Về phương hướng phát triển năm 2026, Chính phủ đưa ra nhiều giải pháp như tiếp tục ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn; kiểm soát nợ công, bội chi ngân sách trong giới hạn.

Các điểm nhấn trong một nhiệm kỳ

Trình bày báo cáo kinh tế - xã hội, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá nhiệm kỳ qua có nhiều vấn đề phức tạp, khó lường, vượt dự báo, đặc biệt là hậu quả nặng nề của dịch COVID-19. Dù vậy nhiều chỉ tiêu kinh tế - xã hội cho giai đoạn 2021 - 2025 vẫn đạt và vượt 22/26 chỉ tiêu, trong đó toàn bộ 15/15 chỉ tiêu kinh tế - xã hội.

Theo Thủ tướng, việc kiểm soát thành công và khắc phục hiệu quả đại dịch COVID-19 đã giúp Việt Nam "đi sau về trước", nhanh chóng chuyển đổi trạng thái thích ứng an toàn và mở cửa sớm cho phát triển kinh tế.

Trong đó điểm nhấn đáng chú ý là hạ tầng phát triển đột phá với nhiều công trình quy mô lớn, hiện đại, có tính kết nối, lan tỏa, định hình cho tương lai như các đường cao tốc, đường bộ ven biển, sân bay Long Thành, đường dây truyền tải điện 500kV...

Chính phủ cũng tháo gỡ nhiều dự án tồn đọng kéo dài để giải phóng nguồn lực như 5 ngân hàng yếu kém, 12 dự án, doanh nghiệp thua lỗ, các dự án năng lượng, đưa vào sản xuất kinh doanh gần 1.200 dự án với tổng giá trị 675.000 tỉ đồng...

Việc sắp xếp tinh gọn bộ máy và vận hành chính quyền địa phương 2 cấp gắn với đẩy mạnh phân cấp phân quyền giúp giảm 145.000 người, giảm chi thường xuyên 39.000 tỉ đồng.

Việc thanh tra kiểm tra, phòng chống tham nhũng lãng phí đã giúp thu hồi 425.000 tỉ đồng và 2.200ha đất; thu hồi tài sản từ các vụ án tham nhũng, kinh tế gần 13.600 tỉ đồng và 520.000 USD, kê biên tài sản trị giá 438.000 tỉ đồng. Tiềm lực an ninh quốc phòng được củng cố, hoạt động đối ngoại và hội nhập đạt kết quả tích cực giúp tăng uy tín và vị thế của Việt Nam.

Ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhìn nhận năm 2026 và giai đoạn tới sẽ có nhiều thách thức, với mục tiêu tăng trưởng GDP phấn đấu đạt từ 10% trở lên, GDP bình đầu người đạt 5.400 - 5.500USD, năng suất lao động tăng 8%.

Vì vậy ông nhấn mạnh giải pháp tiếp tục ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn; kiểm soát nợ công, bội chi ngân sách trong giới hạn.

Đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa, cơ cấu lại nền kinh tế trên cơ sở phát triển các ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn, công nghiệp mới nổi trên cơ sở thực hiện hiệu quả các quyết sách về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số.

Hoàn thiện đồng bộ thể chế, trong đó có chính sách phát triển đặc khu kinh tế Vân Đồn, Vân Phong, Phú Quốc; cắt giảm đơn giản hóa 100% điều kiện kinh doanh...

Vận hành hiệu quả chính quyền địa phương 2 cấp; đẩy nhanh Chính phủ số, chính quyền số, công dân số. Đẩy nhanh tiến độ triển khai tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, các tuyến đường sắt kết nối với Trung Quốc, các tuyến đường sắt đô thị Hà Nội và TP.HCM.

Cùng với đó, phấn đấu khởi công đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam; đầu tư phát triển hệ thống đường cao tốc kết nối các vùng; cảng hàng không Long Thành, Gia Bình...; cảng biển Hòn Khoai, Cần Giờ, Liên Chiểu; điện hạt nhân Ninh Thuận...; gắn đào tạo 100.000 kỹ sư chip bán dẫn, tập trung 11 nhóm ngành công nghệ chiến lược...

