Quận 1, TP.HCM hiện có 10 camera quan sát tầm xa tại các vị trí trọng điểm phục vụ an ninh trật tự. Trong ảnh: Trung tâm điều hành đô thị thông minh tại UBND quận 1, TP.HCM - Ảnh: NGỌC PHƯỢNG

Dịp này, quận 1 và quận 12 là hai đơn vị được TP chọn thí điểm thực hiện đã báo cáo kinh nghiệm, kết quả làm được trong hai năm qua, đã có nhiều ứng dụng thiết thực phục vụ trực tiếp nhu cầu của người dân.

Bản đồ số... nhà vệ sinh công cộng

Trong số các ứng dụng phục vụ người dân mà quận 12 đang triển khai thực hiện, có một việc tưởng nhỏ nhưng được người dân đánh giá tốt. Đó là việc xây dựng bản đồ số về địa điểm các nhà vệ sinh công cộng. 

UBND quận đang kêu gọi các đơn vị quản lý những địa điểm như cây xăng, siêu thị mini... nâng cấp sửa chữa nhà vệ sinh phục vụ cho nhu cầu công cộng đạt chuẩn. Sau đó sẽ số hóa các địa điểm này, xây dựng ứng dụng để người dân tra cứu. Hiện đã vận động được 36 địa điểm.

Chủ tịch UBND quận 12 Lê Trương Hải Hiếu cho biết: "Khi vận hành ứng dụng này, người dân đi qua địa bàn quận 12, nhập từ khóa toalet công cộng thì sẽ tìm được nhà vệ sinh gần nhất". 

Ngoài ra, sắp tới quận 12 sẽ có ghi nhận đánh giá sự hài lòng của người dân. Chẳng hạn như toalet nếu bị đánh giá kém thì hệ thống tự động hỏi tiếp tại sao kém? Có phải do thiếu nước, hết giấy, vệ sinh kém hay không?

Một ứng dụng thiết thực khác của quận 12 là phần mềm tư vấn thủ tục hành chính công trên ứng dụng IURA. Hệ thống này có sự tham gia của đội ngũ tư vấn gồm 28 tư vấn viên là cán bộ công chức các phòng chuyên môn, phụ trách tư vấn tất cả các lĩnh vực mà không thu phí dịch vụ. 

Hệ thống cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật miễn phí liên quan đến thủ tục hành chính và dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4. Khi có nhu cầu tư vấn, người dân chỉ cần kết nối với các tư vấn viên bằng cách thực hiện cuộc gọi thông qua ứng dụng IURA trên thiết bị di động chạy hệ điều hành Android, Ios có kết nối Internet.

Để phục vụ nhu cầu tra cứu thông tin quy hoạch, quận 12 còn xây dựng ứng dụng di động trên nền tảng Android và IOS với tên gọi "Thông tin quy hoạch quận 12". Người dân có thể tra cứu thông tin quy hoạch theo khu vực, tọa độ và số thửa, số tờ mà không phải đến trụ sở quận. 

Nhờ ứng dụng này, cá nhân, tổ chức có thể yêu cầu xác nhận thông tin quy hoạch và cấp chứng chỉ quy hoạch trực tuyến. Hiện UBND quận đang tiếp tục cập nhật, hiệu chỉnh dữ liệu theo biến động thực tế.

Giải quyết thủ tục không giấy

Ông Nguyễn Văn Dũng, chủ tịch UBND quận 1, cho biết đến thời điểm này quận đã hoàn thành tích hợp camera tại địa bàn dân cư và công an 10 phường, kết nối về trung tâm điều hành đô thị thông minh với trên 1.100 mắt camera và hơn 120 đầu thu. 

Ngoài ra quận cũng đầu tư lắp mới các camera quan sát tầm xa ở những vị trí trọng điểm phục vụ an ninh trật tự tại các khu vực, vị trí trọng yếu như UBND TP, vòng xoay Lê Duẩn, nhà thờ Đức Bà, Lãnh sự quán Mỹ, Lãnh sự quán Trung Quốc, Thảo cầm viên, tượng Trần Hưng Đạo...

