Những người vượt qua được liệu trình 7-12 ngày nhịn đói, chỉ uống nước để thanh lọc thì ca ngợi đây là phương pháp thần diệu giúp giảm béo, giảm cân, sáng mắt, đẹp da, ngừa bệnh tật, nhưng PGS.TS Lê Bạch Mai, phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, cho rằng các giáo trình dinh dưỡng cho đến nay chưa đề cập những biện pháp thanh lọc kiểu này và thanh lọc cơ thể bằng cách nhịn ăn là phản khoa học.

Còn gây tranh cãi

Chị T.T.H., ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, từng áp dụng liệu trình thanh lọc cơ thể, kể cách đây khoảng một năm chị đã thanh lọc cơ thể (detox) bằng nước chanh như một bài viết trên mạng.

Theo tác giả bài viết, sau khi thanh lọc cơ thể chẳng những giảm cân nhanh chóng mà còn được làm sạch từ bên trong, những chất cặn bã tích tụ bao nhiêu năm sẽ được tống xuất ra ngoài.

Chính vì muốn được giảm cân, làm sạch và hơn nữa muốn kiểm tra khả năng kiên trì, quyết tâm của mình nên chị H. đã thanh lọc cơ thể 12 ngày bằng nước chanh, chỉ uống nước chanh mật ong hoặc nước lọc, ngoài ra không ăn bất kỳ thực phẩm nào khác.

Theo chị H., việc thực hiện phương pháp này trong suốt 12 ngày không hề dễ dàng, đặc biệt là những ngày đầu chị rất mệt.

Thế nhưng từ ngày thứ năm trở đi chị H. quen dần, dù còn mệt nhưng không đến nỗi vật vã vì thèm ăn như trước. Càng về những ngày cuối cơ thể càng nhẹ nhõm, không mệt, không thèm ăn, có thể bơi, leo bộ cầu thang không mệt. Chỉ số cân nặng giảm nhanh chóng.

Hoàn thành liệu trình 12 ngày, chị H. giảm 7kg!

Tuy nhiên, chỉ có điều chị H. không thấy có hiện tượng tống xuất chất cặn bã tích tụ sau nhiều năm như tác giả trên mạng từng viết.

Một thời gian sau, chị H. bị tiểu rắt, tiểu buốt, khi đi khám thì phát hiện có hồng cầu trong nước tiểu. Theo các bác sĩ điều trị, trong suốt quá trình thanh lọc, chị H. đã uống quá nhiều nước chanh khiến thận phải lọc nhiều gây hiện tượng này. Từ đó chị H. sợ không dám thanh lọc lần nào nữa.

Cách đây không lâu, nhà thơ Trần Đăng Khoa cũng lên mạng chia sẻ về phương pháp thanh lọc cơ thể bằng nước mía, nước ớt xay của mình.

Theo đó, trong 12 ngày nhà thơ giảm được 12 kg, số đo vòng bụng giảm 34cm. Ngoài ra, những căn bệnh mãn tính như đái tháo đường, tiền liệt tuyến của ông đều giảm, riêng chỉ số thị lực trở lại 10/10 thay vì 7/10 như trước đây...

Tất nhiên kết quả của ông gây không ít tranh cãi trong cộng đồng mạng. Nhiều người cho rằng ông gặp may không bị đột quỵ sau nhiều ngày uống nước mà không ăn, cũng có người nghi ngờ kết quả thăm khám trước và sau của ông, đồng thời cho rằng cần khám tại một cơ sở để cho kết quả chính xác.

Mới đây nhất, một nữ doanh nhân chia sẻ chị đang áp dụng quá trình detox bằng cà phê. Theo thổ lộ của nữ doanh nhân này, trong quá trình thanh lọc sáu ngày chị đã ngủ ngon, mắt tốt hơn, hơi thở thơm tho.

