Chiều 2-1, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp về đề xuất chính sách khuyến khích phát triển phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh theo quyết định số 876 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình hành động chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí methane của ngành giao thông vận tải.

Nhiều chính sách khuyến khích phương tiện xanh

Trước tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng, nhất là tại các thành phố lớn, đô thị đông dân, Phó thủ tướng nhấn mạnh cần có giải pháp tổng thể để giảm các nguồn gây ô nhiễm, trong đó các phương tiện giao thông sử dụng xăng, dầu. 

"Đây là trách nhiệm của Nhà nước đối với người dân và phải có những hành động cụ thể, kịp thời", Phó thủ tướng nói các bộ, ngành phải đề xuất chính sách tổng thể, lộ trình cụ thể tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, hành vi của người dân, doanh nghiệp. 

Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Anh Tuấn cho biết bộ đã xây dựng, ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan đến kiểm soát khí thải phương tiện sử dụng xăng dầu. Có chính sách khuyến khích phương tiện giao thông sử dụng điện, nhiên liệu xanh; đầu tư hạ tầng dành cho phương tiện giao thông xanh… 

Đáng chú ý, Hà Nội và TP.HCM đang xây dựng phương án chuyển đổi phương tiện giao thông công cộng sử dụng xăng dầu sang sử dụng điện, nhiên liệu xanh. Vấn đề lớn nhất của các doanh nghiệp xe buýt là chi phí đầu tư lớn nhưng chưa thể tiếp cận nguồn tài chính xanh. 

Trong đó, hiện chưa có quy định liên quan đến cho thuê tài chính đối với phương tiện giao thông công cộng; giá thành điện cung cấp cho các trạm sạc chưa hợp lý… Bộ cũng đang hỗ trợ hai thành phố xác định vùng phát thải thấp với quy định phương tiện không phát thải, hoặc phát thải thấp được phép lưu hành.

Nhiều bộ ngành cũng đã trao đổi về cơ chế, chính sách ưu đãi đối với nhiên liệu xanh; quy hoạch không gian hạ tầng giao thông xanh, lắp đặt trạm sạc điện ở đô thị. Cùng đó là chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp vận tải chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh. 

Các chính sách ưu đãi các dự án sản xuất, nghiên cứu và phát triển phương tiện giao thông xanh, các trang thiết bị liên quan. Ưu tiên các phương tiện giao thông xanh trong đấu thầu, mua sắm công. Hỗ trợ doanh nghiệp vận tải trong nước kết nối, hợp tác với các nhà đầu tư, tổ chức quốc tế thực hiện trao đổi tín chỉ carbon…

Sớm hoàn thiện nhiều chính sách 

Kết luận, Phó thủ tướng cho rằng cần tiếp tục nghiên cứu, xây dựng thực hiện nhanh hơn, sớm hơn các quy chuẩn, tiêu chuẩn cao hơn về khí thải đối với phương tiện giao thông sản xuất trong nước và nhập khẩu. 

Cùng đó là các chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện giao thông cá nhân, công cộng sử dụng xăng, dầu sang sử dụng điện, nhiên liệu xanh. Ràng buộc trách nhiệm của các địa phương trong việc ban hành chính sách quản lý phương tiện giao thông đối với các khu vực ô nhiễm không khí trên địa bàn.

Khẩn trương hoàn thiện, sớm ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn về khí thải đối với phương tiện giao thông đang lưu hành; tiêu chí xác định những khu vực, địa bàn có chỉ số ô nhiễm không khí cao cần thực hiện các giải pháp hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm. 

Rà soát, bổ sung chính sách về đất đai dành cho hạ tầng phương tiện giao thông xanh; nghiên cứu mô hình, kinh nghiệm của một số quốc gia về phối hợp với các tổ chức quốc tế để tiếp cận nguồn tài chính xanh nhằm chuyển đổi sang phương tiện giao thông xanh.

Có lộ trình về chuyển đổi nhiên liệu phù hợp với tiêu chuẩn khí thải đối với phương tiện giao thông lưu hành tại Việt Nam; đề xuất chính sách khuyến khích và lộ trình sử dụng nhiên liệu xanh, sạch; nghiên cứu, đánh giá, đề xuất giá bán điện lúc cao điểm và thấp điểm đối với các trạm sạc…

Sử dụng các công cụ kinh tế để điều chỉnh hành vi sử dụng phương tiện giao thông; chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp chuyển đổi phương tiện giao thông sử dụng xăng, dầu sang phương tiện giao thông xanh, khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông công cộng xanh…; ưu tiên cho đấu thầu, mua sắm công đối với phương tiện giao thông xanh.

Các địa phương, nhất là Hà Nội, TP.HCM phối hợp các bộ rà soát, cập nhật quy hoạch hạ tầng giao thông (tuyến, đường, bến, điểm đỗ). Từ đó khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông xanh vào quy hoạch chung. Xây dựng lộ trình hạn chế, chuyển đổi sử dụng phương tiện giao thông sử dụng xăng, dầu sang phương tiện giao thông xanh tại các khu vực có mức độ ô nhiễm không khí.

Giảm xe xăng, tăng xe điện hướng tới giao thông xanh

Nghiên cứu quốc tế từ ABC News cho thấy xe điện chỉ thải ra 1/4 lượng CO2 so với xe xăng, từ khâu sản xuất đến lúc hết vòng đời. Tương ứng một chiếc SUV điện chỉ tạo ra dưới 11 tấn CO2, trong khi con số ở xe xăng lên tới 46 tấn khí thải này.