19/01/2025 09:59 GMT+7

Timothée Chalamet: Bản lai diện mục của Bob Dylan

HIỀN TRANG

Còn ai có thể tái hiện một Bob Dylan 20 tuổi có khả năng khiến Joan Baez vừa nghe trình diễn một ca khúc, đã 'tất nhiên, trong lòng tôi hoàn toàn đổ vụn, vì nó đẹp quá', ngoài Timothée Chalamet?

Vóc dáng mảnh khảnh, mái tóc xoăn rối, đôi mắt sâu thẳm như luôn chu du vào một cõi mà kẻ khác khó bề thấy được, giọng hát thô mộc như hỗn hợp của "cát và hồ dán", Timothée Chalamet đầy đủ thẩm quyền vào vai một chàng trai vừa ngọt ngào vừa xấu tính, một nghệ sĩ ác nghiệt với những người yêu mình mà họ vẫn không thể không yêu anh và tha thứ cho anh.

Nói cách khác Chalamet sở hữu đầy đủ mọi tố chất để triệu hồi huyền thoại Bob Dylan từ quá khứ. Chỉ trừ việc, bộ phim tiểu sử được mong chờ bậc nhất đầu năm 2025, A Complete Unknown của đạo diễn James Mangold, lại không mang đến một kịch bản tốt nhất.

A COMPLETE UNKNOWN Trailer

Vô danh hay không ai hiểu nổi?

Tựa đề phim có thể hiểu theo hai nghĩa: "một người hoàn toàn vô danh", hoặc "một người không ai hiểu nổi".

Cách hiểu thứ nhất ứng với bối cảnh phim vào năm 1961, khi Bob Dylan một mình với cây đàn guitar từ Minnesota tới New York để tìm thần tượng, danh ca nhạc folk Woodie Wuthrie.

Cách hiểu thứ hai ứng với những tầng sâu không đáy, không ai chạm tới - dù là bạn hữu, người tình, ân nhân, tri âm - của Bob.

Nhưng cách mà Mangold kể một câu chuyện tuyến tính rồi cố gắng giải mã Bob Dylan theo đúng mô típ phim tiểu sử quen thuộc lại khiến ta lầm tưởng mình có thể hiểu Bob Dylan, rằng quyết định chuyển sang chơi guitar điện của anh - một khoảnh khắc quan trọng trong lịch sử nhạc đại chúng - chỉ đến từ ý muốn trở thành người mà tất cả khán giả đều không muốn anh trở thành.

Bob Dylan hiện ra trong phim phức tạp một cách... đơn giản, đơn giản vì ta có thể gói lại bằng mấy chữ: anh là một người nổi loạn, một kẻ phá giới, một người lập dị. Tất cả những điều ấy đều đúng như kỳ vọng, chính điều ấy khiến cho nó đáng thất vọng.

Sự xung khắc liên tục bên trong Bob Dylan là không thể giải thích, vì thế những tác phẩm hay nhất về Bob Dylan luôn phải phá vỡ những cấu trúc thường tình: I'm Not There của Todd Haynes phân mảnh sáu nhân cách của Dylan cho sáu diễn viên thuộc nhiều độ tuổi và giới tính;

Rolling Thunder Revue của Martin Scorsese mang tiếng là tài liệu nhưng lại cài cắm những chi tiết tưởng tượng, thách thức ý niệm về sự phân biệt giữa thật/giả, hư cấu/phi hư cấu, chính sử/dã sử.

Tôi ngủ với sự sống và cái chết trên cùng một chiếc giường

Ngay từ đầu những tác phẩm ấy đã thiết lập rằng, đừng hòng nhìn vào bản lai diện mục của Bob Dylan, bởi làm gì có cái gọi là "bản lai diện mục" của con người đó.

Tất nhiên, A Complete Unknown cũng có đối tượng khán giả của riêng mình. Bộ phim như một dẫn nhập về vị nhạc sĩ huyền thoại, và những khán giả mới bắt đầu tìm hiểu ông hẳn sẽ thích phim, với những khuôn hình đẹp đẽ như cắt ra từ ký ức âm nhạc:

TIN LIÊN QUAN

Bob Dylan dạo phố cùng Suze Rostolo (Elle Fanning thủ vai) dưới ánh nắng màu cam của New York; hay Bob Dylan trên sân khấu với Joan Baez (diễn viên Monica Barbaro), hai người chung một chiếc microphone, vừa hát It Ain't Me Baby vừa say đắm nhìn nhau tại lễ hội Newport.

Những gương mặt diễn viên đều hứng khởi và xinh đẹp - thập niên 1960 là đây, một thập niên của những giấc mơ, của văn hóa phản kháng, của một thời những người trẻ tuổi còn dám chống lại thế giới già nua cũ kỹ.

Điều đáng tiếc nhất ở A Complete Unknown là khoảnh khắc khi Joan Baez gọi điện cho Bob Dylan. Trước đó, nàng cũng như mọi người, không muốn anh từ bỏ nhạc folk để theo đuổi guitar điện. Anh vẫn cứ thế tiến tới, bất chấp mọi phản đối, và anh làm được. Nàng bảo anh đã có được tự do của mình rồi.

Sau đó có cảnh Bob Dylan cưỡi một chiếc môtô phân khối lớn, hiện hữu hóa sự tự do ấy. Câu chuyện về một người anh hùng (hoặc phản anh hùng) giành được tự do bao giờ chẳng hấp dẫn, nhưng đồng thời nó khiến cho đây chỉ còn là một bài học thành công nhạt nhẽo.

Ở tuổi 80, Bob Dylan viết một ca khúc có câu: "Tôi ngủ với sự sống và cái chết trên cùng một chiếc giường". Nói cách khác, còn sống là còn phải vật lộn. A Complete Unknown thì làm như cuộc vật lộn của Bob đã hoàn thành ở tuổi đôi mươi. Nếu Bob Dylan đã đắc đạo tự do sớm thế, thì sau đó ông còn gì để theo đuổi?

Bob Dylan là một gã du ca và một ngôi sao, một nhà thơ và một con chiên, một người tình và một triết gia, một nhà cách mạng và một người "đào tẩu", một người kể chuyện nguyên bản và cũng là một người nhặt nhạnh từ người khác, hay như ông tự họa: "Tôi sẽ chơi cả sonata của Beethoven và prelude của Chopin. Tôi có nhiều gương mặt".

Chủ nhân Nobel văn chương - Bob Dylan - sẽ ra sách mới

TTO - Huyền thoại nhạc folk-rock Bob Dylan đang ấp ủ một cuốn sách mới và dự kiến sẽ giới thiệu với công chúng "đứa con tinh thần" này vào tháng 11 tới.

HIỀN TRANG