Camera AI đọc biển số phủ khắp đường phố Mỹ

Hệ thống đọc biển số tự động (Automatic License Plate Readers - ALPR) hiện được triển khai rộng rãi tại Mỹ. Các camera AI này không chỉ gắn trên xe tuần tra của cảnh sát mà còn xuất hiện ở giao lộ, cột đèn đường và nhiều vị trí công cộng khác.

ALPR sử dụng trí tuệ nhân tạo để nhận diện, lưu trữ và truy vết biển số phương tiện, phục vụ công tác giám sát giao thông và điều tra tội phạm. Trước sự phổ biến ngày càng lớn của công nghệ này, bang Florida mới đây đã cập nhật luật nhằm siết chặt các hành vi che giấu hoặc can thiệp vào khả năng quan sát biển số xe.

AI “không nhận ra” biển số

Tâm điểm tranh cãi là một miếng decal do nhạc sĩ kiêm kỹ sư Benn Jordan phát triển. Miếng dán này có thiết kế tối giản, gồm các chấm nhỏ được đặt ở vị trí tính toán kỹ lưỡng.

Với mắt người, biển số sau khi dán vẫn hoàn toàn dễ đọc: chữ số, ký tự, màu sắc và bố cục đều không thay đổi. Ngay cả hình ảnh chụp từ camera ALPR cũng cho thấy biển số rõ ràng.

Tuy nhiên, điều khác biệt nằm ở cách AI xử lý hình ảnh.

Theo Jordan, các chấm nhỏ trên decal khai thác điểm yếu trong cơ chế nhận dạng hình ảnh của mô hình học máy. Thay vì xác định đây là một biển số cần ghi nhận, hệ thống AI thường phân loại sai đối tượng và bỏ qua việc lưu trữ dữ liệu.

Nói cách khác, biển số không bị che khuất, nhưng lại trở nên “vô hình” đối với camera AI.

Theo quy định mới tại Florida, “thiết bị che khuất biển số” được định nghĩa rất rộng, bao gồm mọi thiết bị thủ công, điện tử hoặc cơ khí có khả năng: làm giảm độ rõ của biển số, ảnh hưởng đến khả năng quan sát ở các góc, gây cản trở khả năng phát hiện, hoặc can thiệp vào khả năng ghi nhận của bất kỳ hệ thống ghi hình nào.

Điểm đáng chú ý là luật không chỉ xét việc con người có đọc được biển số hay không, mà còn bao gồm cả việc can thiệp vào các hệ thống tự động như ALPR. Đây chính là lý do khiến miếng decal của Jordan dù “hợp mắt người” vẫn có thể bị xem là vi phạm pháp luật.

Lo ngại hình sự hóa công cụ chống giám sát

Louis Rossmann - nhà phê bình kiêm luật sư - cho rằng ngôn từ quá rộng của luật Florida tiềm ẩn nhiều rủi ro. Theo ông, quy định này có thể vô tình hình sự hóa các công cụ phản biện hoặc thử nghiệm hệ thống giám sát, ngay cả khi người sử dụng không che giấu danh tính và không thực hiện hành vi phạm pháp nào khác.

Dù vậy, theo luật hiện hành ở bang Florida, người sử dụng các công cụ gây nhiễu ALPR vẫn có thể đối mặt hình phạt nghiêm khắc, tương tự những vi phạm giao thông nguy hiểm.

Miếng decal của Benn Jordan không lật biển số, không phủ lớp phản quang, không thay đổi màu sắc hay bố cục. Nó chỉ phơi bày thực tế rằng các hệ thống nhận dạng bằng AI vẫn còn nhiều điểm yếu.

Tuy nhiên, luật pháp tại Florida dường như đang ưu tiên bảo vệ hạ tầng giám sát tự động hơn là cân nhắc mục đích sử dụng, mức độ gây hại hay khả năng nhận diện của con người. Trong bối cảnh AI ngày càng can thiệp sâu vào đời sống, câu chuyện này đặt ra câu hỏi lớn về ranh giới giữa an ninh, công nghệ và quyền riêng tư cá nhân.

Mẹo đối phó camera AI bằng áo giả dây an toàn là vô nghĩa, 'tiền mất tật mang'

Trào lưu mua áo có vạch kẻ giả dây an toàn để qua mặt camera AI đang lan truyền trên mạng xã hội. Cục Cảnh sát giao thông cảnh báo đây là hành vi nguy hiểm, vô nghĩa và không thể qua mắt được hệ thống giám sát.