Tên lửa Falcon 9 của SpaceX trong một lần phóng hồi tháng 4 - Ảnh: AP

Khi tỉ phú công nghệ Elon Musk và nhóm chuyên gia SpaceX suy nghĩ nát óc làm sao để tên lửa Falcon 9 trở nên mạnh hơn, họ đi đến một ý tưởng sáng tạo: giữ nhiên liệu đẩy ở nhiệt độ siêu lạnh để thu nhỏ kích thước của nó, cho phép họ dồn thêm vào bình chứa.

Nhưng nhược điểm của công nghệ trên là rủi ro cao. Để giữ ở nhiệt độ đó, nhiên liệu cần phải được nạp ngay trước khi tên lửa cất cánh - với các phi hành gia đang ngồi bên trong. 

Một tai nạn hay một đốm lửa nhỏ trong bước tiếp liệu trên (gọi là "load and go") có thể kích hoạt một vụ nổ.

Do vậy, đề xuất của SpaceX khiến Quốc hội Mỹ và các cố vấn an toàn của NASA hết sức cảnh giác trong bối cảnh công ty này có kế hoạch đưa phi hành gia lên quỹ đạo trong năm nay.

Quan ngại của NASA về an toàn con người đạt mức cực điểm hồi tháng 9-2016, khi đó một tên lửa Falcon 9 đã phát nổ khi đang được tiếp liệu trước khi chạy thử động cơ. Không ai bị thương nhưng một vệ tinh đắt tiền bị phá hỏng.

Giới quan sát tại Mỹ nhận xét bầu không khí có chút căng thẳng giữa một NASA bảo thủ, thận trọng và một Công ty SpaceX nổi loạn, "dám nghĩ dám làm" do tỉ phú Musk điều hành.

Elon Musk, người đàn ông từng đi bán súng phóng lửa trên Internet, nổi tiếng là liều lĩnh và chịu chơi. Chính ông là người khơi dậy sự quan tâm dành cho không gian với những phát minh phi thường như tên lửa tái sử dụng, hoặc trò chơi ngông như phóng chiếc ôtô Tesla lên sao Hỏa.

Tỉ phú Elon Musk nổi tiếng chơi ngông và liều lĩnh - Ảnh: AFP

Nhưng máu phiêu lưu của Musk lại xung đột với hệ thống quan liêu của NASA, vốn lâu nay bị chỉ trích "bảo thủ quá mức" sau hai vụ tai nạn tàu con thoi khiến 14 phi hành gia thiệt mạng, theo báo Washington Post.

Những người ủng hộ SpaceX tranh luận rằng cách nghĩ truyền thống và cũ kỹ có thể là kẻ thù của phát minh, phá hoại các nỗ lực tiên phong khám phá vũ trụ.

"NASA lẽ ra là một tổ chức phải chơi liều, nhưng mỗi lần chúng tôi nhắc tới rủi ro con người là họ lại nói "nhưng mà anh phải nhớ tới mấy vụ tai nạn hồi xưa"... Họ đã trở thành nạn nhân của quá khứ và không dám thử cái gì mới" - ông Greg Autry, giáo sư Đại học Southern California từng làm việc cho NASA, kể lại.

Trong một bài diễn văn gần đây, ông Robert Lightfoot - cựu lãnh đạo NASA - cũng than vãn về cách cơ quan này vận hành.

"Thành thật mà nói, nếu chúng ta định phóng phi thuyền Apollo trong môi trường lo sợ và e ngại như bây giờ, Buzz Aldrin và Neil Amstrong sẽ không bao giờ lên nổi Mặt trăng" - ông Lightfoot than.

NASA đưa ra một yêu cầu khá phức tạp cho các công ty như công nghệ vũ trụ như SpaceX và Boeing: nguy cơ tử vong không được lớn hơn 1 trên mỗi 270 chuyến bay.

Ông Lightfoot cho rằng để đảm bảo chuyện đó chỉ có cách là... không bao giờ bay. "Chỗ an toàn nhất vẫn là đứng yên trên mặt đất" - ông ví von.