Theo các chuyên gia lão khoa, nhiều hành động quen thuộc trong sinh hoạt hằng ngày như chỉ đi bộ, nghe tai nghe quá lâu, đóng rèm cả ngày… có thể gây tác động tiêu cực đến sức khỏe, sắc đẹp và tuổi thọ. Dưới đây là 8 nguyên nhân bất ngờ khiến bạn già nhanh hơn và cách để khắc phục hiệu quả.

Chỉ đi bộ mà không rèn luyện cơ bắp

Đi bộ cải thiện tim mạch và tuần hoàn nhưng nếu đó là hình thức vận động duy nhất, bạn có nguy cơ mất cơ theo tuổi tác vì cơ bắp cần kích thích tải trọng để duy trì khối lượng và sức mạnh. 

Để khắc phục, hãy bổ sung 2 buổi/tuần các bài tập tăng sức mạnh phù hợp như nâng tạ nhẹ, squats, bài tập với dây kháng lực, hoặc những hoạt động hằng ngày có tính chịu lực như leo dốc, xách đồ nặng và làm vườn, lưu ý tăng dần cường độ theo khả năng và kết hợp bài tập thăng bằng để giảm nguy cơ chấn thương.

Giải ô chữ hoặc Sudoku quá dễ, thiếu thử thách

Hoạt động trí não lặp đi lặp lại mà không có yếu tố học hỏi mới sẽ khiến não "thích ứng" và ngừng tạo thêm kết nối thần kinh, bởi khả năng gọi là plasticity cần kích thích có chủ ý để hình thành các mạch mới. 

Giải pháp là thay đổi mức độ khó và loại hình kích thích: thử ô chữ khó hơn, học một nhạc cụ, học ngoại ngữ cơ bản, học lập trình nhỏ hoặc tham gia các trò chơi tư duy đòi hỏi giải thuật mới, đồng thời kết hợp vận động tay - chân để tăng hiệu quả thần kinh.

Mang giày dép không phù hợp

Giày dép kém phù hợp thay đổi cách phân bố áp lực lên bàn chân và khớp, làm biến dạng dáng đi, giảm tiếp xúc cảm giác (proprioception) và tăng nguy cơ trượt ngã, loét hay tổn thương mãn tính. 

Ở người lớn tuổi, tuần hoàn đến chân giảm và nếu đi giày quá rộng hoặc quá chật sẽ làm tăng điểm chèn ép, gây đau, loét hoặc làm nặng thêm các bệnh lý như tiểu đường thần kinh. 

Hãy chọn giày có gót thấp, mũi rộng, hỗ trợ vòm bàn chân, đế chống trượt và vừa vặn; với các bệnh lý cụ thể nên đến chuyên gia chỉnh hình hoặc sử dụng lót chỉnh hình để giảm áp lực không đều và duy trì dáng đi an toàn.

Đeo tai nghe quá lâu và âm lượng cao

Tiếp xúc âm thanh lớn làm tổn thương tế bào lông trong ốc tai, tổn thương này thường không phục hồi nên mất thính lực là tích lũy theo thời gian; ngoài ra mất thính lực nhẹ còn làm tăng gánh nặng nhận thức vì não phải "bù" thông tin thiếu, từ đó tăng nguy cơ sa sút trí tuệ và cô lập xã hội. 

Để bảo vệ thính lực, hãy tuân thủ nguyên tắc giới hạn thời gian và âm lượng, sử dụng tai nghe chống ồn để không phải bật to, nghỉ giải lao định kỳ khi nghe lâu và kiểm tra thính lực khi có dấu hiệu ù tai hoặc nghe kém.

Luôn nhờ người khác mở nắp lọ, không rèn lực nắm tay

Lực nắm tay là một chỉ số mạnh mẽ phản ánh sức khỏe toàn thân vì nó liên quan tới khối cơ, mật độ xương và chức năng tim mạch; nghiên cứu thường thấy lực nắm yếu có liên hệ với tỉ lệ tử vong, suy giảm nhận thức và dễ bị sa sút chức năng. 

Cải thiện lực nắm không cần dụng cụ phức tạp, có thể tập bằng bài nhặt đồ, xách túi nặng vừa sức, thực hiện bài co duỗi cổ tay, dùng bóng bóp tay hoặc thực hiện các bài kháng lực cho tay; tiến bộ từ từ, đều đặn sẽ chuyển thành lợi ích lâu dài cho khả năng vận động độc lập.

Đóng rèm cả ngày, thiếu ánh sáng tự nhiên

Ánh sáng mặt trời không chỉ giúp tổng hợp vitamin D mà còn điều hòa nhịp sinh học thông qua các tế bào cảm quang ở võng mạc, từ đó ảnh hưởng tới chu kỳ ngủ-thức, mức melatonin và tinh thần. 

Thiếu ánh sáng tự nhiên kéo dài liên quan đến rối loạn giấc ngủ, tăng nguy cơ trầm cảm, và có thể ảnh hưởng tiêu cực đến huyết áp cùng chỉ số chuyển hóa. 

Đơn giản nhất là mở rèm vào ban ngày để nhận ánh sáng tự nhiên, dành thời gian phơi sáng nhẹ buổi sáng để hỗ trợ đồng hồ sinh học và cân nhắc ánh sáng nhân tạo có phổ gần ánh sáng ban ngày cho không gian làm việc khi sống ở nơi ít nắng.

Chỉ dùng kem chống nắng khi trời nắng, không chống tia UVA hằng ngày

Tia UVA thâm nhập sâu vào da và gây lão hóa sớm thông qua phá hủy collagen và elastin, trong khi tia UVB gây cháy nắng và tham gia vào quá trình tổng hợp vitamin D; việc chỉ bôi kem chống nắng khi mặt trời chói chang khiến bạn bị tổn thương tích lũy vì tia UV tồn tại ngay cả khi trời râm hoặc khi ngồi gần cửa sổ. 

Để cân bằng giữa bảo vệ da và nhu cầu vitamin D, hãy bôi kem chống nắng phổ rộng SPF 30+ hằng ngày khi ra ngoài, đội mũ và đeo kính râm UV400, đồng thời nếu bạn lo ngại thiếu vitamin D thì kiểm tra xét nghiệm để được tư vấn bổ sung hợp lý thay vì tự phơi nắng không kiểm soát.

Bỏ qua việc vệ sinh lưỡi, chỉ đánh răng thông thường

Mặt lưỡi có thể chứa một lượng lớn mảng bám, xác thức ăn và vi khuẩn tạo điều kiện cho viêm nướu, hôi miệng và tăng nguy cơ bệnh nha chu; tình trạng viêm miệng kéo dài sinh ra tiền chất viêm có thể ảnh hưởng đến hệ mạch và đóng góp vào viêm hệ thống. 

Ngoài tác dụng làm thơm miệng, vệ sinh lưỡi bằng dụng cụ cạo lưỡi hoặc bàn chải mềm giúp giảm tải vi khuẩn, hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh miệng và góp phần bảo vệ tiêu hóa; kết hợp việc này với đánh răng, dùng chỉ nha khoa và khám răng định kỳ sẽ là biện pháp toàn diện cho sức khỏe miệng và giảm rủi ro bệnh toàn thân liên quan.

Nhiều thói quen nhỏ hằng ngày có ảnh hưởng lớn đến tốc độ lão hóa vì chúng tác động lên cơ bắp, não bộ, hệ tuần hoàn, thính lực, da và hệ vi sinh miệng; thay đổi có chủ đích và đều đặn từng bước sẽ giúp đảo chiều xu hướng lão hóa sớm. 

Nhiều người Việt ưu tiên sống chất lượng hơn là sống lâu

Manulife châu Á vừa công bố khảo sát nhằm tìm hiểu góc nhìn của người tiêu dùng các quốc gia về sức khỏe, tài chính và sự chuẩn bị cho tuổi già. Khảo sát cho thấy nhiều người Việt ưu tiên sống chất lượng hơn là sống lâu.