Tổng thống Donald Trump quyết liệt giữ lời hứa lúc tranh cử - Ảnh: Reuters

Theo AFP, bản dự thảo ngân sách chính quyền liên bang đầu tiên của Tổng thống Donald Trump sẽ được trình lên lúc 7g sáng ngày 16-3 (tức 19g cùng ngày, giờ VN) tuy nhiên dự thảo này sẽ khó lòng vượt ải Quốc hội bởi lẽ có những vấn đề cần được điều chỉnh thêm.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hoàn tất dự thảo ngân sách với tổng chi 3.800 tỉ USD, theo đó sẽ cắt giảm sâu ngân sách cho chương trình viện trợ nước ngoài và bảo vệ môi trường cùng nhiều chương trình đối nội khác, trong khi tăng mạnh chi tiêu quân sự.

Theo ông Mick Mulvaney, giám đốc về Ngân sách, dự thảo ngân sách cho tài khóa 2018 của Tổng thống Trump đề xuất cắt giảm 28% chi tiêu cho Bộ Ngoại giao. Ngân sách cho công tác đối ngoại này của Mỹ, bao gồm cả phần của Cơ quan phát triển quốc tế (USAID) hiện vào khoảng 50 tỉ USD.

“Tổng thống từng khẳng định trong chương trình tranh cử là sẽ chi tiêu ít tiền hơn ở nước ngoài và nhiều hơn ở trong nước Mỹ”, ông Mulvaney nhắc lại.

Tuy nhiên, vị quan chức này cũng khẳng định ngân sách dù bị cắt vẫn đảm bảo “hoạt động chính yếu của Bộ Ngoại giao” với khoảng 70.000 nhân viên và 250 đại sứ quán và tổng lãnh sự đang có ở các nước.

Để giữ lời hứa tăng chi tiêu cho nước Mỹ, ngân sách của ông Trump tăng 10% cho chi tiêu quốc phòng, tương đương 54 tỉ USD, và tăng 6% ngân sách tài chính cho an ninh nội địa.

Ngân sách quốc phòng Mỹ như thế sẽ chiếm 3% GDP, tức 600 tỉ USD, cao nhất thế giới, thậm chí là cao gấp ba lần của ngân sách quốc phòng Trung Quốc (được đánh giá là đứng thứ hai).

Ngoài ra, đề xuất này cũng bao gồm khoản tiền 30 tỉ USD hỗ trợ tài khóa 2017 trong lĩnh vực quốc phòng, chủ yếu là an ninh biên giới. Cụ thể, Mỹ sẽ chi 1,5 tỉ USD trong năm 2017 và 2,6 tỉ USD trong năm 2018 cho kế hoạch xây dựng bức tường dọc biên giới Tây Nam với Mexico như cam kết của ông Trump.

Để huy động nguồn tài chính cho quốc phòng, nguồn tin trên cho biết Tổng thống Trump sẽ cắt giảm mạnh ngân sách tài trợ các chương trình phi quốc phòng như truyền thông công cộng hay khoa học và nghệ thuật. Ngoài ra, kế hoạch chi tiết này cũng bao gồm việc cắt giảm 1/3 ngân sách cho Cơ quan Bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ không có tiếng nói cuối cùng về vấn đề chi tiêu liên bang, mà Quốc hội sẽ là cơ quan quyết định cuối cùng về việc phân bổ ngân sách. Dự kiến, dự thảo ngân sách nói trên sẽ được trình lên Quốc hội Mỹ xem xét trong ngày 16-3.

Mặc dù đảng Cộng hòa của Tổng thống Trump đang kiểm soát cả Thượng viện và Hạ viện, nhưng kế hoạch ngân sách trên nhiều khả năng sẽ đối mặt với sự phản đối, trong bối cảnh một số nghị sĩ Cộng hòa ôn hòa vẫn chưa thực sự ủng hộ một số đề xuất cắt giảm chi tiêu.

''Viện trợ nước ngoài đâu phải là làm từ thiện'', ngay như Thượng nghị sĩ Marco Rubio, một tiếng nói có trọng lượng của đảng Cộng hòa, cũng không đồng tình với quan điểm của ông Trump. Ông Rubio cho rằng tiền viện trợ cũng mang ý nghĩa cần thiết bảo vệ (từ xa) cho an ninh của Mỹ.

Những chính khách này cùng với các nghị sĩ đảng Dân chủ còn lo ngại kế hoạch cắt giảm mạnh tay như trên sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chương trình xã hội như hỗ trợ cho trẻ em khuyết tật và người cao tuổi.

Trong khi đó, giới quan sát cũng nhận định dự thảo kế hoạch của Tổng thống Trump có thể phát đi tín hiệu cho thế giới rằng chính quyền mới sẽ hạn chế can dự các vấn đề quốc tế và thúc đẩy khẩu hiệu "nước Mỹ trên hết".