Có lẽ có hai điều mà không ai tránh được, thứ nhất là cái chết và thứ hai là thuế. Cái chết thì đến một lúc nào đó ai cũng phải đối mặt và thuế cũng thế, nộp thuế liên quan đến tất cả mọi người.

Do vậy, thuận lợi hay khó khăn, thay đổi hay trì hoãn thay đổi thủ tục thuế đều tác động đến đông đảo doanh nghiệp và người dân.

Gần đây, nhiều doanh nghiệp kêu về hoàn thuế. Có doanh nghiệp bức xúc là đã có quyết định hoàn thuế nhưng mãi không nhận được tiền, con số nhiều tỉ đồng tiền của doanh nghiệp bị ứ đọng khiến doanh nghiệp lao đao.

Nhiều doanh nghiệp phàn nàn thủ tục hoàn thuế phức tạp khiến doanh nghiệp mất nhiều thời gian, tiền bạc.

Nhưng điều mà doanh nghiệp ấm ức nhất là sự bất bình đẳng trong hành xử của cơ quan thuế đối với doanh nghiệp. Doanh nghiệp chỉ cần nợ thuế, dù ít thôi, ngoài việc trả lãi chậm nộp, sẽ bị tiến hành cưỡng chế, thậm chí bị bêu tên rộng rãi.

Trong khi đó, cơ quan thuế nợ tiền hoàn thuế hàng tháng không phải chịu trách nhiệm gì, cũng chẳng bồi thường gì.

Nên dẫn đến tình trạng doanh nghiệp chạy đôn chạy đáo thu xếp để nộp khoản thuế đến hạn trong khi doanh nghiệp của mình đang bị Nhà nước nợ khoản tiền hoàn thuế lớn hơn nhiều lần.

Sự bất hợp lý không chỉ trong hành xử mà trong cả quy định. Như quy định về thời gian tính chênh lệch thuế giá trị gia tăng đầu vào lớn hơn đầu ra phải 12 tháng mới được làm thủ tục hoàn thuế.

Nhiều doanh nghiệp cho rằng thời hạn ấn định này quá dài, bất lợi và làm tăng chi phí cho doanh nghiệp.

Thời gian qua, ngành thuế đã thay đổi nhiều, từ việc hoàn thiện hơn khung khổ pháp lý về thuế cho đến tổ chức thu thuế hiệu quả, chuyên nghiệp hơn.

Nhiệm vụ nặng nề của ngành thuế thời gian tới không chỉ là cải cách, rút ngắn thủ tục mà phải giảm những định kiến đang có của xã hội, của doanh nghiệp về ngành thuế...

Tại hội thảo về thuế mà Phòng Thương mại - công nghiệp Việt Nam và Tổng cục Thuế tổ chức cách đây mấy tháng, cục trưởng của một trong những cục thuế lớn nhất cả nước dành hẳn vài chục phút để nói về những điều “nặng lòng” của ông.

Đó là yêu cầu buộc phải cải cách để tồn tại và phát triển, về tư duy rằng chính sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp sẽ quyết định thành công của ngành thuế, về ý tưởng xây dựng trung tâm dữ liệu thông tin ngành thuế để tăng tính minh bạch và hiệu quả...

Tất nhiên, cải cách ngành thuế không chỉ là tổ chức bộ máy thu thuế mà còn đến từ chất lượng quy định, chính sách của trung ương. Đây cũng là một nguyên nhân khiến công chức nhà nước nói chung và ngành thuế nói riêng có độ ỳ trong thực thi công vụ, trong đó có thủ tục hoàn thuế.

Bởi vì đơn giản người thực thi công vụ luôn sợ rủi ro, sợ làm không đúng khi quy định thường không rõ ràng, hay thay đổi...

Không chỉ doanh nghiệp mà bản thân những người thu thuế ở địa phương cũng đang tâm tư rằng phải chăng mọi chính sách đều đang nặng thu, tận thu hơn. Áp lực căng thẳng về ngân sách đang đổ dồn lên người tạo nguồn thu ngân sách, trong khi chi ngân sách vẫn còn lãng phí.

Đây rõ ràng là thách thức lớn nhất cho các cải cách thông thoáng về quy trình và thủ tục. Và quan trọng nhất là thu được thuế nhưng phải thu phục lòng dân.