Sau bài viết "'Văn hóa nhậu' sau giờ làm đang dần biến mất" của một người Úc nhiều năm sinh sống tại TP.HCM, một bạn đọc người Singapore gửi đến Tuổi Trẻ Online bài viết chia sẻ thêm về vấn đề này. Tuổi Trẻ Online chuyển ngữ.

'Văn hóa nhậu' sau giờ làm không biến mất, nhưng đang thay đổi

Sau 12 năm sống ở Việt Nam, tôi chứng kiến tầm quan trọng của chuyện nhậu sau giờ làm đối với đời sống thường nhật. Bia - đặc biệt là bia hơi - chưa bao giờ chỉ đơn thuần là chuyện nhậu. Nó còn là sự gắn kết, kết nối và những mối quan hệ ngầm hình thành khi đồng nghiệp hoặc khách hàng cùng nâng ly.

Với một người không thích uống rượu như tôi, điều này ban đầu khá áp lực. Nhưng theo thời gian, tôi học được cách tôn trọng sự cần thiết của nó. Ở Việt Nam, từ chối một ly bia đôi khi giống như từ chối một mối quan hệ.

Tuy nhiên, mọi thứ đang thay đổi. Luật pháp nghiêm ngặt hơn, tác động của COVID-19, cùng sự thay đổi sở thích theo thế hệ đang định hình lại nét văn hoá này. Nhậu không biến mất, nhưng đang "tiến hóa".

Vai trò truyền thống của rượu bia trong công việc có thể thấy được qua việc nhiều hợp đồng được ký kết bên bàn nhậu chứ không phải trong phòng họp; trong gắn kết xã hội khi uống rượu thể hiện sự tôn trọng và xây dựng niềm tin; và còn cả tính bao quát của văn hoá nhậu nữa: từ nông dân đến nhân viên văn phòng, nhậu vượt qua mọi ranh giới về cấp bậc.

Trong nhiều năm nhịp sống như thế này cứ tiếp diễn với nhiều người: hết giờ làm, đến quán nhậu và cụng ly đến khuya.

Tác động của những quy định 

Cơ quan chức năng đã đưa ra các biện pháp mạnh nhằm hạn chế tiêu thụ rượu bia, bao gồm luật cấm lái xe khi có nồng độ cồn trong máu từ năm 2019. Một chút cồn trong cơ thể cũng dẫn đến bị phạt nặng và tước giấy phép lái xe.

Thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu cũng đang được tăng lên. Năm 2025, Quốc hội thông qua kế hoạch nâng thuế rượu từ 65% lên 90% vào năm 2031.

Cùng với đó là các chiến dịch sức khỏe cộng đồng: cơ quan chức năng ngày càng nhấn mạnh rượu là nguy cơ sức khỏe quốc gia, tương tự thuốc lá.

Những biện pháp này đã định hình lại thói quen. Uống rượu không còn được coi là sự gắn kết vô hại, mà bị tác động bởi những hậu quả pháp lý và tài chính.

Singapore có thể là một mô hình tham chiếu hữu ích. Tháng 11-2025, luật sư Steven John Lam bị phạt tù 8 tuần, 18.000 đô la Singapore và cấm lái xe 6 năm sau khi lái xe tông vào lan can đường trong tình trạng say rượu và khai gian với cảnh sát rằng anh không phải là người lái.

Vụ việc gây chú ý không chỉ vì Lam là luật sư hình sự kỳ cựu, còn do bởi Singapore không khoan nhượng với việc uống rượu lái xe.

Khung pháp lý mới của Việt Nam phản ánh hướng đi tương tự: chính phủ nước châu Á đang xem rượu không còn là nhu cầu văn hóa nữa, mà là vấn đề an toàn công cộng.

COVID-19 đã thúc đẩy sự thay đổi văn hóa này. Trong thời gian giãn cách, các buổi nhậu sau giờ làm biến mất. Kể cả khi hạn chế được nới lỏng, nhiều người vẫn ngần ngại quay lại các quán bia đông đúc. 

Thay vào đó là chuyển thói quen sang giải trí tại nhà, gia đình dành nhiều thời gian bên nhau, làm giảm sức hấp dẫn của các buổi nhậu đêm.

Nhận thức về sức khỏe cũng tăng lên, khi người ta nâng cao ý thức về sức khỏe sau đại dịch, làm rượu trở nên kém hấp dẫn hơn.

Cùng lúc đó mạng lưới kết nối số giúp các mối quan hệ kinh doanh chuyển dần sang trực tuyến, cũng làm giảm đi sự phụ thuộc vào những buổi bia rượu trực tiếp.

Đại dịch đã phá vỡ thói quen rượu bia vốn hình thành lâu năm, nhưng không phải ai cũng muốn khôi phục nó.

Tư duy thế hệ trẻ đang thay đổi, nhậu nhẹt không còn là lựa chọn mặc định

Thế hệ trẻ Việt Nam ngày nay toàn cầu hóa hơn, họ quan tâm đến sức khỏe và có nhiều mối kết nối online hơn. Nhiều người cũng thích quán cà phê, phòng tập hoặc các cộng đồng trực tuyến hơn là các quán bia đầy khói thuốc.

Nhậu nhẹt vẫn tồn tại trong văn hóa, nhưng nó không còn là lựa chọn mặc định nữa.

Singapore cũng ghi nhận sự thay đổi tương tự. Những năm 1980, các bữa trưa dài kèm nhậu nhẹt cũng phổ biến trong giới kinh doanh, nhưng ngày nay, hiệu quả công việc và sức khỏe được người ta quan tâm hơn. Việt Nam dường như cũng đang đi theo hướng đi tương tự, nhưng theo nhịp riêng của mình.

Mặc dù luật nghiêm hơn, văn hóa nhậu vẫn không biến mất. Sự xuất hiện của các ứng dụng gọi xe công nghệ tạo ra giải pháp tiện lợi. Nhiều người giờ để xe máy ở nhà, uống vài ly bia xong gọi xe về nhà an toàn.

Luật pháp ngăn hành vi rủi ro, nhưng công nghệ cho phép người ta giữ truyền thống nhậu của mình, dù thận trọng hơn.

Nhậu vẫn sẽ luôn mang ý nghĩa văn hóa ở Việt Nam. Nó vẫn là cách thể hiện sự tôn trọng và đoàn kết, nhưng mức độ cần thiết không còn là tuyệt đối nữa. Quy định, đại dịch COVID-19 và thay đổi tư duy thế hệ đã tạo ra nhiều lựa chọn khác: tụ họp cà phê, câu lạc bộ thể hình, karaoke...

Văn hóa nhậu không chết - nó đang điều chỉnh, cân bằng giữa truyền thống và những ưu tiên thời hiện đại.

Với tôi, sự "tiến hóa" này mang lại một cảm giác nhẹ nhõm. Nó tôn trọng truyền thống nhưng mở ra không gian cho lựa chọn khác. Văn hóa nhậu ở Việt Nam không biến mất, nó đang biến đổi, thích nghi với quy định mới, công nghệ mới và lối sống mới.

Người đàn ông chết đuối vì bơi qua sông hái trái bần để làm mồi nhậu

Nhậu được một lúc thì anh Dũng bơi qua sông Ba Si để hái trái bần làm mồi nhậu tiếp, khi anh bơi được một đoạn đến giữa sông thì bất ngờ chìm và mất tích.