Rừng bị chặt phá, lấn chiếm đất trái phép tại Hòn Trì (thôn Vĩnh Phương, xã Vạn Thạnh, Vạn Ninh, Khánh Hòa) - Ảnh: THÁI THỊNH

Hiện nay, giới đầu cơ đã đẩy giá đất vùng này lên chóng mặt. Đất và rừng ở những hòn đảo nhỏ nơi đây như Hòn Trì, Hòn Ngang, Hòn Đỏ, Hòn Trầm... đang bị băm vằm. Chỉ vài tháng nay, thị trấn Vạn Giã (Vạn Ninh) đã có hơn 10 văn phòng giao dịch bất động sản được thành lập.

Ai thuê người chặt phá rừng: không biết!

Tại thôn Vĩnh Phương (xã Vạn Thạnh), hàng chục hecta rừng trên các đảo đã bị đốt phá tan hoang, cây rừng ngổn ngang. Cả đảo Hòn Trì có 3ha thì trừ phần đất nhà nước đã giao cho dân, còn hơn 1ha bị phá nát. Cách đó không xa, Hòn Ngang cũng bị đốt phá nham nhở, mất hơn 1ha.

Ở các đảo xa hơn như Hòn Săng, Bãi Xếp, từng mảng lớn rừng tại đây cũng bị đốt trơ trụi. Theo UBND xã Vạn Thạnh, diện tích rừng bị phá chưa có thống kê cụ thể nhưng có thể lên đến hàng chục hecta.

Anh Lê Thành Nguyên, người dân thôn Vĩnh Phương, cho biết những người chặt phá rừng được ai đó thuê từ nơi khác đến. Họ thường đi xe máy theo tốp 20-30 người, mang theo cưa máy. Mỗi đợt, họ sẽ đi 2-3 ngày, dựng lều ở lại trên đảo, chặt xong phần rừng được giao thì về.

Anh Lê Thành Nguyên cho biết: rừng bị chặt xong thì có người đến phân lô. Có người đã rao bán 2ha đất trên Hòn Trì cho người khác với giá 61 tỉ đồng.

Một "cò" đất tên Thường tại thị trấn Vạn Giã cho biết những ông chủ thuê người chặt phá rừng trên các đảo đều không ra mặt.

"Đối với những loại đất vừa đốt rừng có được trên đảo, sau khi phân thành lô, người ta thông qua "cò" đất để rao bán sang tay" - ông Thường cho biết. Theo người dân thôn Vĩnh Yên, tình trạng phá rừng chiếm đất xuất hiện cách đây một năm nhưng lai rai, chỉ mới rộ lên gần đây.

Điều lạ ở chỗ: ai là người thuê dân phá rừng thì những người có trách nhiệm ở địa phương đều nói không biết!

Tổ công tác liên nghành quản lý bảo vệ rừng huyện Vạn Ninh đang tuần tra tại khu vực rừng bị phá trái phép thuộc hòn Nhọn (thôn Đầm Môn, xã Vạn Thạnh) - Ảnh: Kiểm lâm xã Vạn Thạnh cung cấp

Khó ngăn chặn?

Ông Lê Hoàng Vương, phó chủ tịch UBND xã Vạn Thạnh, nói tình hình người dân phá rừng lấn chiếm đất đai trên các đảo đặc biệt phức tạp và... khó xử lý(!).

"Lực lượng xã đã bắt giữ một số người chặt phá rừng hôm 3-4. Họ khai chỉ nhận tiền rồi đi chặt vùng rừng được chỉ định và không biết chủ của mình là ai. Chúng tôi yêu cầu những người này cam kết không chặt phá rừng, phạt hành chính 5-7 triệu đồng và yêu cầu rời khỏi địa phương" - ông Vương nói.

Ông Lê Hoàng Vương cho hay "tình hình người dân phá rừng lấn chiếm đất đai trên các đảo diễn ra một tuần trở lại đây, đặc biệt phức tạp và khó xử lý" bởi khi lực lượng chức năng đến thì những đối tượng này bỏ chạy lên núi.

