Hiện các viện dưỡng lão ở Việt Nam chủ yếu đáp ứng nhu cầu chăm sóc tối thiểu. Nhưng khi tầng lớp trung lưu tăng nhanh, khoảng 1,5 triệu người gia nhập mỗi năm, nhu cầu đã thay đổi. 

Người cao tuổi có điều kiện muốn được chăm sóc trong không gian tiện nghi, vừa trị liệu vừa nghỉ dưỡng, vừa tham gia hoạt động tinh thần phong phú.

Việt Nam và thị trường đang hình thành

Trên thế giới, ngành “du lịch hưu trí” đã phát triển mạnh. Nhiều người Mỹ và châu Âu chọn lưu trú dài hạn ở nước ngoài. Đông Nam Á trở thành điểm đến nổi bật với Thái Lan, Malaysia và Singapore, nơi chính phủ ban hành visa hưu trí gắn liền du lịch y tế. Việt Nam có nhiều cơ hội gia nhập vào thị trường này nhưng cũng phải cạnh tranh trực tiếp với những nước đã đi trước hàng thập kỷ.

Chiến lược quốc gia về người cao tuổi giai đoạn 2021-2030 xác định rõ phát triển dịch vụ chăm sóc sức khỏe, xây dựng mô hình trung tâm dưỡng lão, khuyến khích xã hội hóa dịch vụ chăm sóc dài hạn, đồng thời tạo điều kiện cho người cao tuổi được tham gia các hoạt động văn hóa, du lịch, phục hồi chức năng. 

Thực tế, phần lớn cơ sở dưỡng lão trong nước còn manh mún, thiếu dịch vụ tích hợp y tế - nghỉ dưỡng. Hầu hết chỉ đáp ứng chăm sóc cơ bản, chưa thỏa mãn kỳ vọng của nhóm người cao tuổi khá giả. 

Trong khi đó, quy mô thị trường du lịch chăm sóc sức khỏe toàn cầu năm 2022 đã đạt 105 tỉ USD và dự kiến tăng gần ba lần vào năm 2030. Với chi phí y tế chỉ bằng 30-50% các nước phát triển và chất lượng đang cải thiện, Việt Nam có tiềm năng cạnh tranh nếu đầu tư đúng hướng.

Lợi thế và tiềm năng của TP.HCM mới 

TP.HCM có nhiều yếu tố để đi đầu. Thành phố là trung tâm y tế lớn nhất nước, quy tụ đội ngũ bác sĩ dày dạn và bệnh viện quốc tế. Khu vực y tế tư nhân cũng năng động, sẵn sàng thử nghiệm mô hình mới.

Về du lịch, TP.HCM vừa là cửa ngõ quốc tế, vừa có lợi thế biển Cần Giờ và khả năng kết nối Vũng Tàu, Côn Đảo. Một “hệ sinh thái dưỡng lão - y tế - du lịch biển” hoàn toàn khả thi bao gồm viện dưỡng lão cao cấp kết hợp bệnh viện, trung tâm điều dưỡng và resort ven biển, nơi người già vừa trị liệu phục hồi chức năng, vừa tham gia yoga, thiền, tắm khoáng.

Công nghệ y tế từ xa, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu sức khỏe số hóa có thể tạo sự an tâm cho cả người cao tuổi trong nước lẫn quốc tế, kể cả khi họ đã trở về quê hương.

Tuy nhiên, để biến tiềm năng thành hiện thực, nhiều rào cản cần vượt qua. Nhân lực y tế chuyên sâu về lão khoa còn thiếu, trong khi chuẩn điều dưỡng quốc tế chưa được phổ cập. Khung pháp lý cho dịch vụ dưỡng lão tư nhân chưa rõ ràng khiến nhà đầu tư e ngại. Niềm tin của người dân đối với dịch vụ trong nước chưa vững, thể hiện qua xu hướng ra nước ngoài chữa bệnh.

Ngoài ra, Việt Nam phải cạnh tranh với các quốc gia có thương hiệu mạnh như Singapore, Thái Lan, là những đất nước đã xây dựng hệ thống pháp lý minh bạch, có visa hưu trí và kinh nghiệm quảng bá quốc tế.

Nếu triển khai thành công, mô hình dưỡng lão nghỉ dưỡng sẽ mang lại lợi ích kép. Về kinh tế, đây có thể trở thành ngành dịch vụ mũi nhọn, thu hút dòng khách ổn định và tạo nguồn thu ngoại tệ lâu dài. Về xã hội, nó giúp người cao tuổi trong nước có thêm lựa chọn chăm sóc, giảm gánh nặng cho gia đình và hệ thống y tế công.

Xa hơn, việc hình thành trung tâm dịch vụ dưỡng lão cao cấp sẽ nâng vị thế TP.HCM, biến thành phố thành điểm đến y tế nghỉ dưỡng của khu vực.

Cần chiến lược dài hạn cho dịch vụ dưỡng lão

Để tận dụng cơ hội, TP.HCM cần một chiến lược dài hạn. Trước hết là quy hoạch không gian dành cho dự án dưỡng lão nghỉ dưỡng, đặc biệt tại Cần Giờ và các điểm ven biển kết nối Vũng Tàu và Côn Đảo. Tiếp đến là chính sách khuyến khích đầu tư theo mô hình hợp tác công - tư, ưu đãi thuế và xây dựng khung pháp lý minh bạch.

Song song, nhân lực phải được chuẩn bị bài bản, từ bác sĩ lão khoa, điều dưỡng viên đến nhân sự giỏi ngoại ngữ, am hiểu văn hóa quốc tế. Một bộ tiêu chuẩn dịch vụ riêng cho dưỡng lão - nghỉ dưỡng cũng cần sớm ban hành, đảm bảo chất lượng đồng bộ giữa bệnh viện, resort, bảo hiểm, lữ hành và hàng không.

Thành phố cần tích cực quảng bá quốc tế, tổ chức hội chợ du lịch y tế và dưỡng lão, liên kết với các tập đoàn bảo hiểm, hãng hàng không và chuỗi khách sạn toàn cầu để tạo sức hút.

Già hóa dân số khiến nhu cầu dưỡng lão nghỉ dưỡng trở thành xu hướng tất yếu. Với lợi thế y tế, chi phí cạnh tranh và tiềm năng du lịch biển đảo, TP.HCM có cơ hội lớn để trở thành trung tâm dịch vụ dưỡng lão - y tế - nghỉ dưỡng khu vực.

Điều cần thiết là một quy hoạch dài hạn, chính sách quyết liệt và sự đồng hành của doanh nghiệp. Nếu làm tốt, thành phố không chỉ nâng cao chất lượng sống cho người cao tuổi trong nước mà còn định vị hình ảnh Việt Nam như một điểm đến an toàn, thân thiện và chuyên nghiệp cho thế hệ cao niên toàn cầu.

Nhà dưỡng lão miễn phí bên đồng lúa xanh

Khoảng 300 người già neo đơn, không phân biệt sắc tộc, tôn giáo, giới tính sẽ được chăm sóc, nuôi dưỡng, điều trị bệnh… miễn phí tại Nhà dưỡng lão Láng Sen, thành phố Cần Thơ.