Khóa học này có giá lên tới hàng ngàn USD/người và phù hợp với nhiều đối tượng, kể cả người bệnh ung thư, cao huyết áp, béo phì, đái tháo đường, yếu tim...

Có nên tự thanh lọc?

Bác sĩ Phạm Hữu Hiền, phó trưởng khoa hồi sức tích cực Bệnh viện Đa khoa Hà Đông, Hà Nội, cho biết nhiều người uống nhiều nước hay những chất lỏng ít dinh dưỡng, ăn ít tinh bột và thức ăn như bình thường để giảm cân, thực chất là hình thức lấp đầy dạ dày bằng những chất lỏng, tạo cảm giác no, giảm ham muốn ăn.

Vì không được bổ sung chất dinh dưỡng, cơ thể sẽ phải tự “ăn thịt" của chính mình, chuyển hóa những phần mỡ, cơ có trong cơ thể thành năng lượng để duy trì sự sống, bắt đầu từ những phần mỡ dư thừa sau đó là đến những phần mỡ, cơ khác trong cơ thể, dần dần người ăn kiêng sẽ gầy là điều dễ hiểu.

Việc thanh lọc cơ thể bằng nước lọc hay nước chanh, nước mía, cà phê... thay vì ăn cơm, thức ăn thông thường sẽ có hiệu quả giảm cân.

Thế nhưng điều này dẫn đến nhiều hệ lụy cho sức khỏe, đầu tiên là thận và các cơ quan tiêu hóa. Người thanh lọc cơ thể chỉ uống nước, đặc biệt là những thứ nước chanh, nước ớt, cà phê trong một thời gian sẽ bị rối loạn tiêu hóa, dư axít dạ dày, hại thận vì phải lọc nhiều gây sót tiểu, bí tiểu...

Một trong những kết quả thường được người thanh lọc cơ thể ca ngợi là quá trình thanh lọc sẽ tống xuất ra những chất cặn bã, dư thừa trong nội tạng.

Theo PGS.TS Lê Bạch Mai, khi chỉ uống nước mà không ăn, không có năng lượng nên người áp dụng quy trình thanh lọc sẽ xuống cân là đúng.

Nhưng bà Mai cho rằng chưa đủ bằng chứng khẳng định hiện tượng ngủ tốt, mắt tốt hơn, khỏe mạnh hơn... là kết quả của quá trình thanh lọc cơ thể.

“Thanh lọc tốt nhất là thanh lọc hằng ngày, uống đủ nước để thanh thải các chất cặn bã, chất nào hòa tan trong nước thì đào thải qua đường nước tiểu, một phần có thể đào thải qua mồ hôi, các chất không hòa tan thì đào thải qua phân, không thể nào để “rác” đầy cơ thể rồi thanh lọc.

Thanh lọc bằng nhịn ăn và chỉ uống nước hoặc các chất lỏng khác dài ngày là không hợp lý và sẽ ảnh hưởng sức khỏe. Tôi đã có mấy chục năm trong nghề nhưng chưa thấy giáo trình nào đề cập thanh lọc cơ thể kiểu này.

Nếu muốn chứng minh hiệu quả, các nhà sáng lập trường phái thanh lọc cần phải có nghiên cứu chứng minh bằng các chỉ số trước và sau thanh lọc, có kiểm tra xét nghiệm xem các chất tống xuất ra ngoài là chất gì...” - bà Mai nói.

TS Nguyễn Hữu Dũng, trưởng khoa thận nhân tạo Bệnh viện Bạch Mai, cho rằng phương pháp tự thanh lọc là một liệu pháp điều trị nhưng không được phổ biến.

Theo TS Dũng, nếu không hiểu biết rõ ràng mà tự áp dụng thanh lọc cơ thể bằng cách tự học, tự áp dụng thì rất nguy hiểm.

“Nhịn ăn dài ngày đến khi cơ thể qua giai đoạn thèm ăn, dẫn đến chán ăn và không ăn trở lại được thì rất nguy hại”- ông Dũng khuyến cáo.