Báo cáo tại cuộc họp cho hay, nền kinh tế dữ liệu toàn cầu đang trong giai đoạn mở rộng mạnh mẽ. Trong đó ở Việt Nam, thị trường dữ liệu năm 2024 ước tính đạt khoảng 1,57 tỉ USD, năm 2030 dự báo đạt khoảng 3,53 tỉ USD, tăng 14,2%. 

Nền kinh tế số của Việt Nam được kỳ vọng đạt khoảng 45 tỉ USD vào năm 2025 và có thể đạt trong khoảng 90 - 200 tỉ USD vào năm 2030 với tiềm năng to lớn.

Nhiều chính sách phát triển sàn dữ liệu

Để hoàn thiện chiến lược phát triển sàn dữ liệu, Bộ Công an đề xuất một số chính sách như: hoàn thiện mô hình kinh tế dữ liệu; tiếp tục xây dựng khung pháp lý toàn diện về phát triển và quản lý sàn dữ liệu; bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu trong hoạt động sàn giao dịch; phát triển mô hình hợp tác công - tư trong lĩnh vực dữ liệu; tăng cường phát triển nguồn nhân lực và hợp tác quốc tế.

Khẳng định dữ liệu là tài nguyên chiến lược, là tư liệu sản xuất mới để phát triển trí tuệ nhân tạo, Thủ tướng cho rằng chúng ta đang có một khối lượng dữ liệu khổng lồ nhưng đang bị phân tán, phân mảnh, "đang ngủ yên chứ chưa được đánh thức", chưa được khai thác; đặt ra yêu cầu kích hoạt được nguồn tài nguyên dữ liệu.

Do đó, việc xây dựng thành công sàn giao dịch dữ liệu tại Việt Nam sẽ mang lại những lợi ích chiến lược toàn diện. Điều này nhằm giúp hình thành thị trường mới giao dịch dữ liệu có giá trị gia tăng cao; đóng góp trực tiếp vào tăng trưởng kinh tế, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Cùng đó là việc phát triển hệ sinh thái dịch vụ dữ liệu, thúc đẩy phát triển một thị trường dịch vụ dữ liệu chuyên nghiệp, hiện đại, mang tầm quốc tế, khu vực, kiến tạo ra các mô hình kinh doanh mới dựa trên cơ sở dữ liệu; đa dạng hóa hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân và doanh nghiệp.

Dù vậy, ông nhìn nhận thể chế, chính sách, khung khổ pháp lý cho khai thác, chia sẻ, giao dịch dữ liệu còn đang trong giai đoạn đầu, cần phải hoàn thiện, nhất là về quyền sở hữu, định giá, thương mại hóa dữ liệu và cấp phép hoạt động sàn dữ liệu.

Phần lớn dữ liệu do Nhà nước, doanh nghiệp và người dân tạo ra vẫn chưa được khai thác, kết nối, chia sẻ và thương mại hóa hiệu quả. Chưa hình thành được nền kinh tế dữ liệu; thị trường giao dịch dữ liệu còn nhiều rào cản, còn đang manh mún, nhỏ lẻ, chia cắt.

Hạ tầng dữ liệu quốc gia còn thiếu và chưa đồng bộ; dữ liệu vẫn bị phân tán trong các hệ thống riêng lẻ, thiếu kết nối, thiếu tiêu chuẩn chung, gây lãng phí và cản trở việc khai thác, chia sẻ. Yêu cầu về chuẩn hóa bảo mật, xác thực và truy vết dữ liệu, đảm bảo niềm tin.

Sàn giao dịch dữ liệu không phải là chợ dữ liệu mà cần tạo giá trị gia tăng

Thủ tướng cho rằng cần đổi mới tư duy, có lộ trình phù hợp khoa học bài bản về vấn đề này. Sàn giao dịch dữ liệu không phải là chợ dữ liệu để mua bán thông tin mà cần là nền tảng cung cấp tài nguyên, tạo giá trị gia tăng, nên cần hình thành hệ sinh thái dữ liệu. Vì vậy, cần phát triển sàn gắn với thể chế, hạ tầng, nhân lực, đảm bảo an ninh, an toàn dữ liệu.

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu xây dựng và thực thi chính sách phát triển sàn giao dịch dữ liệu phải mang tính đột phá, đẩy mạnh cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox). Tạo mọi điều kiện thuận lợi để các chủ thể tham gia với quy định thông thoáng, không để "trên trải thảm dưới rải đinh"; tăng hậu kiểm và giảm tiền kiểm.

Đảm bảo cân bằng lợi ích các bên, quyền tài sản, tự do sáng tạo trong kinh doanh. Có cơ chế giám sát, quản lý rủi ro đảm bảo an ninh, an toàn dữ liệu và tuyệt đối tuân thủ các quy định pháp luật về dữ liệu, bảo vệ dữ liệu cá nhân. Tham khảo kinh nghiệm quốc tế để có chính sách nổi bật.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu, tháng 11 này phải hình thành, vận hành được sàn giao dịch dữ liệu. Vì vậy, Bộ Công an được giao rà soát, bổ sung, hoàn thiện thể chế với khung khổ thông thoáng, công khai, minh bạch. Nghiên cứu cơ chế, chính sách đặc thù về hợp tác công tư. Có cơ chế đột phá cho hoạt động sáng tạo, khai thác dữ liệu từ trung tâm dữ liệu quốc gia. Xây dựng cơ chế giám sát, kiểm định giá dữ liệu trên sàn giao dịch và cơ chế giải quyết tranh chấp.

Trước mắt, trung tâm nghiên cứu và triển khai vận hành thử nghiệm, cố gắng vận hành thử ngay trong tháng 11. Trong đó có cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo cho doanh nghiệp công nghệ, đảm bảo cung ứng đủ năng lượng cho trung tâm, ưu tiên năng lượng xanh. Có khung tiêu chuẩn kỹ thuật thống nhất. Triển khai các công nghệ chiến lược hiện đại, nhất là mô hình ngôn ngữ lớn, trợ lý ảo quốc gia, công nghệ chuỗi khối tại trung tâm…

Ngoài ra các bộ ngành khác tập trung đào tạo nhân lực, hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp, phát triển sàn giao dịch dữ liệu, kinh tế dữ liệu. Bố trí đủ ngân sách cho vận hành sàn dữ liệu và nâng cấp, mở rộng quy mô trung tâm dữ liệu quốc gia. Các hiệp hội doanh nghiệp tích cực tham gia sàn giao dịch dữ liệu quốc gia, tăng cường hợp tác…

Dữ liệu "lên sàn": dễ bàn, khó bán

TTCT - Một sàn giao dịch nơi dữ liệu có thể được mua bán một cách công khai, minh bạch và hợp pháp là mô hình phù hợp với nhu cầu thực tế nhưng không dễ triển khai hiệu quả.