Các đoàn xe cứu trợ ra vùng lũ Phú Yên (cũ) - Ảnh: MINH HÒA
Những ngày qua, nước lũ dâng cao ở các tỉnh Nam Trung Bộ khiến nhiều người xót xa. Trong hoàn cảnh ấy, ngoài nhu yếu phẩm thiết yếu, kiến thức y tế đúng đắn cũng là "phao cứu sinh" quan trọng, giúp người dân hạn chế rủi ro và bảo toàn sức khỏe trong và sau lũ.
Kỹ năng sinh tồn
Bác sĩ Dương Minh Tuấn, khoa nội tiết - đái tháo đường Bệnh viện Bạch Mai, nhấn mạnh rằng ưu tiên hàng đầu trong thời điểm nước đang lên là giữ an toàn tính mạng, tuyệt đối tránh nguy cơ đuối nước.
Trong mưa lũ và sau lũ, giữ ấm cơ thể là một trong những việc cực kỳ quan trọng để tránh cảm lạnh và viêm phổi.
Thoát lũ, người dân nên thay quần áo khô ngay khi có nơi trú an toàn, giữ ấm đầu, ngực và bàn chân bằng khăn, túi ni lông sạch quấn ngoài tất để bớt lạnh. Trẻ nhỏ không nên nằm trực tiếp xuống nền ẩm, cần kê cao, lót chiếu hoặc chăn khô để hạn chế nhiễm lạnh.
Một khuyến cáo quan trọng khác là duy trì thuốc cho người mắc bệnh mạn tính. Theo bác sĩ Tuấn, trong lũ chỉ vài ngày "đứt thuốc", người tăng huyết áp, đái tháo đường, hen phế quản hoặc COPD có thể nhanh chóng rơi vào tình trạng nguy hiểm như đột quỵ, tăng đường huyết hoặc cơn hen cấp.
Vì vậy, mỗi gia đình có người bệnh nên chuẩn bị sẵn túi thuốc riêng, bọc chống nước và đặt ở vị trí cao, dễ lấy khi chạy lũ. Nếu khi chạy lũ không kịp mang theo thuốc hay không có thuốc thì khi thoát lũ phải uống thuốc trở lại ngay.
Bác sĩ Tuấn khuyến cáo khi nước rút, bùn đất, vi khuẩn và côn trùng sinh sôi mạnh là nguyên nhân khiến ba nhóm bệnh thường gặp gồm: bệnh đường ruột, bệnh ngoài da - mắt - tai, và sốt xuất huyết.
Trong đó, bệnh đường ruột có thể kể đến như tiêu chảy, đau bụng, nôn ói. Nguyên nhân là do nước rút nhưng nước giếng, nước ao, nước sinh hoạt có thể vẫn còn bẩn.
Người dân cần uống nước đun sôi, không uống nước lũ, nước đục chưa xử lý. Ăn đồ nấu chín, ăn ngay, không hâm đi hâm lại nhiều lần. Không ăn đồ hộp phồng, thực phẩm đã bị ướt, mốc, bốc mùi. Khi có tiêu chảy nhiều lần, sốt, nôn, khát nước, mệt lả cần đến trạm y tế hay bệnh viện ngay, không tự uống kháng sinh.
Với bệnh ngoài da, đau mắt, viêm tai do sau lũ, da và mắt rất dễ bị nhiễm bẩn, chân tay ngâm nước bẩn lâu dễ nứt kẽ, loét, nhiễm trùng, nấm kẽ; mắt dễ đau mắt đỏ, ngứa, rát. Trẻ nhỏ dễ viêm tai do nước bẩn vào tai.
Xã Tuy An Đông, Đắk Lắk (Phú Yên cũ) tan hoang sau trận lũ lịch sử - Ảnh: TRẦN MAI
6 nguyên tắc tồn tại trong lũ
Để an toàn trong vùng lũ, bà con cần thực hiện 6 nguyên tắc tồn tại dựa trên kinh nghiệm thực tế và khuyến cáo của Bộ Y tế.
