Trưng bày chuyên đề Trở về giới thiệu bộ sưu tập tác phẩm hội họa từng được gìn giữ suốt nhiều thập niên ở Pháp và vừa được ông bà Lê Tất Luyện, Thụy Khuê hiến tặng cho bảo tàng trong năm 2025.

Diễn ra từ nay đến ngày 4-1-2026 tại tầng 2, tòa nhà 2 của Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, đây không chỉ là hành trình "trở về" đầy ý nghĩa của các tác phẩm quý, mà còn là cuộc trở về của di sản, của ký ức mỹ thuật Việt Nam thế kỷ XX, và của lòng người.

Kho báu hiếm có của mỹ thuật Việt thế kỷ 20

Bộ sưu tập do ông bà Lê Tất Luyện, Thụy Khuê hiến tặng được xem là kho báu hiếm có với đa chất liệu từ tranh lụa, sơn dầu, sơn mài đến tư liệu gốc của các thế hệ họa sĩ trong thế kỷ 20.

Các tác phẩm đã được lưu giữ tại Pháp nhiều thập niên trước khi trở về, tạo nên một cuộc hội ngộ đặc biệt giữa di sản nghệ thuật và những tấm lòng bền bỉ gìn giữ giá trị Việt trong không gian văn hóa quốc tế.

Không gian trưng bày gồm ba nội dung chính: dấu ấn mỹ thuật Đông Dương, dấu ấn mỹ thuật Gia Định và những hành trình khác, và các tác phẩm của họa sĩ Lê Bá Đảng.

Công chúng có dịp chiêm ngưỡng bút pháp tài hoa của những danh họa hàng đầu như Lê Phổ, Bùi Xuân Phái, Vũ Cao Đàm, Tạ Tỵ, Thái Tuấn, Trần Phúc Duyên, Phạm Tăng, Lê Bá Đảng... và có cái nhìn khá toàn diện về diện mạo mỹ thuật Việt Nam thế kỷ 20.

'Sống một ngày ở đất nước cũng là người Việt'

Sự kiện này nối tiếp chuỗi hiến tặng trước đó của ông bà Lê Tất Luyện, Thụy Khuê. Đó là bộ sưu tập 26 tranh và tư liệu của họa sĩ Lê Thị Lựu (năm 2018 và 2019); bộ sưu tập lớn 236 tác phẩm và tư liệu quý của họa sĩ Lê Bá Đảng (năm 2023).

Bà Thụy Khuê bộc bạch từ năm 18 tuổi, bà đã sang Pháp du học và sống xa quê nhiều hơn ở quê hương. Nhưng "sống một ngày ở đất nước mình, mình cũng là người Việt”, đó là lý do bà chọn mang tranh về, vì muốn góp sức làm điều gì đó cho quê hương nguồn cội.

“Nếu mình không mang về thì dân tộc mình không thấy được những tác phẩm này bằng xương bằng thịt. Mình muốn công chúng, nhất là các bạn sinh viên, học sinh yêu mỹ thuật có thể đứng trực tiếp trước tranh Phạm Tăng, Lê Phổ... và học hỏi xem họ đã vẽ như thế nào", đó cũng là tâm nguyện của bà Thụy Khuê.

Ông Nguyễn Minh Nhựt, Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP.HCM, khẳng định mỗi tác phẩm trong trưng bày lần này đều là “một mảnh ký ức, một chứng nhân lịch sử”.

Việc ông bà Tất Luyện, Thụy Khuê hiến tặng bộ sưu tập đã vượt qua giá trị vật chất đơn thuần, trở thành một “nghĩa cử văn hóa phi thường”, tạo nên cây cầu kết nối giữa quá khứ với hiện tại, nghệ thuật với cộng đồng, và giữa người Việt xa xứ với cội nguồn dân tộc.

Từ góc độ bảo tàng, đây cũng là dịp định hình cách tiếp cận di sản: không để chúng ngủ yên mà trở thành nguồn cảm hứng, nguồn nghiên cứu, đối thoại giữa các thế hệ yêu nghệ thuật.

Nói như bà Thụy Khuê, đây là cách để những giá trị văn hóa tinh hoa được "sống" trong lòng công chúng Việt, thay vì chỉ được lưu giữ ở nước ngoài.

'Cội rễ' của nữ nghệ sĩ Pháp xem Việt Nam là nhà

Với 'Roots', nữ nghệ sĩ Pháp Mathilde Granveau lần đầu giới thiệu đến công chúng hơn 20 tác phẩm ghi dấu hành trình hai năm cô đến với Đà Nẵng, tìm thấy sự gắn kết đặc biệt và sáng tác để tri ân nơi đã 'bắt rễ' cho tâm hồn cô: Việt Nam.