Bà nội và các cháu Tết 2020 - Ảnh: AN NGUYÊN
"Hồi xưa Tết sao, má?". "Hồi đó Tết ba má ở trong rừng, bà ngoại ngoài Thành gói bánh tét, mần dưa cải gửi vô. Đêm 30 cúng giao thừa xong, ba má với mấy cô, mấy chú trải tấm ni lông ngồi ăn bánh, uống trà".
"Sao phải ở trong rừng mà không ở nhà, hả má?". "Thì hồi đó còn chiến tranh, ba má đi tham gia cách mạng. Cũng có năm má về ngoài Thành, phụ bà nội nấu nếp, làm gà gửi vô. Ba với mấy chú, mấy bác trong đó đi bắt cá gửi về ngoài này cho má với mấy bà, mấy dì ăn Tết".
"Tết gì ngộ vậy má?". "Chiến tranh mà con, hồi xưa Tết đâu có đủ đầy, rộn rã như bây giờ...".
Là Tết xưa của... ba má tôi. Là những Tết tôi chưa ra đời!
Mình lo Tết ông bà trước rồi mới đến lo Tết của mình
Thập niên những năm 80, tôi chừng mười tuổi. Năm nào cũng vậy, từ hai mươi tháng Chạp là má tôi soạn nhang, đèn, hoa, quả và mấy món nhu yếu phẩm: nước tương, nước mắm, sữa, đường, bột ngọt, chuẩn bị chuyến về quê giãy cỏ mồ mả ông bà.
"Về quê biếu mấy món này bà con trên đó quí lắm!", tôi nghe ba nói với má vậy. Tôi bắt đầu nôn nao từ ngày hai mươi Chạp trở đi, trông tới ngày chủ nhật để được theo ba má về quê.
Ba tôi chiếc xe đạp, má tôi chiếc xe đạp. Ba chở tôi, còn anh Tư ngồi xe má. Quê nội, ngoại tôi cách nhau con sông Thị Tính ( Bến Cát ). Bên này Tân Định bên kia An Điền.
Quê chỉ còn những người họ hàng xa. Những phần mộ ông bà nội, ngoại thì rải rác, cái còn hiện hữu cái chỉ còn trong...tưởng tượng! Vài phần mộ chỉ tượng trưng bằng một tấm bia khắc tên người mất.
"Chỗ này hồi trước giải phóng là rừng cây, trong làng ai mất đều được chôn ở đây. Chỗ này là bia mộ của chú Út, chú Sáu. Tấm bia tượng trưng cho có chỗ thắp nhang vậy thôi chứ xác thì lạc mất không tìm được", ba tôi nói trong lúc giãy cỏ.
Chú Sáu, chú Út tôi đều là liệt sĩ. Nhớ hoài một dịp đầu năm, ba đưa anh em tôi đến địa đạo Củ Chi thắp hương các anh hùng liệt sĩ, nhìn lên bức tượng đài cao sững chi chít đầy những tên, ba tôi nói: "Có tên chú Sáu và chú Út nhà mình trên đó!".
"Sao tấm bia mộ này khắc tên đến 6 người vậy, ba?", tôi hỏi lúc cặm nhang vào lư hương. "Trận càn Cedar Falls năm sáu bảy đã san bằng hết những phần mộ chỗ này. Nên ba...", ba tôi bỏ lửng câu trả lời ở đó. Ông nhẹ nhàng lau lớp bụi dày đóng trên những vết khắc trên tấm bia mộ: "Con thắp nhang cho cô, chú đi"!
Cả nhà thắp hương mộ ông nội - Ảnh: AN NGUYÊN
Con người sinh ra ai cũng có nguồn cội. Tết là dịp để mình tưởng nhớ về công lao của tổ tiên, ông bà. Mình lo Tết ông bà trước rồi mới đến lo Tết của mình. Lời ba dạy dạo đó như cơn gió thoảng vào tai tôi, rồi bay ra những cánh rừng.
