GS.TS.BS Trần Hữu Dàng chia sẻ về bệnh đái tháo đường - Ảnh: DNCC

Chia sẻ tại sự kiện hưởng ứng Ngày Đái tháo đường thế giới được tổ chức tại Đà Nẵng vừa qua, GS.TS.BS Trần Hữu Dàng - Chủ tịch Hội Nội tiết và Đái tháo đường - cho biết hiện bệnh đái tháo đường đang là một trong những thách thức y tế công cộng lớn nhất tại Việt Nam.

Hiện nay, căn bệnh này đang có chiều hướng gia tăng và đi kèm nhiều nguy cơ biến chứng, đặc biệt là tim mạch, gây ra gánh nặng lớn về sức khỏe và kinh tế y tế. Vì vậy người bệnh cần chủ động tìm hiểu thông tin, trao đổi với bác sĩ để hiểu rõ về tình trạng sức khỏe cũng như cách sống chung và quản lý bệnh hiệu quả, vì kiểm soát đái tháo đường là quá trình lâu dài.

Bác sĩ Dàng cũng đã chia sẻ về khái niệm ‘thoái lui đái tháo đường’ (diabetes remission), được hiểu là tình trạng người bệnh từng được chẩn đoán đái tháo đường (thường là type 2) nhưng sau một thời gian điều trị và thay đổi lối sống, các chỉ số đường huyết trở về mức bình thường và có thể duy trì bằng chế độ ăn uống, tập luyện.

Tuy nhiên điều quan trọng là thoái lui không đồng nghĩa với khỏi bệnh vĩnh viễn. Người bệnh vẫn cần theo dõi định kỳ vì nguy cơ tái phát cao nếu tăng cân hoặc thay đổi lối sống, bác sĩ Dàng nhấn mạnh.

Can thiệp sớm để giảm thiểu biến cố tim mạch

GS.TS.BS Huỳnh Văn Minh - Chủ tịch Hội Tim mạch học Việt Nam - cho biết khi bệnh nhân được chẩn đoán mắc đái tháo đường lâm sàng, phần lớn tổn thương tim mạch thực tế đã hình thành. Do đó can thiệp ở giai đoạn tiền đái tháo đường sẽ giúp làm chậm tiến trình bệnh và giảm nguy cơ biến chứng đặc biệt là tim mạch.

Điều này liên quan đến hiện tượng ‘ký ức chuyển hóa’ hay ‘trí nhớ chuyển hóa’, nghĩa là sự tăng đường máu hoặc không kiểm soát đường máu một thời gian ngắn trong quá khứ thì mạch máu hiện tại vẫn có thể ghi nhớ tổn thương, nên việc kiểm soát và can thiệp sớm có thể tạo ra hiệu quả bảo vệ tim mạch kéo dài suốt 10-20 năm sau.

GS.TS.BS Huỳnh Văn Minh tại một hội nghị khoa học về điều trị đái tháo đường - Ảnh: DNCC

Bên cạnh lợi ích sức khỏe, phát hiện và điều trị sớm cũng giúp giảm gánh nặng kinh tế, bởi khi biến chứng đã xảy ra, chi phí điều trị và hậu quả sức khỏe thường nặng nề hơn nhiều.

Chia sẻ về lời khuyên đối với các bệnh nhân khi phát hiện bệnh, ThS.BS Diệp Thị Thanh Bình, Phó chủ tịch Hội Nội tiết và Đái tháo đường Việt Nam, động viên người bệnh không nên quá căng thẳng và lo lắng.

Khi được chẩn đoán tiền đái tháo đường hoặc đã bị đái tháo đường, người bệnh cần bình tĩnh trao đổi với bác sĩ điều trị để có được thông tin chính xác về tình trạng bệnh lý của mình và những mục tiêu cần quản lý.

ThS.BS Diệp Thị Thanh Bình tư vấn về quản lý đái tháo đường cho người dân tại Đà Nẵng - Ảnh: DNCC

Bên cạnh đó, ThS.BS Bình nhấn mạnh đầu tiên người bệnh cần học cách sống chung với đái tháo đường một cách ‘bình thường’, từ việc học cách kiểm tra và theo dõi đường huyết, điều chỉnh lối sống và chế độ dinh dưỡng.

Tiếp đó, việc tuân thủ hướng dẫn điều trị từ bác sĩ rất quan trọng để giúp người bệnh có thể quản lý tình trạng bệnh, đồng thời giảm thiểu và ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra.

Cần theo dõi và khám sức khỏe định kỳ, không nên chạy theo những lời khuyên không có bằng chứng khoa học từ mạng xã hội, để rồi tình trạng bệnh không được thuyên giảm mà lại có nguy cơ rước thêm những vấn đề sức khỏe khác.

ThS.BS Bình cũng chia sẻ thêm những tiến bộ y học hiện nay đã mang đến đa dạng giải pháp điều trị, phù hợp với khuyến nghị về cá nhân hóa trong quản lý đái tháo đường.

Các loại thuốc hiện nay không chỉ giúp người bệnh quản lý đường huyết hiệu quả, mà còn có thể kiểm soát đa mục tiêu, giảm thiểu nguy cơ biến chứng tim, thận vốn là những nguy cơ cao, nguy hiểm ở người mắc bệnh đái tháo đường; đồng thời mang đến sự thuận tiện để giúp kiểm soát bệnh và gia tăng tuân thủ.

Nhờ đó người bệnh có thể quản lý tốt sức khỏe, đồng thời giảm thiểu gánh nặng bệnh tật có thể gây ra từ các biến chứng.

Lối sống là nền tảng cốt lõi

GS.TS.BS Minh bổ sung việc thay đổi lối sống vẫn là nền tảng cốt lõi, bao gồm kiểm soát cân nặng, huyết áp, giảm căng thẳng, chế độ ăn uống và tăng cường vận động. 

Yếu tố quan trọng nhất vẫn là mức độ tuân thủ điều trị của bệnh nhân. Thực tế nhiều bệnh nhân vẫn e ngại các phương pháp can thiệp phức tạp, sợ đau hoặc phải uống hoặc tiêm nhiều lần trong ngày, khiến họ dễ bỏ dở việc điều trị.

ThS.BS Bình phấn khởi khi chia sẻ về những tiến bộ y học đã có thể kéo dài hiệu quả của thuốc trong điều trị đái tháo đường, người bệnh không phải sử dụng thuốc hằng ngày. Điều này giúp tăng cường sự tuân thủ ở người bệnh, giúp họ giảm bớt tâm lý ‘điều trị’, tự do hơn để sống và làm việc như những người khác, hướng đến cuộc sống bình thường.