MS-13 bị đánh giá là băng tội phạm tàn bạo nhất tại Mỹ - Ảnh: VOX

Tháng 4-2017, một vụ thảm sát xảy ra ở khu vực Long Island thuộc bang New York của Mỹ. Người ta tìm thấy thi thể 4 người đàn ông, trong đó gồm 3 thiếu niên, bị chặt ra từng mảnh và quăng trong rừng.

Không mất nhiều thời gian để cảnh sát xác định hung thủ đứng sau tội ác ghê rợn là các thành viên của băng đảng đường phố Mara Salvatrucha (gọi tắt là MS-13). Lúc đó, Tổng thống Donald Trump đăng đàn trên Twitter lên án nhóm tội phạm, còn Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions thề sẽ "hủy diệt" MS-13.

Mới đây nhất, trong một cuộc họp về chủ đề nhập cư ở Nhà Trắng, ông Trump làm chính trường Mỹ ồn ào khi dùng cụm từ "súc vật" mô tả MS-13, cớ sự cũng do một số tờ báo Mỹ tách câu nói ra khỏi ngữ cảnh và tố Tổng thống nhục mạ người nhập cư bất hợp pháp.

MS-13 là gì mà khiến ông Trump tức điên đến vậy?

Giết, hiếp và kiểm soát

Dễ nhận ra thành viên MS-13 bởi hình xăm đặc trưng trên cơ thể - Ảnh: AFP

Băng đảng MS-13 xuất hiện trong cộng đồng người Mỹ Latin ở thành phố Los Angeles hồi thập niên 1980. Đa số thành viên của nó là dân nhập cư El Salvador bỏ chạy cuộc nội chiến đẫm máu ở quê nhà, số còn lại là người Honduras, Guatemala và Mexico.

MS là viết tắt của hai từ Mara Salvatrucha, "Mara" là băng đảng, "Salva" là Salvador, còn "trucha" đại ý là "những kẻ am hiểu đường phố". Số 13 đại diện cho vị trí của ký tự M trong bảng chữ cái.

MS-13 nhanh chóng xác lập thương hiệu "bạo lực, máu lạnh" với lối giết người và xẻ thây dã man bằng dao rựa. Từ địa bàn gốc, nhóm này bám rễ sang các khu vực lân cận kiểm soát bởi các băng nhóm Mexico, rồi sau đó lây lan như dịch hạch trên khắp nước Mỹ.

MS-13 chuyên săn lùng các thanh thiếu niên nhà nghèo và dễ bị tổn thương để kết nạp thành viên.

Chúng nghĩ ra một nghi thức nhập môn gồm 2 bước hết sức tàn bạo. Đầu tiên người mới phải chịu đựng một trận đánh đập của các đàn anh kéo dài đúng 13 giây; sau đó "lính mới" được yêu cầu thực hiện một tội ác cho băng đảng, thông thường là giết người.

Gia nhập MS-13 đã ghê rợn, tìm cách rời khỏi tổ chức này còn nguy hiểm hơn. Sau khi hoàn thành bước nhập môn, thành viên mới sẽ bị khắc hình xăm vĩnh viễn lên cơ thể, giúp dễ nhận ra thân phận. Một số phân nhánh của MS-13 thậm chí sẵn sàng thủ tiêu bất cứ ai muốn ly khai.

Với khẩu hiệu chính thức là "giết, hiếp, kiểm soát", danh sách các vụ án đình đám có liên quan đến MS-13 dài dằng dặc.

Có thể kể đến vụ hai nữ sinh trung học bị giết bằng dao rựa và gậy bóng chày hồi tháng 3-2017. Nhóm hung thủ gồm 4 thành viên MS-13 tấn công hai cô gái khi họ đang đi bộ trong khu phố gần nhà ở New York chỉ vì một hiềm khích nhỏ.

Cùng tháng đó, hai thành viên băng này ở thành phố Houston thuộc bang Texas bị truy tố tội bắt cóc 3 nữ sinh, giữ họ làm con tin và cưỡng hiếp trước khi bắn chết một người ngay bên lề đường.

