Chưa thể giải quyết rác thải nhựa từ hộp bánh trung thu

Theo Hãng tin Bloomberg, dù nổi tiếng với khả năng "điều khiển cả thiên nhiên", chính quyền Trung Quốc vẫn chưa thể chế ngự một thứ nhỏ bé mang tên bánh trung thu.

Loại bánh truyền thống này, biểu tượng của Tết Trung thu, từ lâu đã nằm trong tầm ngắm của Bắc Kinh vì gắn với văn hóa quà biếu phô trương và lãng phí.

Kể từ những ngày đầu nhậm chức, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đưa bánh trung thu trở thành mục tiêu trong chiến dịch chống tham nhũng, do các hộp quà sang trọng được trao đổi giữa quan chức và doanh nghiệp.

Gần đây, trọng tâm chuyển sang ngăn tiêu dùng xa hoa, giữa lúc kinh tế khó khăn. Từ năm 2022, Trung Quốc cấm bao bì bằng vật liệu đắt tiền như kim loại quý, gỗ quý, hạn chế nhân cao cấp như yến sào, vi cá, đồng thời giới hạn giá bán tối đa 500 nhân dân tệ (hơn 70 USD) và chi phí bao bì không vượt quá 15% giá sản phẩm.

Tuy nhiên các biện pháp này không ngăn được cơn sốt bánh trung thu xa xỉ. Mới đây, chuỗi siêu thị Pandonglai bị đồn chi 10 triệu nhân dân tệ thuê nhà thiết kế Hong Kong cho bao bì năm 2025, dù hãng phủ nhận, nói chi phí chỉ hơn 3,7 triệu.

Ở Hong Kong và cộng đồng Hoa kiều ở nhiều nơi, các hộp bánh cao cấp có giá khởi điểm khoảng 500 nhân dân tệ, thậm chí cao hơn nhiều, tạo nên thị trường xuất - nhập khẩu "lậu" sôi động giữa Hong Kong, Quảng Đông và Trung Quốc đại lục.

Trớ trêu thay, bao bì thường được coi trọng hơn bánh - "nhân vật chính" nhưng lại không được lòng người tiêu dùng vì quá ngọt và ngấy. Dù bị chính quyền giám sát và kinh tế suy yếu, nhu cầu quà tặng xa hoa vẫn không giảm, phản ánh thói quen tiêu dùng khó kiểm soát.

Cuộc chiến chống tiêu dùng xa xỉ và rác thải nhựa vẫn bế tắc

Điều này không chỉ là vấn đề của Trung Quốc. Trên phạm vi toàn cầu, nỗ lực hạn chế tiêu dùng lãng phí vẫn bế tắc khi Liên hợp quốc hai lần thất bại trong việc đạt thỏa thuận về hiệp ước chống ô nhiễm nhựa.

Trong khi đó, Trung Quốc - nền kinh tế tiêu thụ lớn nhất thế giới - đã tăng gấp đôi sản lượng polyethylene, nguyên liệu chính của nhựa, kể từ năm 2018.

Sản xuất thiết bị đóng gói tăng hơn 32% trong 8 tháng đầu năm 2024, vượt xa tốc độ tăng doanh số bán lẻ.

Dù nhựa không phải vật liệu sang trọng, nó vẫn không thể thiếu trong việc bảo quản bánh: từ khay, túi cho đến gói hút ẩm.

Một số công ty như Shenzhen Yuto Packaging - đơn vị sản xuất hộp giấy cho iPhone - đã chuyển sang sử dụng năng lượng tái tạo và vật liệu tái chế, song xu hướng tiêu dùng bền vững vẫn còn xa mới phổ biến.

Các chuyên gia cho rằng "cơn nghiện" bao bì xa hoa rồi cũng sẽ hạ nhiệt, giống như trào lưu bánh quy hộp thiếc ở Anh thế kỷ 19, đã thoái trào khi nhựa lên ngôi.

Trung Quốc có thể sắp đạt ngưỡng tiêu thụ nhựa tương tự Nhật Bản, trong khi tầng lớp giàu có ngày càng quan tâm đến môi trường hơn.

Dẫu vậy, lịch sử chứng minh nỗ lực kiềm chế xa hoa hiếm khi thành công. Từ Hy Lạp cổ đại tới Trung Quốc hiện đại, các quy định về tiết chế tiêu dùng đều thất bại.

Trong khi chính quyền Trung Quốc và Liên hợp quốc tiếp tục cuộc chiến chống phô trương và ô nhiễm, có lẽ "cuộc chiến với bánh trung thu" vẫn còn rất dài.

Giá gạo nếp tăng, bánh trung thu Hàn Quốc đội giá

Trước thềm Tết Trung thu, giá gạo nếp tại Hàn Quốc tăng mạnh, kéo theo giá các loại bánh truyền thống, đặc biệt là Songpyeon (bánh gạo hình bán nguyệt thường được dùng trong Tết Trung thu), tăng mạnh.