Doanh nghiệp phân phối phủ nhận việc “xếp lộn” văcxinTiêm văcxin "quá đát": Nhiều sai sót trong quy trình tiêm phòng

Phóng to

Ông Nguyễn Văn Bình - Ảnh: L.ANH

- Đợt thanh tra này do thanh tra Bộ Y tế chủ trì, Cục Y tế dự phòng cung cấp cán bộ chuyên môn để phối hợp. Sẽ có nhiều vấn đề phải xem xét như quy trình bảo quản văcxin, không phải chỉ cần có tủ lạnh là đủ để bảo quản mà cần nhiều yêu cầu như sắp xếp văcxin thế nào, văcxin sởi ở đâu, văcxin ngừa uốn ván để chỗ nào, quy định về nhiệt độ bảo quản văcxin...

* Các đợt kiểm tra gần đây sau tai biến văcxin đều cho rằng dịch vụ tiêm chủng là tốt. Tuy nhiên ngay tại Hà Nội sau sai sót tiêm thiếu văcxin cho thấy quy trình tiêm ngừa chưa được tuân thủ. Ông có thấy thực tế quy trình còn lỏng lẻo?

- Các kết luận tốt là ở các điểm được kiểm tra chứ đâu phải đánh giá tốt 100% trên toàn quốc. Nếu như vậy thì cần gì phải kiểm tra nữa. Cả nước có 10.000 xã phường, 10.000 điểm tiêm chủng, chưa kể các điểm tiêm ngừa dịch vụ. Tuy nhiên cũng không nên suy ra rằng Hà Nội còn như vậy thì những địa phương khác tệ hơn Hà Nội, vì chưa chắc Hà Nội đã tốt hơn. Thực tế dây chuyền lạnh cho hệ thống điểm tiêm chủng đã được trang bị khá hoàn thiện trong mấy năm gần đây, còn quy trình tiêm chủng thì Chương trình tiêm chủng mở rộng đã hướng dẫn cụ thể. Từ 2012, sau một số trường hợp phản ứng nặng sau tiêm, Cục Y tế dự phòng đã đề nghị chương trình tăng cường tập huấn lại quy trình này cho các địa phương.

* Trở lại việc VN đang tạm dừng sử dụng văcxin 5 trong 1 Quinvaxem do nhiều tai biến. Mới đây Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại VN đã trả lời là văcxin Quinvaxem tại VN an toàn, điều đó có nghĩa việc kiểm nghiệm lại văcxin đã kết thúc và VN sẽ quay lại sử dụng Quinvaxem?

- Việc WHO trả lời an toàn là dựa trên tài liệu của nhà sản xuất văcxin cung cấp cho WHO. Còn kết luận cuối cùng phải chờ kết quả kiểm nghiệm tại Anh, dự kiến sẽ có vào cuối tháng 6. Trong thời gian qua, Viện Kiểm định văcxin và sinh phẩm y tế quốc gia cũng đã kiểm nghiệm một số lô Quinvaxem và chưa phát hiện bất thường, nhưng kiểm nghiệm tại VN mới thực hiện trên một số chỉ tiêu, còn tại Anh thì làm toàn diện các chỉ tiêu. Chúng tôi cũng đã cung cấp toàn bộ hồ sơ cho đoàn chuyên gia của WHO về từng trường hợp phản ứng nặng sau tiêm. Sau khi có kết luận của đoàn chuyên gia và kiểm định văcxin tại Anh, hội đồng chuyên môn của Bộ Y tế mới họp để quyết định có tiếp tục sử dụng văcxin Quinvaxem không, hay sẽ dừng văcxin này luôn. Phiên họp này cũng có sự tham gia của WHO.

Phóng to

Tiêm ngừa văcxin cho trẻ em ở Viện Pasteur TP.HCM - Ảnh: T.T.D.

* Tỉ lệ tai biến do Quinvaxem thời gian qua rất cao, ba tháng đầu năm có 14 trường hợp phản ứng nặng, 5/14 tử vong. Theo ông, trong trường hợp sử dụng lại văcxin này liệu có nguy hiểm?

- Nếu tính chung trên toàn bộ số Quinvaxem đã nhập khẩu thì tỉ lệ tai biến nặng chưa đến mức 1/1 triệu mũi tiêm theo khuyến cáo của WHO, mà phản ứng nặng sau tiêm Quinvaxem ở mức trên 0,6/1 triệu mũi tiêm, nhưng xét số trường hợp phản ứng trong một khoảng thời gian ngắn là ba tháng đầu năm 2013 thì số phản ứng nặng là cao và Bộ Y tế đã báo cáo Chính phủ cho tạm dừng sử dụng văcxin này, chờ kiểm định độc lập.

Trường hợp kiểm định văcxin này an toàn, hội đồng chuyên môn sẽ họp với sự tham gia của WHO để xem xét. Người ta kiểm định khẳng định là an toàn thì mình không thể khăng khăng bảo sợ không an toàn, vì chắc gì sử dụng loại khác là 100% không có phản ứng sau tiêm? Gần đây có người nói tại sao ở nước ngoài ít thấy tử vong sau tiêm văcxin như ở VN. Thật ra mỗi ngày qua đi, ở VN có tới 80 trẻ dưới 1 tuổi qua đời vì các lý do khác nhau, và trong 4/5 bé tử vong sau tiêm văcxin Quinvaxem từ đầu năm 2013 các hội đồng chuyên môn đã đánh giá không liên quan văcxin và dịch vụ tiêm chủng, chỉ còn một trường hợp chưa rõ ràng. Tất nhiên khi đánh giá văcxin an toàn, người ta đánh giá cả tỉ lệ có phản ứng tại chỗ, phản ứng toàn thân chứ không đánh giá tỉ lệ tử vong. Văcxin an toàn là không cho phép có tỉ lệ tử vong do rủi ro sau tiêm.

* Sau một loạt sự cố trong chương trình tiêm chủng, Bộ Y tế sẽ làm gì để khôi phục uy tín của một chương trình lớn đang bị giảm sút và lo ngại?

- Bộ Y tế đã có quyết định giao thanh tra Bộ Y tế chủ trì, Cục Y tế dự phòng phối hợp thanh tra rà soát dịch vụ tiêm chủng. Chương trình tiêm chủng mở rộng sẽ tăng cường tập huấn về chuyên môn và quy trình. Vấn đề là Bộ Y tế kiểm tra thì cũng chỉ được một số điểm, còn lại tỉnh, huyện phải kiểm tra cơ sở tiêm chủng ở địa phương mình, phải thường xuyên kiểm tra. Về nguồn văcxin, ngoài Quinvaxem, đang có nhóm chuyên gia chuẩn bị nguồn văcxin thay thế, sẵn sàng cho trường hợp dừng sử dụng hẳn Quinvaxem. Theo tôi được biết, trong gần một tháng tạm dừng Quinvaxem, lượng trẻ được đưa đến tiêm ngừa văcxin 5 trong 1, 6 trong 1 dịch vụ thay thế Quinvaxem có tăng.