Mỗi năm má thức đến giao thừa để cúng tiễn năm cũ, đón năm mới - Ảnh: QUÂN NAM

Má tôi năm nào cũng thức đến qua giao thừa mới ngủ. Tôi hỏi má để làm gì? Má nói để cúng tiễn năm cũ, đón năm mới, đây là phong tục do ông ngoại của tôi vốn là một nhà nho dạy học thời xưa hay nói "tống cựu nghênh tân".

Mâm cúng giao thừa bao giờ cũng có hai con gà trống luộc và một bình bông tươi. Một con gà cúng tiễn ông thần cũ về trời và một con gà cúng đón ông thần mới. Má tôi luôn giữ tục lệ này cho đến khi má mất năm 86 tuổi.

Thường con nào cũng tốt

Má tôi hay nói mỗi năm có một ông thần xuống hạ giới để thay trời trông coi việc nhân gian ghi chép công tội của từng người rồi báo cáo với Ngọc Hoàng. Ai có công thì thưởng, ai có tội thì bị phạt.

Má còn nói mỗi năm má thức đến giao thừa, vừa để cúng theo lệ, vừa để lắng nghe coi con vật nào ra đời.

Tôi thắc mắc, má nói: "Ngay lúc nửa đêm có con vật nào kêu đầu tiên mà mình nghe được, con đó chính là con vật ra đời của năm ấy. Tùy theo con vật nào thì người ta có thể đoán năm đó tốt hay xấu".

Có năm tôi dặn má nhớ kêu tôi dậy nghe con vật nào ra đời. Má ừ. Nhưng tới giao thừa thấy tôi ngủ say, má không kêu. Sáng ra, tôi hỏi má: "Đêm qua con gì ra đời vậy má?". Má cười tươi nói con heo nó kêu lúc nửa đêm. Má giải thích là năm nay là năm dễ làm ăn, ai cũng no đủ "ăn no lại nằm" như con heo vậy.

Rồi có năm có con chó, con thằn lằn, con dế, con cóc... kêu, má tôi đều dự đoán thời vận của năm đó. Thường con nào cũng tốt, cũng đem điều may mắn đến cho mọi người. Tôi thầm nghĩ chỉ cần tìm cái tích cực của con vật ấy ra mà bình luận, thì không con nào xấu cả.

Như nghe tiếng sủa của con chó thì năm đó là năm vui vẻ, cuộc sống an toàn vì có chó giữ nhà, gia cang hạnh phúc vì chó là đặc trưng của lòng trung thành.

Con thằn lằn kêu thì biểu hiện sự bền vững, chắc chắn như cách con thằn lằn bò trên tường cao mà không bị rơi. Con cóc kêu là điềm báo con cháu được lên chức vì "con cóc là cậu ông trời". Con chuột kêu thì năm đó thóc lúa đầy bồ.

Buổi sáng đầu năm má tôi thắp nhang và đứng vái rất lâu trước bàn thờ gia tiên - Ảnh: QUÂN NAM

"Đêm qua con gì ra đời vậy má?"

Có một đêm giao thừa, thúc dậy tôi thấy má tôi buồn. Buổi sáng đầu năm má tôi thắp nhang và đứng vái rất lâu trước bàn thờ gia tiên. Tôi lại hỏi: "Đêm qua con gì ra đời vậy má?". Má chỉ lắc đầu không nói. Cả ngày mùng một và các tháng giêng, tháng bảy, tháng mười âm lịch năm đó má tôi đều ăn chay, đi chùa.

Má tôi thường dẫn tôi đi chùa Ông Tám Mù, ở ấp trên vào sáng mùng một Tết. Hôm ấy được ăn chay, tôi cảm thấy rất ngon, ngon đến nỗi mà cái dĩa nước tương tôi cũng trút hết vào chén cơm của tôi mà ăn ngon lành.

Rồi một năm cũng trôi qua, lại đến giao thừa. Má tôi vui lắm. Má nấu thật nhiều món cho buổi chiều ba mươi rước ông bà. Má nói chưa năm nào mà má có một cái Tết vui như vậy, vì cả nhà mình đều tai qua nạn khỏi. Ai cũng không hiểu má muốn nói gì, có ai bệnh hoạn hay xui xẻo gì đâu mà lại tai qua nạn khỏi?

