Máy bay do thám P8 Poseidon của hải quân Mỹ tại triển lãm hàng không ở Singapore - Ảnh: Reuters

Trong tuyên bố chung ngày 7-12 tại Washington, Bộ trưởng quốc phòng Singapore Ng Eng Hen và người đồng cấp Mỹ Ashton Carter cho biết chiếc US P8 Poseidon đầu tiên sẽ cất cánh ở Singapore ngay từ ngày 7-12 và ở lại đây đến 14-12.

“Việc triển khai máy bay sẽ thúc đẩy hơn nữa sự gắn kết giữa các quân đội trong khu vực thông qua các cuộc tập trận đa phương và song phương, đồng thời hỗ trợ kịp thời các nỗ lực an ninh hàng hải, cứu trợ nhân đạo và thảm họa” - Reuters dẫn tuyên bố chung viết.

Theo tờ Straits Times, hai bộ trưởng đều nhất trí tầm quan trọng về sự hiện diện của Mỹ tại châu Á - Thái Bình Dương.

Trung Quốc lại dọa dẫm

Động thái của Singapore gây nhiều chú ý trong bối cảnh tranh chấp trên Biển Đông ngày càng căng thẳng do các hoạt động tôn tạo đảo trái phép của Trung Quốc. Tờ Diplomat cho biết các chuyến bay do thám sẽ cất cánh thường xuyên tại Singapore từ đầu năm sau.

Một quan chức Mỹ cũng khẳng định sẽ còn nhiều máy bay do thám triển khai từ Singapore trong thời gian tới, trung bình ba tháng một lần.

Phía Trung Quốc lập tức có phản ứng. “Kiểu tăng cường triển khai quân sự này của Mỹ và việc thúc đẩy quân sự hóa khu vực không phù hợp với lợi ích chung lâu dài của các nước trong khu vực này” - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh bình luận về thông tin trên, nói rằng Singapore và các nước láng giềng muốn một khu vực Đông Nam Á hòa bình và thịnh vượng.

Việc triển khai máy bay P8 Poseidon là một phần trong thỏa thuận hợp tác quốc phòng tăng cường mà Mỹ và Singapore ký kết tại Washington.

Theo Bộ Quốc phòng Singapore, thỏa thuận sẽ củng cố các mối liên kết giữa hai nước như hoạch định chính sách, chống khủng bố xuyên quốc gia và hợp tác ở những lĩnh vực mới như hỗ trợ nhân đạo, phòng vệ mạng, an ninh sinh học...

Thỏa thuận cũng cho biết Mỹ có kế hoạch triển khai đợt tàu chiến ven bờ thứ ba đến Singapore trong năm sau. Trong những năm trước, hai chiếc tàu loại này đã được điều đến đảo quốc sư tử trong nỗ lực tăng cường sự hiện diện của Washington tại khu vực.

Giới phân tích Mỹ nhận định việc có thêm một địa điểm trong khu vực để tổ chức các chuyến bay tuần tra Biển Đông sẽ là mấu chốt cho các chiến dịch của Washington tại khu vực.

Trước đó, Mỹ đã triển khai loại máy bay do thám này ở hai nước đồng minh Nhật Bản, Philippines. Láng giềng của Singapore, Malaysia cũng lặng lẽ cho phép Mỹ điều máy bay tuần tra Biển Đông thời gian qua.

Theo Diplomat, tại một số cuộc gặp song phương với quan chức Mỹ, các quan chức Malaysia đề nghị Washington tăng cường sự hiện diện quân sự trong khu vực do lo ngại về hoạt động phi pháp của Trung Quốc trên Biển Đông.

Thông điệp rõ ràng của Mỹ

Giới phân tích khu vực cho rằng việc triển khai chiếc máy bay tối tân P8 Poseidon là thông điệp của Mỹ gửi đến Bắc Kinh, cho thấy quyết tâm của Washington nhằm phản đối các động thái hung hăng của Bắc Kinh.

Trả lời Tuổi Trẻ, chuyên gia Ken Jimbo thuộc khoa quản lý chính sách Đại học Keio (Nhật Bản) giải thích việc cho phép Mỹ triển khai các thiết bị quân sự là một động thái cân bằng chiến lược của Singapore tại khu vực mà nước này đã thực hiện từ những năm 1990.

“Việc cho phép triển khai luân chuyển tàu chiến đấu ven bờ từ năm 2012 là một ví dụ điển hình. Việc triển khai máy bay do thám P8 Poseidon rõ ràng cũng là một phần động thái cân bằng của Singapore, khi nhấn mạnh vào các mục tiêu không đối đầu như cứu trợ nhân đạo và tập trận đa phương”.

Singapore không có tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông, nhưng cũng lo ngại về các dấu hiệu gia tăng căng thẳng trong khu vực.

Tuy nhiên, Singapore thời gian qua vẫn cố gắng cân bằng giữa quan hệ kinh tế với Trung Quốc và ảnh hưởng an ninh từ Mỹ.

P8 Poseidon là chiếc Boeing 737 cải tiến được trang bị các cảm biến hiện đại, rađa được thiết kế để thu thập thông tin tình báo và khả năng tiêu diệt tàu ngầm. Chiếc Poseidon bay qua các đảo nhân tạo của Bắc Kinh hồi tháng 5-2015 xuất phát từ Philippines.