Giữa thị trường lao động cạnh tranh, nhiều người trẻ nhận ra sự thẳng thắn, thật thà là phẩm chất từng được đề cao lại dễ khiến họ đánh mất cơ hội việc làm.

Thẳng thắn, nói thật rồi bị loại

Trang Thanh (26 tuổi, TP.HCM) từng rời bỏ công việc tại một công ty quảng cáo chỉ sau 5 tháng. Cô mô tả môi trường làm việc ở đó thiếu tôn trọng, quản lý cảm tính và áp lực kéo dài khiến cô kiệt sức. Trong các buổi phỏng vấn tiếp theo, khi được hỏi lý do nghỉ việc sớm, Thanh lựa chọn trả lời đúng sự thật.

Thế nhưng điều cô nhận lại chỉ là cái gật đầu xã giao, ánh mắt dè dặt và email từ chối ngắn gọn.

"Có người hỏi rất kỹ, nhưng thái độ thay đổi hẳn khi tôi nhắc đến văn hóa công ty cũ", Thanh kể. "Tôi có cảm giác mình bị nhìn như người hay than phiền, dù chỉ đang nói về trải nghiệm thật của bản thân".

Không chỉ người nghỉ việc sớm mới gặp khó vì sự thẳng thắn. 

Quang Minh (29 tuổi, Tây Ninh), làm trong lĩnh vực công nghệ, từng vượt qua hai vòng phỏng vấn và được đánh giá cao về chuyên môn nhưng cuối cùng vẫn bị loại. Thông qua một người quen trong công ty, anh mới biết nguyên nhân không nằm ở năng lực.

"Người phỏng vấn cho rằng tôi quá thẳng thắn khi chỉ ra các điểm chưa hiệu quả trong quy trình họ đưa ra", Minh chia sẻ. "Có lẽ họ lo tôi sẽ khiến mọi thứ bị soi lại nếu được nhận. Vị trí đó đến nay vẫn chưa tuyển được ai".

Với Lan Phương (27 tuổi, nhân sự ngành bán lẻ), trải nghiệm phỏng vấn lại mang màu sắc khác. Cô liên tục nhận nhiều câu hỏi không liên quan đến chuyên môn, từ việc có ý định quay lại ngành cũ hay không, cho đến nhận xét mang tính phán xét lựa chọn nghề nghiệp.

"Khi tôi trả lời thẳng rằng mình đã tìm được con đường phù hợp hơn và không có ý định quay lại ngành cũ, người phỏng vấn tỏ ra khó chịu", Phương kể. "Tôi có cảm giác mình bị đánh giá vì không đi theo đúng kỳ vọng của họ".

Sau buổi phỏng vấn, cô không được gọi vào vòng tiếp theo. Khi liên hệ lại bộ phận nhân sự, Phương nhận được câu trả lời chung chung.

Trường hợp khác, Tuấn Khang (31 tuổi, quản lý dự án) lại trượt phỏng vấn vì lý do trớ trêu, anh bị đánh giá là… quá giỏi. Sau ba vòng phỏng vấn suôn sẻ, Khang đưa ra giải pháp xử lý tình huống thực tế được đánh giá cao. Tuy nhiên, kết quả cuối cùng vẫn là từ chối.

"Lý do không chính thức tôi nghe được là người phỏng vấn cảm thấy bị thách thức", Khang nói. "Có vẻ họ sợ tôi sẽ làm lộ ra điểm yếu trong cách vận hành hiện tại, nên chọn phương án an toàn".

Tuyển dụng ưu ái người thẳng thắn, làm việc giỏi hay người nói khéo?

Không phải mọi trường hợp trượt phỏng vấn đều xuất phát từ việc thật thà quá mức. Trong nhiều tình huống, vấn đề nằm ở cách nói và cách thể hiện sự thật.

Anh Nguyễn Xuân Hoàng, quản lý nhân sự tại Hà Nội, người từng tham gia nhiều hội đồng tuyển dụng, kể lại một buổi phỏng vấn mà ứng viên dành gần mười phút để liệt kê hàng loạt điều tiêu cực ở công ty cũ, từ sếp, đồng nghiệp đến quy trình làm việc.

"Khi ứng viên nói, cả căn phòng gần như im lặng", anh Hoàng nhớ lại. "Không phải vì chúng tôi đồng cảm, mà vì đang tự hỏi: liệu ngày nào đó, người này có nói về công ty mình theo cách tương tự không?".

Theo anh, nói xấu công ty cũ không khiến ứng viên trông trung thực hơn, mà dễ bị đánh giá là thiếu chín chắn và không biết cách xử lý vấn đề. Phỏng vấn không phải nơi trút bức xúc, mà là dịp để thể hiện bản lĩnh trưởng thành, khả năng rút ra bài học và giá trị bản thân có thể mang lại.

"Nhà tuyển dụng không tìm người chưa từng gặp khó khăn", anh Hoàng nhấn mạnh. "Họ tìm người biết biến khó khăn thành kinh nghiệm, chứ không phải mang theo như vết thương lòng".

Ở góc độ quản trị, chị Võ Hạnh Mỹ, giám đốc một công ty điện tử tại TP.HCM, cho rằng mỗi quyết định tuyển dụng đều là khoản đầu tư dài hạn. "Một nhân sự không phù hợp về tư duy và cách ứng xử có thể gây xáo trộn cho cả bộ phận, thậm chí kéo theo chi phí sửa sai rất lớn".

Chính vì vậy, nhiều doanh nghiệp vô thức né tránh câu chuyện quá thẳng thắn, bởi chúng buộc tổ chức phải đối diện với khả năng mình cũng tồn tại những vấn đề tương tự. "Sự thật đôi khi không nguy hiểm", chị Mỹ nhận định, "nhưng cảm giác bất an mà nó tạo ra thì có".

Khi đó, phòng phỏng vấn công việc dễ trở thành nơi ưu tiên cho những câu trả lời trơn tru, an toàn, ít va chạm dù ai cũng hiểu rằng sự hoàn hảo trên giấy tờ không đảm bảo hiệu quả thực tế sau này.

'Sếp làm khó em thì em nghỉ việc', thẳng thắn hay mất lịch sự?

Từ những lá đơn xin nghỉ việc với lý do thẳng thắn, lan truyền trên mạng xã hội, được rất nhiều lượt chia sẻ, câu hỏi đặt ra là: sự thẳng thắn ấy là dũng khí hay thiếu lịch sự?