Tân Bộ trưởng quốc phòng Mỹ James Mattis - Ảnh: Reuters

Việc ông Mattis, vừa trở thành ông chủ Lầu năm góc ngay sau khi tổng thống Donald Trump tuyên thệ nhậm chức cuối tuần trước, vội vã công du châu Á cho thấy tầm quan trọng của khu vực đối với chính quyền mới của Mỹ. Chuyến thăm cũng diễn ra trong bối cảnh nhiều quốc gia châu Á đang thất vọng với tuyên bố của Washinton rút khỏi Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Theo giới phân tích Nhật Bản, ông Mattis sẽ đề xuất hợp tác với người đồng cấp Nhật Tomomi Inada trong các lĩnh vực như tình báo, do thám, phòng thủ tên lửa và kiểm soát biển. "Với các nguyên tắc hợp tác quốc phòng sửa đổi, Nhật Bản đã sẵn sàng thảo luận vấn đề này" - Kyodo News dẫn lời nhà phân tích Tetsuo Kotani nói.

Ông Mattis đã tuyên bố Thái Bình Dương là mối quan tâm hàng đầu của Mỹ và giới chuyên gia cũng kỳ vọng chính quyền ông Trump sẽ tăng chi tiêu quốc phòng để củng cố sự hiện diện của Mỹ tại khu vực. Theo Reuters, hai mối bận tâm lớn nhất của Washington tại khu vực là chương trình tên lửa và hạt nhân của CHDCND Triều Tiên và các động thái của Trung Quốc ở Biển Đông.

Căng thẳng giữa chính quyền của tổng thống Donald Trump với Bắc Kinh leo thang trong tuần này sau khi thư ký báo chí, ông Sean Spicer, trong cuộc họp báo đầu tiên đã tuyên bố Mỹ sẽ bảo vệ các lợi ích của Mỹ và lãnh thổ quốc tế tại khu vực này.

Đáp lại, người phát ngôn bộ ngoại giao Trung quốc Hoa Xuân Oánh ngày 24-1 cảnh báo Mỹ nên phát ngôn và hành động cẩn trọng.

Trước đó ôngRex Tillerson, người đã được ông Trump đề cử vào vị trí Ngoại trưởng Mỹ, cho rằng Washington cần ngăn cản việc Trung Quốc xây dựng các đảo nhân tạo ở những vùng biển nước này không có chủ quyền.

Ông Tillerson thể hiện một lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc, cho rằng việc xây dựng các đảo nhân tạo của Bắc Kinh ở Biển Đông là hành động trái pháp luật.