Thanh tra Chính phủ vừa có văn bản gửi các nơi về việc triển khai công tác phòng chống tham nhũng trong dịp Tết Đinh Dậu 2017.

Nếu được thực thi, lệnh cấm ấy quả là quá tốt. Chí ít trong vài ngày tết, nước ta “sạch” - không tham nhũng, phố phường bớt kẹt xe do cái khoản ngược xuôi biếu xén, anh em trong hệ thống chính quyền có thêm chút thảnh thơi cho riêng mình và những người thân.

Sẽ không thiếu người dèm pha ý nghĩa thực tế của lệnh cấm này. Lợi ích đã nhằng nhịt, vây cánh đã khắp nơi, thói quen chia chác lợi ích đã lồ lộ từ mấy chục năm nay, nếu cứ nhận quà là tết thì ngày nào mà chẳng là tết đối với người có quyền.

Chê bai thì dễ, dấn thân vào cải cách mới khó, chống lại thói quen xấu của cả xã hội càng khó hơn. Vậy nên, dù có bị chê bai cũng nên phải bắt đầu. Trước hết, một năm sạch bắt đầu từ một cái tết không tham nhũng dưới hình thức quà cáp, biếu xén.

Lâu nay chúng ta vẫn thường nghe tham nhũng là quốc nạn, nội xâm, căn bệnh khó chữa, thậm chí hết cách chữa ở nước ta. Chưa hẳn đúng! Tham nhũng, cũng tựa như quà tết, chỉ là mụn nhọt bề ngoài của một thân thể yếu đuối thiếu sức đề kháng.

Bệnh ở bên trong. Đó là quyền lực bảo là của dân, song đã có phần vuột ra khỏi tay người dân, rơi vào những nhóm quyền lực. Quyền lực đó chưa bị kiểm soát, chưa bị khống chế mới sinh ra tham nhũng.

Vậy nên, mụn nhọt cũng cần phải chữa, song đó là việc trước mắt. Lâu dài hơn, phải từng bước kháng cự sự lạm dụng quyền lực từ bên trong, ở bên trong.

Ngày tết rồi sẽ qua, nếu nguồn lực và cơ hội thăng tiến ở đất nước này vẫn được định đoạt bởi những quan hệ thân quen, chứng nào tật ấy, sự cầu cạnh, đổi chác, mua bán, dù trắng trợn hay tinh vi, vẫn cứ diễn ra.

Nếu quan chức không biết sợ, không phải chịu trách nhiệm đáng kể gì khi họ nhận hối lộ, thì không phải từng quan chức mà cả bộ máy công quyền sẽ chìm dần trong tham nhũng.

Khi ấy đất nước rơi vào tay những người có tiền và có thế lực, nhóm chóp bu giàu sang ấy phè phỡn trên sự lam lũ đói khổ của nhân dân.

Vậy nên, cấm cấp trên nhận quà ngày tết hiển nhiên là một sự bắt đầu tốt, nếu sau đó Đảng và Chính phủ siết dần quyền lực của người có quyền bằng những quy định thật đơn giản nhưng khả thi, ví dụ buộc họ và thân nhân phải kê khai và công bố tài sản cho công chúng biết.

Công việc của từng cá nhân lãnh đạo phải được đo lường bằng tiêu chí cụ thể, họ phải chịu trách nhiệm cá nhân về những việc mình làm.

Ai cũng hiểu niềm tin của người dân vào chính quyền không phải nồi cơm Thạch Sanh vơi rồi tự khắc đầy. Nếu xem việc cấm nhận quà tết tựa như một phong trào, rộ lên vài ngày rồi đâu hoàn đó, chúng ta lại thêm một lần đùa bỡn với niềm tin của nhân dân.