Tôi, lúc đó chỉ nghĩ hồn nhiên rằng, ông bà sinh ra ba má, rồi ba má sinh ra mình. Vậy thôi, nghĩ chi cho xa xôi. Tôi lăng xăng theo ba nhổ cỏ, dọn rác quanh những phần mộ. Má tôi đốt hết một bó nhang, đưa tôi và anh Tư tôi mỗi người một nắm. Má biểu tôi và anh đi cắm hết những phần mộ xung quanh.
Lo xong "Tết" cho ông bà, ba má dắt anh em tôi đi thăm những người xóm giềng gần đó. Tới nhà ông Bảy ba biểu tôi lấy mấy lon sữa ông thọ, bịt đường cát trắng với mấy hộp dầu cù là. Ông Bảy rưng rưng nhận mấy lon sữa bò ba má tôi biếu đặt trịnh trọng lên bàn giữa, hộp dầu cù là ông bỏ vô túi áo.
Ông Bảy xoa đầu tôi, rồi ông chỉ tay ra cội mai mới bung vài nụ lưa thưa trước nhà, biểu ba má tôi: "Vợ chồng bây coi nhánh nào nhiều nụ thì cắt nhe. Ông Bảy không có gì biếu tụi con, ông biếu nhành mai về chưng Tết cho suốt năm được may mắn!".
Tôi vui quá xá, nhảy cà tưng quanh cây mai, miệng liến thoắng nhánh này nhiều nụ nè ba, nhánh này nữa nè ba...
Chuyến về đúng thiệt vui như Tết. Tôi xí phần ôm mấy nhành mai, ngồi sau lưng ba. Ba má tôi "chở Tết" về quê, rồi lại " mang Xuân" ngược về phố! Tôi vừa ngó chừng những chùm nụ, sợ gió bung rớt, vừa ngó chừng người đi đường, coi có ai nhìn nhành mai thì... nhe răng cười!
Anh Tư tôi ôm mấy xấp bánh tránh cô Tám biếu ngồi sau lưng má. Món bánh tráng An Điền quê nội tôi vẫn nổi tiếng dẻo, ngon từ những Tết xưa đến Tết này!
Bảy năm thì đã gọi là xưa chưa?
Cho đến lần Tết cách 7 năm trước. Tôi cảm nhận sự hụt hẫng khi đang "chuẩn bị Tết" cho... ba mình! Khi nhận ra sự hiện hữu của những người thân yêu ruột thịt bên mình mới là điều quý giá nhất trong cuộc đời này.
Tôi hiểu sâu sắc hơn những điều mà ngày còn sống ba đã dạy: Con người ai cũng có nguồn cội, có tổ tiên, ông bà. Sống phải biết có trước, có sau. Tôi càng thấm thía khi nhớ lời ba mỗi bữa cơm chiều 30 Tết: "Tết, ba chỉ cần tụi con về đủ mặt, thấy đứa nào cũng mạnh khỏe là ba vui".
Niềm vui Tết của ba tôi chỉ đơn giản vậy mà cho đến tận khi ba không còn tôi mới nhận ra câu nói ngắn chỉ vài ký tự mà chứa đựng hàm ý sâu sắc biết chừng nào!
Như một qui trình, anh em tôi bắt đầu "kế thừa" những điều ba đã dạy. Vài năm giờ đã thành quen. Cứ từ hai mươi Chạp trở đi, đến ngày chủ nhật là anh, em tôi lại đưa các cháu về quê sửa soạn "nhà cửa" cho ông bà.
Nhìn các cháu xăng xái "chuẩn bị Tết" cho ông nội, tôi lại "nhìn thấy" Tết xưa của mình! Bảy năm thì đã gọi là xưa chưa? Chỉ biết đã bảy Tết rồi, nhà tôi thiếu đi một hơi ấm tình thâm...
