Hoàn nguyên bảo vật quốc gia

Ngày 6-9, Văn phòng UBND tỉnh Quảng Nam xác nhận tại cuộc họp mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Lê Trí Thanh đã thống nhất chủ trương chuyển giao 2 hiện vật con ốc và đóa sen của bảo vật quốc gia tượng Bồ tát Tara về Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng, theo đề nghị của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam.

Vào tháng 8-2023, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam đã có báo cáo gởi UBND tỉnh Quảng Nam về việc hợp nguyên hiện vật của bảo vật quốc gia tượng Bồ tát Tara từ Bảo tàng Quảng Nam về Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng theo ý kiến của Cục Di sản văn hóa.

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, một nhà nghiên cứu văn hóa Chăm hoan nghênh quyết định này và cho rằng việc hoàn nguyên cổ vật sẽ giúp Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng có điều kiện phát huy giá trị hiện vật trên.

Trước đó, trong tháng 7-2023 Tuổi Trẻ Online đã có nhiều bài viết liên quan đến bảo vật quốc gia có nguồn gốc từ Phật viện Đồng Dương này.

Trong đó phản ánh về việc bảo vật quốc gia tượng Bồ tát Tara thiếu hai hiện vật con ốc và đóa sen vẫn chưa được hoàn nguyên, dù 4 năm qua đã có nhiều nỗ lực xúc tiến ở cả hai phía Đà Nẵng và Quảng Nam.

Bảo vật quốc gia có lý lịch ly kỳ

Bảo vật quốc gia tượng Bồ tát Tara có tuổi đời 1.200 năm là một trong 30 cổ vật đầu tiên được công nhận bảo vật quốc gia.

Đây là bức tượng đồng nguyên khối có chiều cao hơn 1,1m hình nữ thần đứng thẳng, hai tay cùng đưa cân xứng về phía trước.

Tượng Bồ tát Tara được biết tới trong văn bia tại di tích Đồng Dương được khắc năm 875.

Tuy nhiên các cuộc khai quật trên quy mô lớn năm 1902, rồi rất nhiều cuộc khai quật, dò thám của Viện Viễn Đông Bác Cổ vẫn không thu được tung tích của bức tượng.

Năm 1978, tượng Bồ tát Tara được phát hiện hết sức tình cờ khi một số người dân địa phương đào đất làm gạch.

Do nghi ngờ tượng là kim loại quý nên người dân đã bẻ gãy con ốc và đóa sen trên tay.

Bức tượng được đưa về Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng (thời ấy chưa tách tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng), còn hai hiện vật thì "lưu lạc" trong dân.

Đến năm 2019, ngành văn hóa Đà Nẵng đã xúc tiến các hoạt động nghiên cứu và đề xuất xin tỉnh Quảng Nam hai hiện vật này để "châu về hợp phố".

Ngành văn hóa tỉnh Quảng Nam đã tiến hành các thủ tục nghiên cứu, sưu tầm theo trình tự của Luật Di sản để đưa hiện vật từ trong dân về Bảo tàng tỉnh Quảng Nam.

Hiện nay tượng Bồ tát Tara được cất giữ nghiêm ngặt tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng và chỉ mở cửa cho công chúng xem vào dịp đặc biệt.

Tượng trưng bày cho du khách xem là phiên bản 1:1 được chuyên gia nước ngoài phục chế từ tượng gốc.

Vụ 'giằng co' bảo vật quốc gia tượng Bồ tát Tara: Tìm bảo vật từ thắc mắc của tổng thống Ấn Độ

Ít ai biết rằng câu chuyện đi tìm hai hiện vật còn thiếu của bảo vật quốc gia tượng Bồ tát Tara được xới lên từ thắc mắc của… tổng thống Ấn Độ.