1. An toàn cá nhân: Khi nước dâng, không đi qua những đoạn nước sâu hoặc chảy xiết. Nước lũ có thể cuốn trôi cả người và mọi vật. Nếu phải di chuyển, bà con phải mặc áo phao hoặc dùng vật nổi làm phao, cầm gậy dài để dò đường. Tuyệt đối tránh chạm vào dây điện ngập nước hoặc vật sắc nhọn dưới bùn. Mang giày chắc chắn để tránh đứt chân, nhiễm trùng.
2. Nước uống: Đây là yếu tố sống còn. Không uống nước lũ trực tiếp. Sử dụng nước đóng chai hoặc nước đã khử khuẩn bằng viên Aquatabs. Khi có thể, đun sôi nước trước khi uống để phòng tiêu chảy, tả, lỵ.
3. Thực phẩm: Trong giai đoạn đầu, khi bếp và củi chưa thể sử dụng, ưu tiên thực phẩm ăn ngay, không cần nấu như bánh mì, bánh quy, bánh năng lượng, cá hộp, sữa hộp. Khi nước rút, nấu được, bổ sung thêm gạo, mì, bún, đậu và các loại canh hộp. Tránh thực phẩm tươi sống hoặc dễ ôi thiu vì nguy cơ ngộ độc rất cao.
4. Vệ sinh cá nhân và môi trường: Rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn thường xuyên. Vết thương hở phải được sát khuẩn bằng povidone-iodine hoặc chlorhexidine. Dọn bùn, phun khử khuẩn nhà cửa và lối đi bằng cloramin B để tránh các bệnh da liễu và đường ruột.
5. Giữ thông tin và chuẩn bị vật dụng: Nghe thông báo từ chính quyền về tình hình lũ, nơi trú ẩn, điểm cứu trợ. Chuẩn bị đèn pin, pin dự phòng và điện thoại sạc đầy để liên lạc.
6. Giữ sức khỏe và bảo vệ người thân: Ăn đủ năng lượng, uống nước sạch, nghỉ ngơi khi có thể. Tránh lội nước lâu nếu có vết thương hở. Giám sát trẻ em, người già và những người yếu sức, không để họ đi lại một mình.
Tuân thủ các nguyên tắc trên giúp người dân tồn tại an toàn, giảm nguy cơ tai nạn, bệnh tật và phục hồi nhanh hơn sau lũ. Những bước tưởng chừng đơn giản nhưng thực sự quyết định sự sống còn trong những ngày khắc nghiệt nhất.
Lưu ý gì khi gửi quà đến bà con vùng lũ?
- Quần áo: mới hoặc đã qua sử dụng nhưng còn tốt, tươm tất; đã giặt sạch, phơi khô; được phân loại nam/nữ/trẻ em và ghi rõ bên ngoài thùng, bao.
- Nhu yếu phẩm thiết yếu: còn hạn sử dụng, bao bì nguyên vẹn như mì gói, đồ hộp, gạo, nước uống, sữa, dầu ăn, muối, đường, chăn, mền, áo mưa, đèn pin, pin sạc...
- Khuyến khích ủng hộ các vật dụng phục vụ sinh hoạt tạm thời sau lũ: dép, tất, khăn mặt, xà phòng, bột giặt, dung dịch vệ sinh môi trường, khẩu trang, dầu, một số loại thuốc thông thường theo hướng dẫn của ngành y tế.
(Nguồn Ủy ban MTTQ Việt Nam TP.HCM)
Cứu trợ vùng lũ, nên chọn thực phẩm gì?
Những ngày đầu lũ đến, luôn là giai đoạn khó khăn nhất. Nhà cửa ngập, bếp than bị chìm, củi ướt, điện cúp, người dân hoàn toàn không thể nấu nướng.
Cứu trợ cần thiết là thực phẩm có thể ăn ngay, không cần nước nóng, không cần chế biến, không hư hỏng trong môi trường ẩm ướt, chúng ta nên chọn nhóm thực phẩm dùng ngay như bánh mì đóng gói, bánh quy dinh dưỡng, bánh năng lượng, hạt rang... vì chúng gọn nhẹ, dễ chia, đủ năng lượng cho người lớn lẫn trẻ em.