Xác định rõ tiêu chí để giải quyết nút thắt

Trao đổi với Tuổi Trẻ, đại biểu Trần Văn Lâm cho rằng để thúc đẩy tăng trưởng, đạt được các mục tiêu năm 2026, điều quan trọng nhất cần tiếp tục hoàn thiện thể chế.

Ông chỉ rõ sau khi hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, một loạt các hệ thống luật pháp, văn bản phải sửa đổi, bổ sung để đảm bảo đồng bộ với tổ chức bộ máy mới, phân cấp, phân quyền, định vị rõ quyền hạn...

Cùng với đó, theo ông Lâm, các cân đối lớn phải đảm bảo, duy trì đà sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu, đảm bảo các nguồn thu chi theo đúng kế hoạch. Khi ổn định được vĩ mô sẽ tạo cơ sở, nền tảng cho thực hiện các giải pháp khác và thúc đẩy tăng trưởng, đảm bảo hiệu quả tăng trưởng.

Ông Lâm nhấn mạnh việc Hội nghị Trung ương 13 vừa qua đã xác lập chuyển đổi mô hình phát triển của đất nước. Trong đó trọng tâm là tăng trưởng kinh tế - xã hội dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Do vậy, thời gian tới phải có các giải pháp để đưa các hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số vào thực chất với các chương trình, kế hoạch cụ thể để thúc đẩy, tạo đà cho tăng trưởng.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân (TP.HCM) cho rằng trong bối cảnh nhiều thách thức, những kết quả đạt được là kỳ tích, đặc biệt là mức tăng trưởng GDP.

Các chỉ số như phát triển hạ tầng, cải cách thể chế, an sinh xã hội, y tế, giáo dục... đạt kết quả tích cực.

Tuy nhiên, báo cáo vẫn đang tập trung các chỉ tiêu kinh tế - xã hội, trong khi các yếu tố về môi trường vẫn chưa được làm rõ nét và còn nhiều dư địa để thực hiện.

Theo ông Huân, nếu không định nghĩa rõ nội hàm thì khó có chỉ tiêu cụ thể và thực hiện hiệu quả.

Ví dụ năm nay đưa ra chỉ tiêu tỉ lệ rác thải không chôn lấp, xử lý ô nhiễm không khí, bụi mịn ở Hà Nội ra sao; giảm kẹt xe của TP.HCM thế nào?

Định hướng phát triển, chuyển đổi xanh thì sẽ ra sao, tiêu chí phát triển bền vững thế nào? Từ đó, ông đề nghị cần phải định nghĩa rõ nội hàm về môi trường gồm những gì. Đặc biệt khi nói về phát triển bền vững, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, phải cụ thể từng tiêu chí.

Từ tiêu chí mới đưa ra lộ trình thống nhất bởi vấn đề môi trường rất rộng, chính sách và bộ tiêu chí đánh giá thế nào là môi trường mới thực hiện.

"Trước mắt hay dài hạn cũng đều phải có tiêu chí, ví dụ cấp thoát nước bao nhiêu, giảm điểm chống ngập lụt bao nhiêu, khi thực hiện kế hoạch cấp bách thực hiện thế nào, dự án dài hạn triển khai ra sao, cần nguồn lực và tính toán kỹ thế nào. Hay như giảm ngập lụt ở đô thị cần phải có giải pháp chủ động", ông Huân nói.

Kiến nghị Quốc hội khóa mới tập trung giám sát quản lý đất đai, tài nguyên môi trường

Quốc hội khóa XV kiến nghị Quốc hội khóa tới (khóa XVI) tập trung giám sát những vấn đề như quản lý đất đai, tài nguyên, môi trường, phòng chống tham nhũng, lãng phí, bảo vệ quyền con người, quyền công dân...