"Soi" bao bì trước khi mua

Tại một siêu thị lớn ở phường Nhiêu Lộc (TP.HCM), chị Nguyễn Thùy Linh (25 tuổi) dừng lại khá lâu trước kệ sữa và sản phẩm ăn liền. Sau khi cân nhắc kỹ, chị quyết định chọn mua một thương hiệu sữa sử dụng ống hút giấy thay vì nhựa, dù giá nhỉnh hơn.

Chị Linh cho hay sau khi chứng kiến những đợt lũ dồn dập ở miền Trung cùng các phân tích về nguyên nhân do biến đổi khí hậu trên báo đài, chị không khỏi cảm thấy ám ảnh và day dứt.

"Nhìn cảnh nhà cửa sập đổ do lũ lụt bất thường, tôi thấy bản thân cần tiêu dùng có trách nhiệm hơn. Trước đây tôi chỉ quan tâm sản phẩm tiện lợi ra sao, giá mềm thế nào, giờ tôi để ý thêm bao bì có xanh hay không", chị Linh chia sẻ.

Không riêng chị Linh, ngày càng nhiều người tiêu dùng nhận thức sự cần thiết của việc thay đổi hành vi và thói quen để tạo ra tác động tích cực đối với môi trường sống, đặc biệt các bạn trẻ và những người tiêu dùng hiện đại tại các đô thị.

Dạo một vòng các siêu thị, cửa hàng tiện lợi hay các điểm mua sắm, không khó bắt gặp hình ảnh các bạn trẻ mang theo túi cá nhân đi chợ, từ chối các sản phẩm sử dụng nhiều khay xốp hoặc màng bọc nilon. Thay vào đó, họ ưu tiên các sản phẩm sử dụng bao bì đơn vật liệu, dễ dàng thu gom và có khả năng tái chế cao.

Theo nghiên cứu của Nielsen (2020) và McKinsey (2021), thế hệ gen Z không chỉ quan tâm đến chất lượng sản phẩm mà còn cân nhắc các yếu tố như bao bì tái chế, trách nhiệm xã hội của thương hiệu và mức độ tác động đến môi trường.

Khảo sát của Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao năm 2024 cũng ghi nhận 55% người tiêu dùng chọn mua sản phẩm xanh dựa trên quy trình sản xuất bền vững, nguồn gốc thiên nhiên và thân thiện với môi trường. Đồng thời, 59% cho biết họ sẽ gia tăng sử dụng sản phẩm xanh trong thời gian tới.

Theo đó, người tiêu dùng cũng sẵn sàng chi trả thêm để sở hữu sản phẩm xanh, trong đó mức chi trả phổ biến nhất là tăng 5-10% so với sản phẩm thông thường.

Đại diện Liên minh tái chế bao bì PRO Việt Nam nhận xét: "Người trẻ hiện nay tiêu dùng có trách nhiệm hơn. Họ quan tâm không chỉ công dụng sản phẩm mà còn câu chuyện, giá trị và sự minh bạch phía sau bao bì. Lựa chọn xanh thể hiện nhận thức về môi trường, đồng thời phản ánh cá tính và phong cách sống có trách nhiệm của mỗi cá nhân".

Vừa là trách nhiệm, vừa là cơ hội

Trước nhu cầu tiêu dùng xanh ngày càng tăng, nhiều "ông lớn" ngành tiêu dùng như Nestlé, Coca-Cola, La Vie, TH True Milk… đã và đang đẩy mạnh cải tiến bao bì nhằm đáp ứng xu hướng này. Theo đó, các doanh nghiệp tăng tỉ lệ nhựa tái chế trong bao bì, thiết kế sản phẩm dễ thu gom, tái chế, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường hơn.

Chia sẻ với Tuổi Trẻ Online, đại diện các tập đoàn cho biết, áp lực chuyển đổi xanh không chỉ đến từ người tiêu dùng. Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030 cũng đặt ra mục tiêu thúc đẩy người dân nâng cao nhận thức và hình thành hành vi tiêu dùng bền vững, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và xã hội, đồng thời góp phần giúp Việt Nam đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

Quy định trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) buộc doanh nghiệp phải thay đổi và thực hiện các trách nhiệm chặt chẽ hơn. Không chỉ áp lực từ các quy định trong nước, các tiêu chuẩn quốc tế cũng tạo "bộ lọc" bắt buộc doanh nghiệp chuyển đổi nhanh nếu muốn duy trì năng lực xuất khẩu và tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đại diện Liên minh Tái chế Bao bì PRO Việt Nam nhận định, các quy định khắt khe đồng thời cũng tạo ra cơ hội. Khi đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, doanh nghiệp không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn xây dựng thương hiệu "xanh" trong mắt người tiêu dùng trong nước.

"Chuyển đổi xanh không chỉ là trách nhiệm mà còn là chìa khóa để doanh nghiệp Việt khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu," đại diện PRO Việt Nam khẳng định. 

Theo đuổi nguyên tắc "đồng kiến tạo giá trị", PRO Việt Nam không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thành nghĩa vụ tái chế, đảm bảo tuân thủ các quy định của Nhà nước, mà còn tối ưu hóa chi phí nhờ quy mô liên minh.

Giai đoạn 2022-2024, nhờ sự hợp tác chặt chẽ và minh bạch giữa các bên, PRO Việt Nam đã thu gom và tái chế thành công hơn 81.000 tấn bao bì - một con số bảo chứng cho tính hiệu quả của mô hình liên minh mà một doanh nghiệp đơn lẻ rất khó đạt được.

Bên cạnh đó, PRO Việt Nam còn đóng vai trò là cầu nối trong việc phát triển và làm vững mạnh hệ sinh thái bao bì bền vững tại Việt Nam. Liên minh hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận, thử nghiệm và triển khai các mô hình tái chế phù hợp với điều kiện thị trường trong nước, đồng thời tham gia đóng góp ý kiến, xây dựng chính sách và trở thành tiếng nói đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp trong lĩnh vực tái chế bao bì.

Trong bối cảnh tiêu dùng xanh trở thành phong cách sống của người tiêu dùng, những doanh nghiệp tiên phong trong chuyển đổi xanh sẽ là nhóm hưởng lợi sớm nhất, không chỉ ở uy tín thương hiệu mà còn ở lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường trong dài hạn.

IMF, Liên hợp quốc hiến kế để Việt Nam đạt mục tiêu xanh

Trưởng đại diện thường trú IMF và Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam đưa ra một số lưu ý để Việt Nam hướng đến các mục tiêu phát triển.