Các loại thịt hộp như cá hộp, thịt hộp là nguồn đạm quan trọng mà không cần nấu, chỉ cần mở nắp là ăn được ngay. Một nhóm thực phẩm khác rất cần là sữa hộp tiệt trùng cho trẻ em và người lớn tuổi trong những ngày thiếu thốn.
Ngoài thực phẩm, tặng bà con nước uống đóng chai rất quan trọng, khi nguồn nước giếng, nước máy sau lũ thường nhiễm bẩn.
Thứ hai, khi nước rút, nhu cầu của bà con vùng lũ thay đổi từ ăn tạm chống đói sang ăn đủ chất, an toàn, có thể tự nấu nướng lại. Vì vậy, các đoàn cứu trợ nên ưu tiên những mặt hàng thiết thực, dễ bảo quản và phù hợp.
Thực phẩm nên tặng: gạo, mì gói, đồ hộp, miến, bún khô, nui khô, phở khô, đậu các loại, dầu ăn và nước mắm chai nhỏ. Đây là những thực phẩm dễ nấu, ít hư hỏng và phù hợp với mọi gia đình. Gia vị như muối, đường, hạt nêm, tiêu xay cũng rất cần thiết vì đa số nhà đều mất hết sau lũ. Đoàn cứu trợ có thể đóng thành từng gói để giúp bà con.
Ngoài ra có thể ủng hộ bà con chăn mềm, áo ấm.
5 nhóm thuốc cần thiết cho bà con vùng lũ lụt
Dưới đây là hướng dẫn chọn thuốc không kê toa, dựa trên kinh nghiệm thực tế của các đoàn y tế tuyến đầu kết hợp với khuyến cáo của Bộ Y tế về phòng bệnh sau lũ.
Thứ nhất, nhóm thuốc bù nước và muối. Theo hướng dẫn Bộ Y tế, tình trạng tiêu chảy và nôn ói tăng sau lũ do thực phẩm nhiễm bẩn. Nước biển khô Oresol theo tiêu chuẩn WHO là biện pháp đơn giản nhất để ngăn mất nước, đặc biệt ở trẻ em và người già. Đây là món "phải có" trong mọi gói cứu trợ y tế.
Thứ hai, nhóm thuốc hạ sốt, giảm đau như paracetamol cho người lớn và trẻ em. Thời tiết ẩm ướt và lạnh lẽo, bà con thiếu thốn quần áo, mùng mền khiến dễ cảm sốt, nhức đầu, sổ mũi.
Thứ ba, từ thực tế tuyến đầu, bệnh ngoài da như nấm chân, viêm da sau khi lội nước nhiều. Do đó, các đoàn cứu trợ nên chuẩn bị thuốc bôi ngoài da như povidone-iodine hoặc chlorhexidine để rửa vết thương và clotrimazole/xanh methylen để điều trị nấm. Đây là các thuốc không kê toa nhưng cực kỳ thiết thực, đã được Bộ Y tế đưa vào hướng dẫn phòng bệnh sau ngập lụt.
Thứ tư, nhóm thuốc bệnh hô hấp nhẹ gồm siro ho thảo dược uống khi bị ho và nước muối sinh lý 0,9% để vệ sinh mũi. Thời tiết chuyển lạnh, nhà cửa ẩm ướt khiến ho, sổ mũi, cảm lạnh tăng cao. Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng.
Thứ năm, thuốc tiêu chảy. Ngoài việc uống nhiều nước, thì thuốc giảm triệu chứng tiêu chảy như Smecta hoặc than hoạt tính rất an toàn. Kinh nghiệm tại các trạm y tế lưu động cho thấy tiêu chảy là một trong những lý do đến khám nhiều nhất sau lũ.
Ngoài ra, kem chống muỗi, dung dịch rửa tay sát khuẩn, khẩu trang và gạc, băng cuộn cũng cần thiết cho bà con. Sau lũ, muỗi sinh sôi mạnh dễ gây bệnh sốt xuất huyết, và nước bẩn chứa nhiều vi khuẩn, nên việc bảo vệ cá nhân là rất quan trọng.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận