Ngay chân cầu thang chung cư Tôn Thất Thiệp, quận 1, TP.HCM là điểm bán thức ăn - Ảnh: QUANG ĐỊNH

"Tình hình cháy nổ trên địa bàn TP.HCM vẫn tiềm ẩn nhiều phức tạp, có nguy cơ cháy lớn gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Nguy hiểm nhất vẫn là các chung cư cao tầng".

Thượng tá Nguyễn Thanh Hưởng, Phó giám đốc phụ trách Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy (PCCC) TP.HCM, nhận định như trên tại hội nghị quán triệt chỉ thị của UBND TP.HCM về triển khai các biện pháp đảm bảo an toàn PCCC đối với chung cư, nhà cao tầng trên địa bàn thành phố ngày 30-3.

Chung cư mới, cũ đều có vi phạm

Theo thượng tá Nguyễn Thanh Hưởng, toàn thành phố có 406 chung cư trên 10 tầng, 508 chung cư dưới 10 tầng, 391 công trình nhà cao tầng như văn phòng, chợ, trung tâm thương mại...

Trong số đó, theo ông Hưởng, có nhiều chung cư xây sau khi có Luật PCCC (năm 2001) nhưng không được thẩm duyệt và nghiệm thu về PCCC.

Qua khảo sát, có nhiều công trình không bảo đảm điều kiện về giao thông, nguồn nước phục vụ cho xe chữa cháy, giải pháp ngăn cháy, lối thoát nạn, hệ thống kỹ thuật PCCC không được duy tu, bảo dưỡng thường xuyên dẫn đến xuống cấp, hư hỏng, mất tác dụng.

Ngoài ra, tình trạng người dân tự ý xây dựng, cơi nới lấn chiếm hành lang, lối đi cầu thang thoát nạn, câu mắc hệ thống điện, sử dụng thiết bị điện không an toàn rất phổ biến.

Thời gian gần đây, có nhiều chung cư đang thi công, chưa nghiệm thu PCCC, chưa hoàn thành công trình theo quy định pháp luật nhưng lại đưa dân vào ở dẫn đến những nguy cơ về cháy nổ, tai nạn, sự cố...

Những vụ cháy nhà cao tầng, chung cư xảy ra gần đây chủ yếu do câu mắc điện, sử dụng các thiết bị điện không an toàn dẫn đến chạm, chập điện (chiếm 70% các vụ cháy).

Đẩy là chưa kể chuyện người dân đun nấu, sử dụng bếp, nguồn nhiệt, ngọn lửa trần không an toàn.

Những chung cư cũ và các tòa nhà xây dựng trước khi có Luật PCCC thì không được trang bị phương tiện PCCC, không có kinh phí bảo trì, bảo dưỡng.

Nhiều chủ đầu tư chung cư còn chủ quan, tránh né, chậm thực hiện các yêu cầu khắc phục về an toàn PCCC của cơ quan chức năng vì ngại tốn kém; không có kinh phí mua bảo hiểm cháy nổ bắt buộc.

Các chung cư mới thì không bảo đảm những nhu cầu về khoảng cách ngăn cháy, lối thoát nạn, cấp nước ngăn cháy, hệ thống kỹ thuật PCCC theo quy định. Các chung cư tái định cư thường không bảo trì, bảo dưỡng thiết bị PCCC do thiếu kinh phí.

Kể ra hàng loạt vi phạm của chủ đầu tư các chung cư nói trên, thượng tá Nguyễn Thanh Hưởng nhận định: "Nguyên nhân một phần do chế tài chưa đủ mạnh để răn đe nên các chủ đầu tư vẫn cố tình đưa dân vào ở trong các chung cư chưa hoàn thiện; chủ đầu tư khó khăn về vốn và do áp lực về chỗ ở của người dân. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng vẫn chưa xử lý dứt điểm nên để xảy ra vi phạm kéo dài".

Sớm tổng kiểm tra an toàn PCCC

Thượng tá Nguyễn Thanh Hưởng cho biết thời gian tới, Cảnh sát PCCC TP.HCM sẽ tổng kiểm tra, rà soát, phân loại, đánh giá điều kiện an toàn PCCC đối với chung cư, nhà cao tầng.

Những chung cư, nhà cao tầng đã được Cảnh sát PCCC yêu cầu khắc phục mà không thực hiện, hoặc đã bị xử phạt về PCCC mà vẫn tiếp tục vi phạm sẽ bị công bố danh sách công khai.

Các chung cư, nhà cao tầng sẽ được kiểm tra PCCC 4 lần/năm và kiểm tra đột xuất nếu có dấu hiệu vi phạm. Công tác kiểm tra sẽ chặt chẽ, có thực nghiệm tất cả các nội dung liên quan đến cháy nổ...

Vụ cháy chung cư Carina là một bài học đắt giá cho PCCC trong các chung cư tại TP.HCM - Ảnh: TL

Ông Trần Trọng Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, đề nghị các chủ đầu tư chung cư quan tâm nhiều hơn về huấn luyện, hướng dẫn các biện pháp thoát hiểm trong nhà chung cư.

Đồng thời, theo ông Tuấn, nên khuyến khích các chủ đầu tư in và phát sổ tay hướng dẫn thoát hiểm cho cư dân ngay khi bàn giao căn hộ.

Tại hội nghị, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Thành Phong nhìn nhận vụ cháy chung cư Carina Plaza với hậu quả thương tâm, làm ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội, gây bất an đối với người dân ở chung cư trên địa bàn thành phố.

"Nếu chung cư bảo đảm các điều kiện về PCCC thì đã không xảy ra vụ cháy "5 không" quá thương tâm như thế. Đây là bài học đắt giá cho chủ tịch UBND các quận, huyện trong công tác quản lý nhà chung cư", ông Phong nhấn mạnh.