Ông Trần Ngọc Khiêm, phó chủ tịch UBND huyện Vạn Ninh, cho biết ngày 3-4, lãnh đạo huyện đã đến khu vực Hòn Trì nắm tình hình.

Nhận thấy diễn biến phức tạp của việc này, UBND huyện hiện thành lập tổ công tác liên ngành quản lý bảo vệ rừng, ngăn chặn, xử lý các trường hợp phá rừng, lấn chiếm đất ở xã Vạn Thạnh.

Trước câu hỏi về trách nhiệm của địa phương như thế nào trong việc quản lý để dẫn đến tình trạng mất rừng tại các đảo trên vịnh Vân Phong, ông Khiêm nại rằng do lực lượng của xã mỏng, chỉ có một cán bộ kiểm lâm bán chuyên trách, địa bàn rộng... Đối tượng phá rừng hoạt động lén lút nên khó quản lý.

Ông Khiêm cũng cho biết: "Những khu vực đất rừng tại các đảo thuộc vùng đất thuộc sự quản lý của Nhà nước thì không thể mua bán dưới bất kỳ hình thức nào".

Rừng bị chặt phá, lấn chiếm đất trái phép tại Hòn Ngang (xã Vạn Thạnh, Vạn Ninh, Khánh Hòa) - Ảnh: THÁI THỊNH

Sẽ bị xử lý

Tổ công tác liên ngành quản lý bảo vệ rừng huyện Vạn Ninh tuần tra tại khu vực rừng bị phá trái phép thuộc Hòn Nhọn (thôn Đầm Môn, xã Vạn Thạnh) - Ảnh: Kiểm lâm xã Vạn Thạnh cung cấp

Ông Lê Đức Vinh - chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa - cho biết đã nắm được thông tin về tình trạng phá rừng, chiếm đất ở các đảo trong vịnh Vân Phong nên trong ngày 3-4, UBND tỉnh đã có chỉ đạo tăng cường quản lý đất đai ở đây.

Tỉnh Khánh Hòa chỉ đạo các sở ban ngành, UBND huyện Vạn Ninh kiểm tra kỹ, cấm chuyển mục đích sử dụng đất. Đồng thời cảnh báo: khi đặc khu kinh tế Bắc Vân Phong hình thành, giá đền bù và hỗ trợ đất lâm nghiệp sẽ theo giá nhà nước chứ không phải theo giá thị trường.

Luật sư Huỳnh Văn Nông (Đoàn luật sư TP.HCM):

Lấn chiếm đất công có thể bị xử lý hình sự

Theo quy định của Luật đất đai, hành vi lấn chiếm đất công là trái pháp luật. Nếu bị phát hiện việc lấn chiếm sẽ bị thu hồi.

Nghị định 102 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai đã nêu rõ chế tài: phạt tiền từ 1 triệu đồng đến 3 triệu đồng đối với hành vi lấn chiếm đất nông nghiệp; phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng đối với hành vi lấn chiếm đất ở.

Kèm theo đó là biện pháp khắc phục hậu quả buộc khôi phục tình trạng của đất trước khi vi phạm, đồng thời trả lại đất đã lấn chiếm.

Nếu có việc người dân cố tình phân lô đất công để bán thì việc mua bán sẽ không được công nhận. Nếu cơ quan chức năng phát hiện người lấn chiếm đất công rồi lừa bán cho người khác thì hành vi cố tình lừa dối đó có thể bị xử lý trách nhiệm hình sự.

Tuy nhiên, khi xử lý cần xem xét có đúng đó là đất công hay không, trách nhiệm quản lý của cơ quan nhà nước thế nào, chính sách quản lý có rõ ràng hay không. Bởi thường nếu đất công được quản lý chặt chẽ thì khó có việc người dân lấn chiếm để mua bán công khai.

TÂM LỤA ghi