Xuất hiện trước vành móng ngựa, Miguel Alvarez-Flores (22 tuổi) và Diego Hernandez-Rivera (18 tuổi) khiến người chứng kiến lạnh sống lưng khi tươi cười và vẫy tay trước ống kính camera của các phóng viên - hành động thể hiện mức độ máu lạnh mà chúng đã được tôi rèn.

Khối ung nhọt trong lòng nước Mỹ

Cảnh sát El Salvador bố ráp băng đảng MS-13 ở San Rafael, Santa Tecla năm 2008 - Ảnh: AFP

Theo Cục Điều tra Liên bang (FBI), các thành viên MS-13 đã hiện diện ở 46/50 bang của Mỹ.

Năm 2012, Bộ Tài chính Mỹ xếp MS-13 vào danh sách "tổ chức tội phạm xuyên quốc gia". Đây là lần đầu tiên một băng nhóm đường phố nhận được "vinh dự" này, nghiễm nhiên được xếp chung hàng với các tổ chức tội phạm quốc tế như Zetas (Mexico), Yakuza (Nhật Bản), Camorra (Ý)…

Một báo cáo năm 2008 của FBI ước tính quy mô của MS-13 tại Mỹ vào khoảng 6.000 – 10.000 thành viên, biến nó thành một trong những tập đoàn tội phạm lớn nhất cả nước.

Các phân nhánh MS-13 bên ngoài Mỹ thậm chí còn lớn hơn. Nguyên nhân là các chiến dịch trấn áp băng đảng hồi cuối thập niên 1990 tại Mỹ dẫn tới việc trục xuất hàng trăm thành viên MS-13 về các quốc gia Trung Mỹ, nơi chúng tiếp tục mọc rễ và lớn mạnh.

Số thành viên MS-13 ở các nước Trung Mỹ ngày nay ít nhất là 60.000 người. Cảnh sát El Salvador ước tính thu nhập bình quân hàng năm của chúng vào khoảng 31,2 triệu USD, chủ yếu từ bán ma túy, tống tiền và buôn người.

Cảnh sát Mỹ bắt giữ một thành viên MS-13 ở Manassas, Virginia tháng 10-2017 - Ảnh: Washington Post

Tổng thống Trump và Bộ trưởng Tư pháp Sessions đổ lỗi cho chính quyền tiền nhiệm của ông Barack Obama đã để MS-13 bành trướng ở Mỹ, cụ thể là chính sách mở cửa đối với dân nhập cư của ông Obama đã giúp băng nhóm này thu hút thêm thành viên.

Tuy nhiên, giới quan sát nhận xét băng nhóm này đã hình thành và phát triển "rực rỡ" khá lâu trước khi ông Obama lên nắm quyền. MS-13 chính thức bị chính quyền đánh dấu "mối nguy lớn" vào thập niên 1990, đến năm 1994 một lực lượng chuyên trách của FBI đã được thành lập chỉ để đối phó băng này.

"Chúng lớn mạnh dưới thời chính quyền Bush-Cheney khi dòng người di cư bất hợp pháp từ Trung Mỹ vào Mỹ tăng vọt, khi nhà tù chật không còn chỗ sau hàng loạt đợt trấn áp tội phạm, và khi nguồn tiền chi cho các chương trình cai nghiện bị cắt giảm" - ông Fulton T Armstrong, nhà nghiên cứu Mỹ Latin thuộc Đại học American University, giải thích.

"Tôi không thấy có bằng chứng nào để nói chính quyền ông Obama chịu trách nhiệm về hoạt động tội ác của các băng đảng ở Mỹ" - ông Ioan Grillo, chuyên gia tội phạm học Mỹ, bình luận.

Ông Obama cũng từng ưu tiên xử lý các thành viên băng đảng tội phạm, bao gồm MS-13, trong một chương trình trục xuất quyết liệt, nhưng hiệu quả có vẻ chưa thấm vào đâu.