Người dân ở Q.Tân Bình, TP.HCM làm thủ tục đăng ký nhận lương hưu tại Bảo hiểm xã hội TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Tổ chức Lao động thế giới (ILO) đã khuyến cáo Việt Nam với các chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) như hiện hành thì đến năm 2021 thu không đủ chi trong năm và đến năm 2034 phần kết dư không còn, số chi lớn hơn rất nhiều so với số thu, quỹ mất cân đối.

Hiện nay, tỉ lệ bao phủ BHXH vẫn thấp so với các nước, nên quỹ BHXH vẫn tiềm ẩn nguy cơ mất cân đối dài hạn, nhất là trong bối cảnh già hóa dân số, chuyển dịch cơ cấu lao động, việc làm.

Các chế độ BHXH cũng chưa đa dạng và linh hoạt, hồ sơ, thủ tục thực hiện BHXH chưa thuận lợi cho doanh nghiệp và người lao động...

Tại Việt Nam chỉ có bảo hiểm tự nguyện và bắt buộc, khống chế mức trần đóng, lại không có bảo hiểm hưu trí bổ sung để những người có nhu cầu, muốn hưởng lương hưu cao thì đóng thêm vào. Mà BHXH tự nguyện thu hút người đóng thấp quá.

Khu vực lao động phi kết cấu có tới 54 triệu người nhưng chỉ hơn 25% trong số này tham gia BHXH, vẫn còn 75% người lao động chưa tham gia.

Ông Mai Đức Chính

Việc nâng tuổi nghỉ hưu không phải là giải pháp tối ưu, nhưng có tác động đến cân đối quỹ BHXH. Một trong những mục đích tăng tuổi nghỉ hưu là để cân đối quỹ BHXH, cần tính toán kỹ hơn vì có thể được lợi cho quỹ BHXH nhưng sẽ bất lợi cho ngân sách nhà nước.

Có thể đơn cử như thế này: lương khởi điểm của sinh viên mới ra trường là 2,34, trong khi lương của người lao động đến tuổi nghỉ hưu ít nhất cũng hơn 6,0 (gấp gần 3 lần), nhưng chất lượng làm việc của người lao động đến tuổi nghỉ hưu chưa chắc đã bằng lớp trẻ khi tới đây chúng ta sẽ bước vào thời đại 4.0.

Ngân sách nhà nước phải trả tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba lần cho những cán bộ, công chức cao tuổi đó.

Quan điểm của chúng tôi là tăng tuổi nghỉ hưu phải tính toán lộ trình, nên ưu tiên nhóm có trình độ cao và tăng ở khu vực hành chính sự nghiệp trước. Cán bộ, công chức sẽ dễ dàng hơn trong việc tăng tuổi nghỉ hưu vì cần sử dụng lao động có kinh nghiệm, chất xám.

Tuy nhiên, cũng phải tính tới yếu tố chỉ cần một bộ phận nhỏ, chứ không phải tất cả cán bộ, công chức đều phát huy được hiệu quả.

Ngay như trong ngành giáo dục, không phải cô giáo nào cũng muốn đứng lớp khi tuổi cao, nhất là những cô giáo bậc học mầm non, tiểu học hoặc trong ngành y tế, những bộ phận như hộ lý, y tá làm việc rất vất vả và không phải ai cũng muốn kéo dài thời gian làm việc.