Phóng to

Học sinh Copenhagen

TT- Khi trời bắt đầu sang hè, cũng như phụ huynh học sinh VN, các bậc cha mẹ tại Đan Mạch bắt đầu lo chuyện trường lớp cho con mình trong năm học mới. Do học sinh tại đây được hưởng chế độ phổ cập giáo dục hoàn toàn miễn phí cho đến bậc đại học và không có hệ thống trường chuyên, lớp chuyên nên việc chọn trường chủ yếu vì lý do sắc tộc.

Tuy nhiên chẳng ai thừa nhận điều này, e mang tiếng kỳ thị chủng tộc hoặc phân biệt người Đan cũ với người Đan mới.

Trong vòng mười năm trở lại đây, khi số người nhập cư tăng nhanh, nhất là trong những cộng đồng người gốc Pakistan, Sri Lanka, Trung Đông, Đông Âu, một số nước châu Phi - nay chiếm khoảng 6% dân số Đan Mạch, việc chọn trường cho con trở thành một vấn đề xã hội. Các gia đình Đan Mạch sinh sống tại các quận tập trung đông người gốc nhập cư ở Copenhagen thường cho con cái theo học tại các ngôi trường trong các quận không có hoặc có ít người nhập cư.

Trong tiếng Đan nay đã có thêm từ "hvide skoler" - trường trắng và "sorte skoler" - trường đen, chỉ những ngôi trường có nhiều học sinh gốc nhập cư, thường được gọi là học sinh song ngữ (tiếng Đan và tiếng mẹ đẻ). Tình hình này khiến các quan chức thuộc Bộ Hội nhập lo ngại vì hoàn toàn đi ngược lại những nỗ lực của chính phủ trong việc tạo điều kiện cho những người gốc nhập cư hội nhập và hòa đồng với người Đan chính gốc.

Từ đầu năm học 2005, thủ đô Copenhagen đã áp dụng biện pháp phân bổ học sinh. Mười trường tiểu học có ít học sinh song ngữ nhất sẽ phải nhận một số em từ các khu vực đông người nhập cư sinh sống. Niên khóa 2007-2008, số học sinh song ngữ trong 10 trường này đã tăng gấp đôi nhưng cũng chỉ dừng lại ở con số 1.102 em, trong khi đó số gia đình chuyển con từ trường công vào trường tư - trước thường chỉ dành cho con em các gia đình thượng lưu do học phí rất cao - ngày càng tăng.

Lý do đưa ra thường là chất lượng giáo dục trong các trường công lập không cao, môi trường giáo dục không tốt, các giáo viên, trợ giáo trong các trường mẫu giáo, nhà trẻ hay đình công bất tử đòi tăng lương... nhưng nguyên nhân chính thì ai cũng biết. Theo bà Jan Andreasen trong Ủy ban Thiếu niên nhi đồng Copenhagen, có tới 60 gia đình Đan Mạch sống tại quận đa sắc tộc Noerrebro cho con theo học trường tư. Theo thống kê của Phòng giáo dục Copenhagen, tỉ lệ học sinh song ngữ tại các "trường đen" chiếm 65-75%, cá biệt có trường tại Noerrebro có 97% học sinh là con em các gia đình gốc nhập cư.

Trước tình trạng này, một số thành viên Hội đồng thành phố Copenhagen đã đề xuất bãi bỏ việc tự do chọn trường từ niên khóa 2008-2009. Theo đó, học sinh quận nào sẽ theo tuyến vào trường quận đó. Phụ huynh chỉ được chọn trong số 2-3 trường trong khu vực, và sau ba năm nếu biện pháp này tỏ ra hiệu quả thì sẽ đề nghị Bộ Giáo dục chính thức bãi bỏ việc tự do chọn trường trên cả nước. Ý kiến này được đa số thành viên Hội đồng thành phố ủng hộ. Các đại biểu Quốc hội Đan Mạch thuộc Đảng Dân chủ xã hội cũng tuyên bố ủng hộ sáng kiến này.

Bà Lise Weber Eghom - thanh tra giáo dục tại Phòng Giáo dục Copenhagen, hi vọng việc bãi bỏ tự do chọn trường sẽ là giải pháp hữu hiệu để giảm tình trạng mất cân đối sắc tộc tại các trường học thuộc các quận tập trung đông người nhập cư. Theo bà thì 50/50 là tỉ lệ lý tưởng, sự hòa trộn này sẽ giúp các em học sinh song ngữ hội nhập tốt hơn, nhanh hơn, cũng như tạo điều kiện cho các học sinh người Đan chính gốc hiểu thêm về các cộng đồng sắc tộc trong xã hội, sẽ khó có chuyện hòa nhập tốt khi còn vướng mắc với những quan niệm "họ” và "chúng ta".

Nhiều người dân thủ đô Copenhagen cho rằng biện pháp này chỉ khiến các gia đình trung lưu cố gắng đưa con vào trường tư. Hiện trong bốn học sinh tiểu học và cấp II tại thủ đô, chỉ có ba em học trường công (1/3 trong số này là học sinh song ngữ), em còn lại vào trường tư. Số cháu theo học tại các trường mẫu giáo, nhà trẻ tư thục cũng bằng 1/3 số cháu học trường công. Tuy nhiên người ta vẫn phải ghi nhận nỗ lực của Hội đồng thành phố Copenhagen trong việc cố gắng xóa bỏ quan niệm "trường trắng", "trường đen" khi chỉ mới manh nha trong xã hội.