Đảo Thị Tứ của Việt Nam bị Philippines chiếm đóng trái phép - Ảnh: Digital Globe

Người đứng đầu quân đội Philippines cũng đồng thời cho rằng điều này là cần thiết để duy trì mối quan hệ nồng ấm giữa Manila và Bắc Kinh vốn chỉ mới bắt đầu dưới thời Tổng thống Rodrigo Duterte.

Reuters nhận định, mặc dù phán quyết của Tòa trọng tài thường trực quốc tế về Biển Đông trong vụ kiện giữa Philippines và Trung Quốc hồi tháng 7-2016 nghiêng về Manila, giới quân sự Philippines cho rằng đây không phải là thời điểm thích hợp để nâng cấp hay cải tạo các tiền đồn họ chiếm đóng trên Biển Đông.

Philippines hiện đang chiếm đóng 9 thực thể tại quần đảo Trường Sa của Việt Nam và có hệ thống phòng thủ đảo yếu nhất trong số các bên tranh chấp ở Biển Đông.

Trao đổi với các phóng viên, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana tiết lộ chính phủ đã phân bổ ngân sách hơn 16 triệu USD để nâng cấp một đường băng vốn đã xói mòn trên đảo Thị Tứ thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam nhưng thừa nhận công việc sẽ không bắt đầu sớm như mong đợi.

"Bây giờ chúng tôi chỉ có thể giữ nguyên hiện trạng", ông Lorenzana nói.

Trong một diễn biến khác liên quan, phát biểu trong cuộc họp báo chung với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe ngày 12-1, Tổng thống Duterte nhấn mạnh các thiết bị quân sự mà Tokyo chuyển giao cho Philippines và việc nâng cấp chúng sẽ là "trung tâm của sự hợp tác" giữa hai nước trong thời gian tới.

Là nguyên thủ quốc gia nước ngoài đầu tiên đến thăm Philippines dưới thời chính quyền Duterte, ông Abe hi vọng sẽ có thể giành được lợi thế và thắt chặt quan hệ với chính quyền mới ở Manila trong bối cảnh địa chính trị chiến lược của khu vực Đông Á đang thay đổi nhanh chóng.

"Tôi chọn Philippines là điểm đến đầu tiên của tôi trong năm nay và đó là minh chứng cho thấy sự quan tâm của tôi đối với mối quan hệ song phương này", ông Abe nhấn mạnh.

Dự kiến chuyến thăm kéo dài 2 ngày của Thủ tướng Nhật Bản sẽ đem về cho Philippines các khoản viện trợ trị giá hơn 8,7 tỷ USD trong vòng 5 năm bao gồm các gói hỗ trợ phát triển chính thức và đầu tư từ khu vực tư nhân phần lớn tập trung vào cơ sở hạ tầng và năng lượng.

Gói viện trợ cũng bao gồm 12 tàu tuần tra cao tốc vốn đã đạt được trước đó trong các cuộc tiếp xúc cấp cao giữa hai nước. Số tàu này sẽ được sử dụng cho các mục đích đảm bảo an ninh hàng hải và chống khủng bố.

Hai nhà lãnh đạo cũng kêu gọi giải pháp hòa bình cho vấn đề tranh chấp trên Biển Đông.