"Qua hai năm thực hiện, hệ thống camera này đã phục vụ tốt công tác chỉ đạo, điều hành, xử lý tình huống phát sinh dịp lễ, tết, phòng chống gây rối trật tự công cộng" - ông Dũng nói. Với tính năng nhận diện các hành vi vi phạm và tự động gửi cảnh báo đến các cơ quan chức năng để kiểm tra, xử lý, năm 2018, hệ thống đã phát hiện, gửi hơn 7.200 tin nhắn cảnh báo. Năm 2019 gửi hơn 7.500 tin cảnh báo.

Riêng với nội dung nâng cấp dịch vụ công trực tuyến, quận 1 đã triển khai tiếp nhận đăng ký không giấy nhiều thủ tục hành chính. Quận còn hiệu chỉnh phần mềm theo hướng rút gọn các thông tin yêu cầu người dân phải nhập liệu, hỗ trợ sử dụng điện thoại thông minh, máy tính bảng để chụp gửi các hồ sơ cần thiết. 

Người dân không phải nộp bất cứ giấy tờ liên quan nào. Các hồ sơ theo quy định sẽ được phòng chuyên môn in sẵn và chuyển đến người dân ký xác nhận khi đến nhận kết quả.

Đẩy mạnh tương tác

Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thành Phong ghi nhận, đánh giá cao nỗ lực và kết quả bước đầu đạt được của hai quận thí điểm. Ông Phong cho rằng mục tiêu quan trọng của việc xây dựng đô thị thông minh là phải đẩy mạnh tính tương tác giữa người dân và chính quyền, hình thành thêm nhiều kênh, nhiều công cụ để từng người dân hỗ trợ cung cấp thông tin, phục vụ cho công tác điều hành quản lý xã hội.

Ông Phong yêu cầu Sở Thông tin và truyền thông TP lập hội đồng thẩm định, đánh giá cụ thể kết quả triển khai thí điểm của quận 1 và quận 12. Từ kinh nghiệm, cách làm, mô hình của hai quận thí điểm, các quận huyện còn lại chủ động xây dựng đề án cho địa phương mình, hoàn thành trong tháng 3-2020 để trình TP. 

Ông Phong cho rằng các quận huyện nên chọn một đơn vị tư vấn trong quá trình thực hiện, đơn vị tư vấn đó có thể là Sở Thông tin và truyền thông, các công ty viễn thông, công nghệ hoặc các trường đại học.

Riêng với các đề án, ông Phong lưu ý các quận huyện phải tính đến bài toán kinh phí. "Đụng tới ngân sách là phải có đề án, có thẩm định của các cơ quan chức năng và phải đảm bảo đúng quy trình. Nếu sử dụng vốn ngoài nhà nước thì theo phương thức nào? Có đấu thầu lựa chọn hay không? Phương án tài chính thế nào, kế hoạch đầu tư ra sao phải rõ ràng" - ông Phong nhấn mạnh.

Góp ý thêm vấn đề này, Phó chủ tịch UBND TP Trần Vĩnh Tuyến cho rằng các quận huyện phải phát huy tính chủ động để lựa chọn mục tiêu thực hiện phù hợp tình hình thực tế từng nơi. Ví dụ như huyện Cần Giờ - không thể nói đây là huyện vùng xa nên không thể xây dựng đô thị thông minh. Vì nếu ứng dụng tốt công nghệ có thể giúp huyện quản lý tốt vùng biển, đất rừng... 

Về kinh phí, ông Tuyến đề nghị các quận phải nắm rõ quy định về tài chính để chủ động đề xuất dự án lấy từ nguồn nào, kinh phí chi thường xuyên hoặc xin ngân sách TP cho phù hợp. Từ đó đảm bảo tiến độ thực hiện đề án chung của toàn TP.

Muốn có đô thị sinh thái thông minh, cần sự chung tay của ba bên

Trong bối cảnh ô nhiễm ở các thành phố lớn đang ở mức báo động, giờ đây gần như ai cũng muốn sống ở đô thị sinh thái thông minh. Nhưng muốn vậy cần có những gì và ai đã làm được điều đó?