Tết này nữa má tôi đã trôi qua tròn 80 mùa Tết. "Hồi xưa Tết sao, má?". "Hồi xưa chiến tranh, Tết ba má ở trong rừng...". Má tôi cứ lặp đi lặp lại hoài những cái Tết xưa giữa thời bom đạn, dẫu đã nhiều những Tết thời bình đất nước đã ấm no hơn.
Niềm vui của những Tết sau này của tôi chỉ đơn giản là ngồi nhắc nhớ chuyện Tết xưa với má. Là nhìn má khoe bộ đồ đang mặc khi xóm giềng tới thăm, nói con dâu tui may. Là nhìn má khoe đôi dép đang mang, nói thằng Út tui sắm.
Ba không còn hiện hữu, tôi thấy mình "tỉnh thức", biết trân quí hơn những khoảnh khắc Tết còn má. Bởi có biết má còn được mấy cái Tết nữa với cháu con?
Tết xưa, ba má tôi đã vất vả vì đàn con 5 đứa tuổi ăn, tuổi học. Nhiều Tết nay rồi, má tôi đã không còn bận rộn những lo toan. Những đứa con của má đã biết lo toan những ngày Tết.
Tết xưa: qua rồi - Tết này: đang đến. Tôi delete hết những không vui, tạm delay những bộn bề cuộc sống. Tôi về ngồi nói chuyện Tết xưa - Tết nay với má. Rồi chừng mươi năm nữa, Tết nay rồi cũng sẽ trở thành Tết xưa...
Diễn đàn Tết xưa - Tết nay do báo Tuổi Trẻ tổ chức, với sự đồng hành của hệ thống bán lẻ FPT Shop và Hãng hàng không Vietjet Air.
Diễn đàn gồm các bài viết, bài dự thi của cuộc thi Tết xưa - Tết nay về những ký ức Tết xưa, khát vọng ngày xuân hay những khoảnh khắc sum họp, cảnh đẹp trên đường về quê đón Tết của bạn đọc.
Diễn đàn mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp, bài dự thi trên cả nước. Thời gian nhận bài từ ngày 15-1-2021 đến hết ngày 20-2-2021.
Cách thức tham gia:
Bài viết dự thi gửi đến theo 2 cách:
Gửi qua địa chỉ email: tet@tuoitre.com.vn
Gửi qua đường bưu điện theo địa chỉ: Báo Tuổi Trẻ - 60A Hoàng Văn Thụ, P.9, Q.Phú Nhuận, TP.HCM. Ngoài bì thư ghi rõ tham gia cuộc thi viết Tết xưa - Tết nay.
Bạn đọc vui lòng cung cấp địa chỉ, số tài khoản, số CMND để chúng tôi chuyển nhuận bút.
Các bài lọt vào vòng sơ kết sẽ được thông báo sau.
Cơ cấu giải thưởng:
• 1 giải nhất: 10 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Samsung A31 của FPT Shop; 02 vé khứ hồi G1 của Vietjet Air.
• 2 giải nhì: mỗi giải gồm 5 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Xiaomi Note 9 hoặc Oppo A53 của FPT Shop; 01 vé khứ hồi G1 của Vietjet Air.
• 3 giải ba: mỗi giải gồm 5 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Realme C12 hoặc VSmart Joy 4 hoặc Vivo Y20 của FPT Shop; mô hình máy bay Vietjet size lớn.
• 10 giải khuyến khích: mỗi giải gồm 2 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là sạc dự phòng UMETRAVEL 10.000 mAh của FPT Shop; mô hình máy bay Vietjet size nhỏ.
• 20 phần quà tặng dành cho bạn đọc trên mạng xã hội là: balô FPT Shop + voucher giảm 10% khi mua laptop tại hệ thống cửa hàng FPT Shop; gấu bông + túi du lịch Vietjet.
Lễ trao giải dự kiến diễn ra trước 28-2-2021.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận