17/06/2021 09:07 GMT+7

Vì sao lô vắc xin 288.000 liều bị 'mắc kẹt' trong kho?

LAN ANH

TTO - Chiều 16-6, Bộ Y tế cho biết Chính phủ đã có thông báo sẽ ban hành nghị quyết về việc mua lại toàn bộ lượng vắc xin ngừa COVID-19 do AstraZeneca sản xuất mà VNVC nhập về theo giá phi lợi nhuận, trong đó có lô 288.000 liều bị kẹt trong kho.

Vắc xin của Hãng dược AstraZeneca - Ảnh: DUYÊN PHAN

Chiều tối 16-6, Bộ Y tế cho biết Chính phủ đã có thông báo cho hay sẽ ban hành nghị quyết về việc mua lại toàn bộ lượng vắc xin ngừa COVID-19 do AstraZeneca sản xuất mà VNVC nhập về theo giá phi lợi nhuận, trong đó có lô 288.000 liều đang bị kẹt trong kho.

Trước đó, việc lô vắc xin này nhập về từ ngày 25-5, hạn sử dụng đang ngày càng ngắn lại (hạn dùng vắc xin này chỉ 6 tháng) khiến nhiều người quan tâm.

Bộ Y tế đã làm việc với Công ty VNVC, thống nhất phân bổ lô vắc xin 288.000 liều bị "kẹt" theo hướng ưu tiên cho các địa phương đang có dịch.

Việc mua lại vắc xin là thực hiện theo chủ trương lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, được quy định trong điều 26 Luật đấu thầu, với các điều kiện đặc thù đã được Bộ Kế hoạch và đầu tư thẩm định.

Trong khi đó, Thủ tướng đã yêu cầu Bộ Y tế khẩn trương cân đối, cấp bổ sung vắc xin phòng COVID-19 cho Bắc Giang, Bắc Ninh và TP.HCM để tiêm theo quy định.

Đồng thời yêu cầu Bộ Y tế chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan, ban hành văn bản bổ sung về các đối tượng được ưu tiên tiêm chủng theo nhiệm vụ được Chính phủ giao ngày 8-6, báo cáo Phó thủ tướng Vũ Đức Đam chỉ đạo và quyết định theo thẩm quyền đề án nhập khẩu, sản xuất, tổ chức chiến dịch tiêm vắc xin phòng COVID-19 và bố trí huy động nguồn lực để thực hiện.

Vì sao lô vắc xin 288.000 liều bị "kẹt"? Theo thông tin của Tuổi Trẻ, Công ty Cổ phần Vacxin Việt Nam (VNVC) đã đầu tư mạo hiểm 30 triệu đô la Mỹ từ khi vắc xin đang nghiên cứu để có quyền mua 30 triệu liều vắc xin AstraZeneca đầu tiên cho Việt Nam.

Bà Vũ Thị Thu Hà, Giám đốc Hệ thống cung ứng của VNVC, cho biết để có được hợp đồng này, công ty đã chủ động xin ý kiến Bộ Y tế về việc đầu tư mạo hiểm ngay từ khi vắc xin của AstraZeneca còn đang nghiên cứu lâm sàng.

Với sự ủng hộ và chấp thuận của Bộ Y tế để tiếp cận chủ động và kịp thời nguồn vắc xin quý giá, thỏa thuận 3 bên giữa Bộ Y tế, VNVC và AstraZeneca đã xác nhận VNVC đủ năng lực để mua vắc xin này, VNVC là 1 trong 3 đơn vị được phân phối chính thức vắc xin COVID của AZ tại Việt Nam bên cạnh COVAX và UNICEF.

Ngay sau đó, VNVC đã chủ động đặt cọc gần 30 triệu USD (tương đương gần 690 tỉ đồng), để nhận được quyền mua vắc xin với mức giá ưu đãi sau khi vắc xin chính thức được lưu hành.

"Chúng tôi xác định, nếu không ngay lập tức đặt cọc, chấp nhận đầu tư mạo hiểm thì không bao giờ Việt Nam có được nguồn vắc xin số lượng lớn với giá ưu đãi. Nếu rủi ro, chỉ riêng VNVC chúng tôi chịu, còn nếu thành công, hàng chục triệu người dân sẽ được bảo vệ sức khỏe, góp phần quan trọng vào chiến dịch tiêm chủng vắc xin toàn dân mà Bộ Chính trị, Chính phủ và Bộ Y tế đã chủ trương ngay từ khi COVID-19 bùng phát", bà Vũ Thu Hà chia sẻ.

Ngoài đầu tư tài chính, VNVC còn phải chứng minh các năng lực về nhập khẩu, bảo quản, vận chuyển, triển khai tiêm chủng và cam kết bình đẳng, chống gian lận, phá giá, tăng giá trong triển khai tiêm chủng… để đảm bảo các tiêu chí công bằng vắc xin mà nhà sản xuất hướng tới.

Đây là rào cản khó khăn đối với nhiều đơn vị khi tiếp cận, đặt mua vắc xin, tuy nhiên với lợi thế của hệ thống tiêm chủng vắc xin lớn hàng đầu Việt Nam, uy tín với nhiều nhà sản xuất vắc xin lớn trên thế giới, chứng minh năng lực toàn diện và ký kết hợp đồng thành công.

Tuy nhiên cơ chế chuyển giao vắc xin như thế nào từ VNVC sang Bộ Y tế lại không được bàn thảo, xây dựng.

"Quy định hiện hành là mua sắm công đều phải thông qua đấu thầu, trong khi việc mua vắc xin này là "mua trước khi đấu thầu", phải có quy định riêng, thậm chí Quốc hội có nghị quyết về mua sắm trong trường hợp khẩn cấp để mua vắc xin không qua đấu thầu, trong điều kiện dịch bệnh thì mới đúng quy trình" - một chuyên gia về tài chính y tế cho biết.

Do vướng mắc về thủ tục (mặc dù thời gian để xây dựng quy định là từ tháng 11-2020, đến nay đã khoảng 7 tháng), nên khi lô vắc xin 288.000 liều về thì bị "kẹt" trong kho.

Tối 16-6, lô vắc xin mang nhãn hiệu AstraZeneca gần 1 triệu liều do Nhật Bản tặng cũng đã về đến Việt Nam và được chuyển tới Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương.

Vắc xin được tặng sản xuất tại Nhật. Đại diện Bộ Y tế cho biết đã dự thảo quyết định phân bổ lô vắc xin này theo hướng ưu tiên các địa phương đang có dịch COVID-19.

Cùng ngày, Bộ Y tế cho biết Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long đã có cuộc làm việc trực tuyến với bộ trưởng Bộ Y tế Cuba, lãnh đạo Trung tâm Kỹ thuật gen và công nghệ sinh học Cuba, Tập đoàn dược - sinh học Cuba về cung ứng vắc xin ngừa COVID-19 và chuyển giao công nghệ, đóng ống vắc xin này tại Việt Nam.

Tại cuộc làm việc, phía Cuba cho biết vắc xin có tên Abdala, đã qua 3 giai đoạn thử nghiệm trên người, trong đó giai đoạn 3 là 48.000 người cho thấy vắc xin có khả năng ngăn chặn các biến thể của virus, trong đó có biến thể Nam Phi và Brazil.

Bộ trưởng Bộ Y tế Cuba cho biết nước này có thể sản xuất 100 triệu liều Abdala/năm và chỉ sử dụng 30 triệu cho nhu cầu trong nước. Nếu Việt Nam có nhu cầu, Cuba sẵn sàng hợp tác chuyển giao công nghệ, có thể mở thêm 2 xưởng sản xuất để đáp ứng về số lượng...

Bộ Y tế quyết định phân bổ 288.000 liều vắc xin đang nằm kho

TTO - Chiều 16-6, Bộ Y tế đã làm việc với Hệ thống tiêm chủng VNVC để thống nhất việc phân bổ lô vắc xin AstraZeneca 288.000 liều cho các tỉnh đang có dịch COVID-19 sau hơn 20 ngày nhập khẩu về Việt Nam.

LAN ANH