Từ 28-11 đến 3-12, phóng viên Tuổi Trẻ nhiều ngày liền theo dấu tàu hút cát lậu trên sông Thạch Hãn, đoạn qua thôn Ngũ Hiệp, xã Triệu Phong, Quảng Trị. Cát lậu được tập kết vào bãi của hộ kinh doanh Lê Văn Ty, khu phố 2, xã Triệu Phong.

Từng cam kết không nhập cát lậu

Làm rõ về bãi tập kết này, sáng 5-12, Trưởng Phòng Kinh tế xã Triệu Phong, ông Nguyễn Ngọc Hải cho hay bãi có đăng ký hộ kinh doanh vào tháng 4-2025, với 2 ngành là kho bãi và lưu giữ hàng hóa (bãi tập kết vật liệu cát sạn); sản xuất bê tông và các sản phẩm từ bê tông, xi măng và thạch cao (đúc bờ lô).

Ông Hải cho hay đầu tháng 8-2025, hộ kinh doanh Lê Văn Ty ký cam kết không khai thác khoáng sản trái phép; không chứa, tập kết khoáng sản không có nguồn gốc...

Về vấn đề này, trung tá Đỗ Dương Hà - Trưởng Công an xã Triệu Phong - thông tin theo giấy phép kinh doanh, hộ này không được bán lại cát để thu lời.

Trung tá Hà thông tin thêm thời gian qua, công an xã liên tục tuần tra để phát hiện các vụ việc, nhưng đặc điểm khai thác cát lậu diễn ra chớp nhoáng, thường không ổn định một vị trí. Từ khi thành lập xã mới đến nay, công an xã chưa nhận được phản ánh của người dân về khai thác cát lậu.

Ông Hà nêu địa bàn có nhiều km đường sông, lực lượng chỉ có thể tuần tra trên bờ, chứ dưới sông không có phương tiện, địa bàn thỉnh thoảng xuất hiện khai thác cát trái phép nhưng diễn ra nhanh, nhỏ lẻ với các thuyền khối lượng 2-3m³/thuyền bằng cách xúc tay, tàu khối lượng lớn không có. Địa bàn có khoảng 20 - 25 tàu khối lượng nhỏ.

Vị trưởng công an xã cho rằng giải quyết căn nguyên khai thác cát lậu là phải tạo việc làm cho bà con. Thời gian tới, công an xã cùng các lực lượng sẽ tăng cường phương án để phòng ngừa.

Hàng loạt điểm sạt lở bờ sông

Hiện nay, đoạn bờ sông qua thôn Ngũ Hiệp, nơi diễn ra việc hút cát lậu, có 1.200m bờ sông bị sạt lở. Trưởng Phòng Kinh tế Nguyễn Ngọc Hải cho hay chưa có số liệu về chiều rộng và chiều sâu sạt lở. Ông Hải cho rằng nguyên nhân sạt lở là do mưa lũ. Về tác động của khai thác cát lậu thì cần chuyên gia đánh giá.

Theo quan sát của Tuổi Trẻ Online, bờ sông sạt sâu 2 - 3m. Một người dân thôn Ngũ Hiệp, canh tác rau màu 10 năm nay ở bãi bồi ven sông Thạch Hãn, cho hay sạt lở diễn ra hằng năm, kéo dài hàng chục mét bề rộng các năm qua.

"Trước kia sát bờ sông có bãi cát trẻ con hay làm sân bóng, nay bị cuốn sạt mất rồi", bà này nói. Nhiều người địa phương cho rằng sạt lở có một phần từ khai thác cát trái phép.

Hiện nay, UBND xã Triệu Phong đang có tờ trình xin cấp kinh phí làm đoạn bờ kè sông Thạch Hãn từ Nhà lưu niệm Tổng bí thư Lê Duẩn lên cầu An Mô, kinh phí 250 tỉ đồng.

Trước đó từ 28-11 đến 3-12, Tuổi Trẻ Online phát hiện một tàu khai thác cát trái phép trên sông Thạch Hãn, đoạn qua thôn Ngũ Hiệp. Tàu này hút sát bờ khoảng 20m.

Mỗi đêm, tàu hút ít nhất 4 - 6 chuyến, sau đó tập kết về bãi của hộ kinh doanh Lê Văn Ty. Sáng hôm sau, nhiều xe tải vào bãi tập kết chở cát đi nơi khác. Có xe chở cát vào tận phường Mỹ Thượng, TP Huế, cách bãi đến 70km.

Lúc 0h35 ngày 3-12, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu và môi trường (Công an tỉnh Quảng Trị) phối hợp Công an xã Triệu Phong phát hiện một thuyền nhôm đang khai thác cát trái phép, đang hút cát lên bãi tập kết của ông Ty.

2 người trên tàu gồm Trần Văn Th. và Lê Văn Đ., cùng trú thôn Dương Đại Thuận, xã Triệu Bình. Trên thuyền có 9,3m³ cát không giấy tờ.

'Cát tặc' dùng flycam, cử người canh ven sông Tiền để hút cát

Nhóm đối tượng dùng 3 flycam và cắt cử người đứng hai bên bờ sông phát tín hiệu cảnh giới để canh cho đồng bọn bơm hút cát trái phép.