Theo tìm hiểu của chúng tôi, có nhiều lý do dẫn đến tình trạng trên. Với NXB Hồng Đức (trực thuộc Hội Luật gia Việt Nam), tình trạng xuất bản tại Hồng Đức đã rệu rã hàng năm nay rồi chứ không chỉ có sáu tháng đầu năm. Nguồn tin của NXB Hồng Đức cho biết cơ quan chủ quản không quan tâm, không nắm rõ về ngành xuất bản, thiếu vốn, thiếu nhân lực nên tình trạng xuất bản èo uột, cầm chừng. Đó là lý do vì sao mà suốt sáu tháng qua NXB này không có thêm ấn phẩm nào được xuất bản ra thị trường.

Trong khi đó, ông Ngô Thế Ngọc - giám đốc NXB Sân Khấu - cho rằng năm 2011 NXB Sân Khấu có đăng ký với Cục Xuất bản 20 đầu sách chuyên ngành về sân khấu như: Tổng tập tuồng cổ (5 tập), Một số tác phẩm sân khấu được giải... nhưng trong sáu tháng đầu năm chưa có tác phẩm nào nộp lưu chiểu nên coi như không có sách cũng đúng, bởi toàn bộ kế hoạch xuất bản này sẽ xuất bản vào sáu tháng cuối năm. Bởi đặc thù là cơ quan của Hội Sân khấu Việt Nam nên NXB Sân Khấu chỉ xuất bản những sách chuyên ngành và một số tác phẩm liên kết với các tác giả. Trong số 20 đầu sách đăng ký xuất bản năm nay có 10 đầu sách được bao cấp, còn lại được xuất bản dưới hình thức liên kết với các tác giả.

Cũng nằm trong số những NXB “ngồi không” nhưng ông Lê Quang Khôi - giám đốc NXB Nông Nghiệp - từ chối trả lời bởi đang đi công tác. “Khi đi công tác về tôi sẽ kiểm tra và trả lời sau”, ông Khôi nói.

* Dù còn những khó khăn, nhìn nhận tình hình xuất bản trong sáu tháng đầu năm 2011, Cục Xuất bản ghi nhận nội dung các ấn phẩm đáp ứng nhiệm vụ chính trị, đặc biệt các sách, tài liệu liên quan đến việc bảo vệ chủ quyền biên giới đất liền và biển đảo quốc gia, đưa ra những cơ sở pháp lý, góp phần khẳng định chủ quyền của Việt Nam. Cục Xuất bản cũng nêu phương hướng hoạt động trong sáu tháng cuối năm với nhiều nhiệm vụ, trong đó có đẩy mạnh việc lựa chọn xuất bản các đề tài bảo vệ an ninh biên giới và chủ quyền biển, đảo quốc gia.

Toàn ngành trong sáu tháng đã xuất bản tổng cộng 9.567 cuốn với 159,769 triệu bản, đạt 101,2% về tên sách, 113,2% về bản in so với cùng kỳ năm 2010. Dù vậy, vẫn còn những NXB đăng ký kế hoạch xuất bản nhiều, trong khi thực hiện rất ít như NXB Thanh Niên (0,3%), NXB Thanh Hóa (1,6%).

Bộ trưởng Bộ Thông tin - truyền thông Lê Doãn Hợp cho biết hiện bộ đã trình Thủ tướng kế hoạch phương hướng thành lập Quỹ hỗ trợ xuất bản Việt Nam, dự kiến sẽ thành lập trong năm nay.