Tôi lại hỏi má câu hỏi cũ: "Năm ngoái má chưa cho con biết con gì ra đời, hết năm rồi, má nói đi!". Má cười: "Phàm ở đời, đức trọng quỷ thần kinh. Tốt hay xấu do chính mình định đoạt. Sống tốt thì gặp điều tốt".

Tôi nghĩ năm trước má đã nghe có một con vật ra đời, chắc là con đó ghê gớm lắm, xui xẻo lắm nên má mới lo lắng suốt cả năm như thế.

Má giữ bí mật cho riêng mình, lo lắng cũng giữ trong lòng mình, không chia sẻ sự lo lắng này cho ai, một mình âm thầm van vái ơn trên, giúp đỡ mọi người nhiều hơn, để đến cuối năm thì thở phào nhẹ nhõm. Một năm bình yên đã qua của má tôi.

Năm nay Tết về, nhiều cái Tết đã vắng má, gia đình tôi vẫn luôn giữ lại phong tục cúng giao thừa theo lệ của má, nhưng chỉ là bông hoa trà nước mà không có gà luộc.

Riêng sự chờ đợi lắng nghe con vật nào ra đời không còn nữa, tôi luôn nhớ lời của má "đức trọng quỷ thần kinh", nên trong lòng lúc nào cũng cảm thấy thanh thản, dù rằng cuộc đời dẫu có gặp nhiều khó khăn, bất trắc gì gì đi nữa thì mình luôn giữ tính thiện lương trong suy nghĩ và hành động của mình, chắc chắn mình sẽ gặp điều tốt, tôi tin điều đó như má của tôi đã tin như vậy.

Diễn đàn Tết xưa - Tết nay do báo Tuổi Trẻ tổ chức, với sự đồng hành của hệ thống bán lẻ FPT Shop và Hãng hàng không Vietjet Air.

Diễn đàn gồm các bài viết, bài dự thi của cuộc thi Tết xưa - Tết nay về những ký ức Tết xưa, khát vọng ngày xuân hay những khoảnh khắc sum họp, cảnh đẹp trên đường về quê đón Tết của bạn đọc.

Diễn đàn mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp, bài dự thi trên cả nước. Thời gian nhận bài từ ngày 15-1-2021 đến hết ngày 20-2-2021.

Cách thức tham gia:

Bài viết dự thi gửi đến theo 2 cách:

Gửi qua địa chỉ email: tet@tuoitre.com.vn

Gửi qua đường bưu điện theo địa chỉ: Báo Tuổi Trẻ - 60A Hoàng Văn Thụ, P.9, Q.Phú Nhuận, TP.HCM. Ngoài bì thư ghi rõ tham gia cuộc thi viết Tết xưa - Tết nay.

Bạn đọc vui lòng cung cấp địa chỉ, số tài khoản, số CMND để chúng tôi chuyển nhuận bút.

Các bài lọt vào vòng sơ kết sẽ được thông báo sau.

Cơ cấu giải thưởng:

• 1 giải nhất: 10 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Samsung A31 của FPT Shop; 02 vé khứ hồi G1 của Vietjet Air.

• 2 giải nhì: mỗi giải gồm 5 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Xiaomi Note 9 hoặc Oppo A53 của FPT Shop; 01 vé khứ hồi G1 của Vietjet Air.

• 3 giải ba: mỗi giải gồm 5 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Realme C12 hoặc VSmart Joy 4 hoặc Vivo Y20 của FPT Shop; mô hình máy bay Vietjet size lớn.

• 10 giải khuyến khích: mỗi giải gồm 2 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là sạc dự phòng UMETRAVEL 10.000 mAh của FPT Shop; mô hình máy bay Vietjet size nhỏ.

• 20 phần quà tặng dành cho bạn đọc trên mạng xã hội là: balô FPT Shop + voucher giảm 10% khi mua laptop tại hệ thống cửa hàng FPT Shop; gấu bông + túi du lịch Vietjet.

Lễ trao giải dự kiến diễn ra trước 28-2-2021.

Tết xưa - Tết nay: Nhớ cái bong bóng lợn

TTO - Ngày Tết, lũ trẻ xúm quanh con quay tự đẽo bằng gỗ bạch đàn, xà cừ, vài quả pháo tép màu hồng, đứa nào sang thì mẹ mua cho con tò he xanh đỏ. Trong các món đồ chơi ngày Tết có một thứ đặc biệt không thể quên: trái bóng làm bằng bong bóng lợn.