Vừa bước vào năm nay, dịch tay chân miệng đã nóng, chưa kể suốt nửa cuối năm ngoái với trên 110.000 trường hợp mắc và 160 ca tử vong, vấn đề gây tranh cãi khi nào dịch vượt quá tầm kiểm soát vẫn chưa tìm được câu trả lời.

Dịch tay chân miệng kéo dài đến năm nay không phải là một cảnh báo mới. Từ giữa năm ngoái, khi số người mắc bùng phát với tốc độ chóng mặt trên 2.000-5.000 ca/tuần suốt sáu tháng, thứ trưởng Bộ Y tế lúc đó là ông Trịnh Quân Huấn đã khuyến cáo nếu không chống dịch triệt để, dịch sẽ kéo dài sang năm nay. Và đúng như dự báo, dịch đã xuất hiện ở năm nay với mức độ trầm trọng hơn nhiều: số mắc cao và có ca tử vong xuất hiện ngay từ đầu năm, trong khi năm ngoái dịch chỉ nhích lên từ tháng 5.

Hãy cùng bàn với nhau xem chúng ta đã chống dịch quyết liệt chưa? Câu trả lời là chưa. Năm ngoái, mặc dù dịch tay chân miệng tăng cao bất thường nhưng chuyện có công bố dịch hay không, thế nào là không kiểm soát được dịch, tính số ca mắc/tuần như thế nào là chính xác... là vấn đề khiến giới chức y tế và địa phương lúng túng. Tháng 11 năm ngoái, khi dịch đã lên đến đỉnh, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến còn phàn nàn “truyền thông chống dịch chưa trúng đích”. Chứng tỏ hiệu quả chống dịch chưa đạt ngay từ khâu truyền thông.

Năm ngoái, dịch tay chân miệng gia tăng và có số mắc, số tử vong cao nhất từ trước đến nay. Cơ quan chức năng rất vất vả chống dịch, bằng chứng là có đến hàng trăm đoàn công tác đi “nằm vùng” ở các địa phương, nhưng ở giai đoạn trọng điểm của dịch, tại những địa phương nóng nhất, người dân vẫn chưa biết về dịch và cách chống dịch. Để đối phó, người ta luôn cố gắng làm sao để số mắc mới không tăng mạnh trên báo cáo hằng tuần dù thực tế tăng mạnh. Thậm chí ở một số nơi, số ca tử vong do bệnh tay chân miệng cũng được ngụy trang ở dạng “nghi mắc” cho báo cáo đẹp hơn.

Không khó để thấy số mắc, số tử vong do bệnh tay chân miệng đã giữ ở mức cao suốt 32 tuần cuối năm ngoái và kéo dài đến nay với mức độ nghiêm trọng hơn là một phần hậu quả của cách làm này. Tại hội nghị hôm 22-2, đã có ý kiến về chuyện “minh bạch thông tin để người dân biết về tình hình dịch, tham gia chống dịch”. Từng có người lo nếu công bố dịch sẽ ảnh hưởng đến kinh tế - xã hội và lượng khách du lịch đến địa phương, nhưng bằng chứng ở một số địa phương miền Trung công bố dịch sốt xuất huyết năm 2010 có lượng khách du lịch đến không giảm, chứng tỏ quan điểm không đúng đắn này.

Ở thời điểm đầu mùa dịch như thời điểm này, những quyết định chính xác, có trách nhiệm về biện pháp chống dịch, về thông tin công bố, về biện pháp điều trị, bao vây, dập dịch liên quan tới tính mạng của hàng triệu trẻ em. Vì vậy câu hỏi “ai dũng cảm nhất”, dám nhận mình gặp khó khi dịch tăng cao lại được đặt ra và cần thiết hơn bao giờ hết. Dự báo năm nay số mắc bệnh tay chân miệng sẽ tương đương năm ngoái. Nếu làm tốt, số mắc và số tử vong sẽ giảm, nhưng chắc chắn làm tốt khác hẳn với báo cáo tốt.