Phát biểu khai mạc tọa đàm về AI, ông Nguyễn Khắc Văn, quyền Tổng biên tập báo Sài Gòn Giải Phóng, cho biết: "Thực tiễn bước đầu cho thấy AI đang mở ra nhiều cơ hội mới cho giáo dục Việt Nam. Tuy nhiên bên cạnh những lợi ích to lớn, việc ứng dụng AI trong giáo dục cũng đặt ra nhiều thách thức: từ vấn đề an toàn dữ liệu, đạo đức học thuật, năng lực số của giáo viên, đến nguy cơ phụ thuộc công nghệ, chênh lệch hạ tầng giữa các vùng miền…

Làm thế nào để AI phục vụ con người, chứ không thay thế con người, để công nghệ thực sự thúc đẩy công bằng, nhân văn trong giáo dục - đó chính là những vấn đề cần được trao đổi, thảo luận sâu trong tọa đàm".

Dạy học sinh có trách nhiệm với hành vi số

"Để đẩy mạnh ứng dụng AI, nhà trường bắt đầu bằng những bước đi căn cơ là xây dựng hạ tầng, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, kết hợp với đổi mới cách dạy, cách học" - bà Đỗ Ngọc Chi, Hiệu trưởng Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm (phường Sài Gòn, TPHCM), chia sẻ tại buổi tọa đàm.

Theo bà Chi, nhà trường đã đầu tư công trình "Phòng Kỹ năng số - Digital Skill Classroom" với diện tích 48m², thiết kế mở - linh hoạt - hiện đại. Phòng được trang bị 40 máy tính bảng, Smart TV, Internet tốc độ cao, hệ thống âm thanh - điều hòa, cùng poster, khẩu hiệu và mã QR học tập về an toàn mạng và nguyên tắc công dân số.

"Không gian ấy không chỉ là phòng học công nghệ, mà còn là một môi trường giáo dục giá trị sống trong thời đại số - nơi học sinh học cách làm chủ công nghệ, chứ không bị công nghệ chi phối.

Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên được bồi dưỡng về khai thác học liệu số và công cụ AI hỗ trợ dạy học; ứng dụng nền tảng LMS, Microsoft Teams, phần mềm quản lý lớp học trực tuyến; lồng ghép kỹ năng công dân số trong bài giảng và hoạt động trải nghiệm. 

Đặc biệt, giáo viên được khuyến khích chuyển từ "truyền đạt kiến thức" sang "dẫn dắt năng lực", lấy công nghệ và AI làm người bạn đồng hành, giúp học sinh tư duy phản biện, sáng tạo và ứng xử văn minh trong không gian mạng" - bà Chi thông tin.

Từ nền tảng trên, Trường Nguyễn Bỉnh Khiêm đã triển khai đổi mới soạn giảng và tổ chức dạy học theo hướng tích hợp công nghệ và AI. 

Giáo viên sử dụng công cụ hỗ trợ AI để thiết kế bài giảng sinh động, trực quan; Xây dựng tình huống học tập thực tiễn; Cá thể hóa nhiệm vụ học tập phù hợp với từng học sinh. 

"Trong các tiết học tại Phòng Kỹ năng số, học sinh được học cách tìm kiếm, đánh giá thông tin chính xác; Thực hành ứng xử an toàn, tôn trọng bản quyền và dữ liệu cá nhân; Khám phá trí tuệ nhân tạo thông qua các câu lạc bộ công nghệ số và câu lạc bộ AI. Nhờ đó các em không chỉ sử dụng thiết bị, mà còn hiểu và có trách nhiệm với hành vi số của mình - một năng lực cốt lõi của công dân thời đại AI" - bà Chi khẳng định.

3 trụ cột chiến lược

Tại tọa đàm, bà Nguyễn Phương Lan, Tổng giám đốc Tập đoàn EMG Education, thông tin EMG thực hiện các giải pháp đột phá ứng dụng AI trong giáo dục phổ thông dựa trên 3 trụ cột chiến lược là: Đào tạo tiếng Anh; Đào tạo năng lực số; Các công nghệ lõi ứng dụng AI kết hợp Metaverse.

Trong khi đó bà Phạm Thị Bé Hiền, Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong (phường Chợ Quán, TP.HCM), chia sẻ nhà trường đã triển khai giảng dạy trí tuệ nhân tạo cho học sinh từ 7 năm qua. 

Giai đoạn đầu trường tổ chức hai cấp độ: phổ cập cho học sinh lớp 10 và nâng cao chuyên sâu cho học sinh yêu thích nghiên cứu AI. Sau một thời gian, nhà trường đã điều chỉnh thành ba cấp độ giảng dạy: phổ cập; nâng cao - ứng dụng; và nâng cao - nghiên cứu chuyên sâu dành cho học sinh định hướng theo học ngành AI ở bậc đại học.

Bà cho hay khó khăn lớn hiện nay là thiếu đội ngũ giáo viên được đào tạo bài bản về AI. "Chúng tôi phải hợp đồng với giảng viên các trường đại học và kỹ sư AI để giảng dạy môn học này cho học sinh. Song song đó, nhà trường cũng tổ chức bồi dưỡng sâu cho đội ngũ giáo viên tin học cộng với việc các thầy cô chủ động đi học thêm để đáp ứng yêu cầu thực tế", bà nói.

Năm kiến nghị để đẩy mạnh AI trong giáo dục

Phát biểu tổng kết tọa đàm, ông Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, nêu 5 kiến nghị nhằm đẩy mạnh ứng dụng AI trong giáo dục và đào tạo.

Thứ nhất, ông Đạt đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ sớm tham mưu Chính phủ ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai chiến lược AI trong giáo dục; đặc biệt là khung đạo đức AI trong trường học và chương trình, tài liệu AI cho cấp phổ thông.

Thứ hai là đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành xây dựng Quỹ chuyển đổi số trong giáo dục đại học - một quỹ đầu tư chiến lược, có cơ chế, chính sách đột phá để thu hút nguồn lực xã hội hóa, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào hạ tầng số và các giải pháp AI trong giáo dục, đào tạo.

Thứ ba là đề nghị các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở đào tạo chủ động, tiên phong trong đổi mới. Cần học hỏi các mô hình thành công, như việc chủ động thành lập các Viện Chuyển đổi số tự chủ, tự chủ về công nghệ như Trường đại học Công Thương TP.HCM đã làm, thay vì bị động phụ thuộc vào các giải pháp bên ngoài.

Bên cạnh đó, ông Đạt kêu gọi cộng đồng doanh nghiệp thay đổi tư duy, chuyển từ vai trò là "người sử dụng lao động" thụ động sang vị thế là "người đồng kiến tạo" ra nguồn nhân lực. "Hãy coi việc chia sẻ dữ liệu, đồng đầu tư vào phòng thí nghiệm ảo (Digital Twin) là một khoản đầu tư sinh lời nhất cho chính tương lai của doanh nghiệp mình" - ông nói.

Cuối cùng, ông Đạt đề nghị các cơ quan thông tấn, báo chí tiếp tục sứ mệnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về cả lợi ích và thách thức của AI, tạo sự đồng thuận xã hội và tâm thế chủ động, sẵn sàng hội nhập cho người dân.

Ứng dụng AI trong đánh giá năng lực, hướng nghiệp cho học sinh

Ngày 16-10, hội thảo quốc tế ra mắt 'Chương trình Đánh giá năng lực và Tư vấn hướng nghiệp phát triển học tập suốt đời dành cho học sinh phổ thông' (Chương trình CELLLO) đã được diễn ra.