Một lý do khả dĩ khiến người dùng LLM viết lời khuyên ngắn và chung chung vì kết quả từ LLM khiến họ tiếp cận ít thông tin hơn so với kết quả từ Google.
AI biến việc học từ chủ động thành thụ động
Kể từ khi ChatGPT ra mắt vào cuối năm 2022, hàng triệu người đã bắt đầu sử dụng LLM để tiếp cận tri thức. Chỉ cần đặt câu hỏi, người dùng sẽ nhanh chóng nhận một bản tổng hợp thông tin trau chuốt, cảm giác như học mà không tốn chút công sức nào.
Tuy nhiên theo các nhà nghiên cứu, sử dụng LLM làm giảm khả năng học vì một trong những nguyên tắc cơ bản nhất của phát triển kỹ năng là con người học tốt nhất khi họ chủ động tương tác với tài liệu mà họ đang cố gắng học.
Khi học về một chủ đề thông qua tìm kiếm Google, chúng ta phải đối mặt với nhiều lực cản hơn như lựa chọn các trang web khác nhau, đọc các nguồn thông tin, tự diễn giải và tự tổng hợp. Dù khó khăn nhưng quá trình này hình thành những hiểu biết sâu sắc hơn.
Với LLM, toàn bộ quá trình này được thực hiện thay cho người dùng, biến việc học từ chủ động thành thụ động. Người tham gia nhận được bản tóm tắt từ LLM, họ không còn động lực để đào sâu vào nguồn gốc thông tin khiến sự hiểu biết nông hơn.
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh họ không đề xuất giải pháp tránh sử dụng LLM, đặc biệt khi xét đến những lợi ích không thể phủ nhận mà chúng mang lại trong nhiều bối cảnh.
Thay vào đó, họ khuyên mọi người cần sử dụng LLM thông minh hoặc có chiến lược hơn, bắt đầu bằng việc hiểu những lĩnh vực nào LLM mang lại lợi ích và lĩnh vực nào LLM có thể gây hại cho họ.
Ví dụ nếu cần một câu trả lời nhanh, mang tính thực tế, hãy thoải mái sử dụng AI. Nhưng nếu bạn muốn phát triển kiến thức sâu và có khả năng áp dụng rộng rãi trong một lĩnh vực thì việc dựa vào thông tin tổng hợp từ LLM sẽ không hiệu quả.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận